Vaccineren: Levensgevaarlijk of levensreddend?

1. Inleiding

In 2018 waren er in een aantal Europese landen, met name in Roemenië, Italië of Frankrijk uitbraken van mazelen. Dat was nog niets vergeleken met de pandemie van Covid-19. In december 2019 werd in de Chinese miljoenenstad Wuhan een cluster van symptomen van een ‘longontsteking van onbekende oorsprong’ waargenomen. In januari 2020 werd het virus voor het eerst geïdentificeerd. In de maanden daarna raakten wereldwijd miljoenen mensen besmet, van wie meer dan 1,4 miljoen patiënten overleden aan de gevolgen van dit nieuwe virus. Sinds 11 maart 2020 wordt de uitbraak van COVID-19 erkend als een pandemie door de Wereld Gezondheids Organisatie (W.H.O.). Het idee dat het virus in een lab in Wuhan gecreëerd of ontsnapt zou zijn, is achterhaald en wetenschappelijk weerlegd.¹ Voor dit totaal onverwachte nieuwe en besmettelijke coronavirus, dat de longen rechtstreeks aantast, was nog geen vaccin. Het virus is echter toch niet echt nieuw. Voormalig huisarts Cors Ephraïm uit Terneuzen: ”Het vaccin is wel degelijk uitgebreid getest, althans in Europa. Over corona-virussen leerde ik al in op de medische faculteit. Ze zijn verantwoordelijk voor 5% van de verkoudheden. In Oxford waren ze al een eind op weg om een vaccin te maken voor de veeartsen, omdat het coronavirus bij dieren heftig kan verlopen. Astra Zenica heeft hierop voort geborduurd”.

Vergaande maatregelen werden getroffen om de verspreiding van dit virus te voorkomen en te verhinderen. Niettemin overleefden dus globaal minstens een miljoen patiënten deze ziekte niet. In allerijl werden teststraten opgezet om te weten te komen wie met het virus was geïnfecteerd, zodat zij niet nog meer mensen zouden gaan besmetten. Verschillende lock-downs en zelfs een avondklok deden de economie krimpen en lieten het onderwijspeil zakken, opdat de gezondheid zou zegevieren.

De oversterfte is sinds de Tweede Wereldoorlog niet zo groot geweest als het afgelopen jaar en dat komt door corona.

Ziekenhuizen kunnen de pandemie niet of nauwelijks aan. Zorgmedewerkers raken overbelast. De oversterfte is sinds de Tweede Wereldoorlog niet zo groot geweest als het afgelopen jaar en dat komt door corona. Tegen een virus bestaan niet echt goed werkende medicijnen omdat virussen zich in de cel dringen en onbereikbaar zijn voor medicijnen – dit in tegenstelling tot bacteriën. Alle hoop werd gevestigd op het nieuwe vaccin, waarnaar koortsachtig werd gezocht. Het werden echter verschillende vaccins (ruim 50), ontwikkeld door verschillende fabrikanten in verschillende landen. Eén organisatie kan niet al deze op verschillende leest geschoeide vaccins beïnvloeden. Duizenden medewerkers zouden hiervan dan op de hoogte zijn. Grote gezondheids- maar ook financiële belangen staan op het spel, want de miljardeninvesteringen moeten wel worden terugverdiend. De farmaceutische industrie met haar machtige lobby heeft het er maar druk mee. Sindsdien is de wereld voor onbekende tijd volkomen in de ban van dit nieuwe virus en de bijbehorende vaccins. De vraag is of een van deze nieuwe vaccins voor deze nieuwe ziekte verplicht zou moeten worden gesteld of niet.

En wat zijn eventuele consequenties als je je niet wil laten vaccineren? Bijvoorbeeld, je krijgt geen visum, je mag niet mee met het vliegtuig of je inzetbaarheid wordt beperkt of zelfs bepaalde beroepen worden voor je geblokkeerd. In 1881 was er reeds een ‘Bond tegen vaccinatiedwang’ en in 1928 liet het  parlement zich overtuigen en stemde voor de afschaffing van de dwang.² Deze discussie leeft nu weer op. Moet de overheid burgers verleiden zich te laten vaccineren door een of andere beloning of anderzijds een sanctie toepassen voor de weigeraars? En wat te denken van complottheorieën? Daarover later meer. De baas van Interpol Jürgen Stock verwacht dat de criminaliteit (inbraken bij opslaglocaties, overvallen op transporten en corruptie) flink zal toenemen.³ Enfin, het blijft de gemoederen flink bezig houden. Vaccinatie is dus niet bepaald vaste prik. Te vrezen valt dat deze nieuwe uitbraak van een besmettelijk virus bepaald niet de laatste zal zijn. Door het veelvuldig internationaal contact – we reizen wat af met elkaar – is verspreiding al snel gebeurd. Logisch is dus ook de vraag of we wel terug moeten willen naar het ‘oude normaal’.

2. Andere infectieziektes dan Covid-19

De pokken is veertig jaar geleden uitgeroeid, maar hebben vermoedelijk meer dodelijke slachtoffers gemaakt dan enige andere infectieziekte, inclusief de gevreesde zwarte dood of de pest. Op 14 oktober 2010 werd de runderpest uitgeroeid verklaard. Allerlei andere enge infectieziekten, zoals bof, difterie, mazelen, hepatitis B, kinkhoest, baarmoederhalskanker, Hib (Haemophilus influenzae type b), meningokokkenziekte, pneumokokkenziekte, polio, rodehond, tetanus, vogelpest, AIDS, ebola, BSE, Q koorts en nu dus Covid-19 (en door mutaties met vele varianten) waren ondertussen als een bedreigend spook rond. Omdat de vaccinatiegraad in Nederland blijft dalen, slaat men alarm. Mazelen blijken te heersen in landen waar de vaccinatiegraad beneden de door de Wereldgezondheidsorganisatie gewenste 95 procent van alle kinderen is gedaald. Tussen 1 mei 2017 en 30 april 2018 stierven in Europa 21 van de 13.475 mazelenpatiënten die in de EU zijn geregistreerd.⁴ In Barneveld blijkt dat slechts 70 procent van de kinderen is ingeënt tegen ziekten als kinkhoest, mazelen, bof en rodehond, terwijl het landelijke percentage op 90 ligt. De zeer besmettelijke kinkhoest, die voor baby’s erg gevaarlijk is, is in mei en juni 2018 in Barneveld verviervoudigd.⁵ Op de Nederlandse Biblebelt zijn veel tegenstanders van vaccinatie te vinden. Ouders blijken vaak traditiegetrouw en kritiekloos hun eigen ouders te volgen in het wel of niet inenten, maar zij zullen hun kinderen beargumenteerd moeten kunnen uitleggen waarom zij tot een bepaalde keuze zijn gekomen. Antroposofen, Jehova’s Getuigen, macrobiotici, aanhangers van Christian Science en de Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken hebben al vaak tegen vaccinatie gekozen. Zie 4.2.

Dit artikel wil helpen om een genuanceerde afweging te maken. Hoewel in dit artikel medische aspecten worden belicht, gaat het hier vooral om de christelijk-ethische afwegingen. In Bijbelse tijden was vaccinatie totaal onbekend. Desalniettemin kunnen we ook voor dit onderwerp ‘het beste Boek voor de weg’ hanteren en principes uit Gods Woord afleiden die van toepassing zijn op ons onderwerp.

3.  Ontdekking van het vaccineren

De ontdekker van het principe van vaccineren (van het Latijnse woord ‘vacca’ dat koe betekent) was de Britse arts Edward Jenner. Het was hem in 1796 opgevallen dat melkmeisjes die aan de handen besmet waren geweest met koepokken (vaccinia), door het melken geen pokken kregen. Door experimenteren ontdekte hij dat ook een opzettelijke besmetting met koepokken mensen bescherming gaf tegen de mensenpokken. Later ontdekte Louis Pasteur (1822-1895) vaccinaties tegen cholera, miltvuur en hondsdolheid. Hij formuleerde de gedachte dat men met een verzwakte smetstof soms milde infecties kan veroorzaken, waardoor bescherming optreedt tegen besmetting met de echte, ernstigere, ‘virulente’ ziekteverwekker.⁶ ‘Vaccins bestaan meestal uit onderdeeltjes van bacteriën of virussen, of soms uit geïnactiveerde virussen die de ziekte niet kunnen veroorzaken. Ze bevatten onderdelen waarop het lichaam kan reageren, bv. door antistoffen te maken, zonder zelf de ziekte door te maken. Vaccinatie is dus voor het lichaam een soort eerste kennismaking met een bacterie of een virus. Het lichaam leert hoe correct erop te reageren zodat die bacteriën of virussen de ziektes niet kunnen veroorzaken wanneer je er later mee in contact komt. Soms is er een levenslange bescherming, soms neemt de hoeveelheid antistoffen met de jaren af en moet je je opnieuw laten vaccineren (herhalingsvaccin) om de hoeveelheid antistoffen voldoende hoog te houden.’⁷ Er zijn vier fases te onderscheiden voordat een vaccin toegediend kan worden: de ontwerp-, ontwikkel-, productie- en testfase.

4. Nut van vaccineren

Een verplichte vaccinatie tegen ernstige ziekten zoals polio en mazelen is in principe goed te verdedigen. Door mazelen kun je een ernstige hersenvliesontsteking krijgen, en het verzwakt tijdelijk je immuunsysteem, waardoor je vatbaarder bent voor andere ernstige infectieziekten. Hoe eerder bescherming door vaccinatie hoe beter, hoewel je je af kunt vragen hoeveel een baby kan verdragen. Baby’s zijn de eerste maanden beschermd door antistoffen die ze tijdens de zwangerschap van hun moeder hebben gehad, mits die moeder gevaccineerd is of de ziekte heeft doorgemaakt. Daarna volgt een periode waarin ze kwetsbaar zijn omdat de maternale antistoffen minder worden maar ze nog niet gevaccineerd zijn/kunnen worden.⁸

Humaan papillomavirus (HPV) is een virus dat veel voorkomt en vooral wordt overgedragen via seksueel contact. Er zijn ongeveer 100 typen, waarvan 15 het mogelijk dodelijke baarmoederhalskanker kunnen veroorzaken.⁹ Het HPV vaccin beschermt tegen de 2 HPV-varianten die verantwoordelijk zijn voor 70% van alle gevallen van baarmoederhalskanker. Het RIVM maakt zich zorgen over de dalende vaccinatiegraad voor HPV. Volgens geruchten in de sociale media zouden er vermeende bijwerkingen zijn zoals chronische vermoeidheid.

Indien mensen strikt monogaam leven is de kans op een HPV-infectie minimaal.

Er is echter geen relatie aangetoond. Indien mensen strikt monogaam leven (de beste preventie!) is de kans op een HPV-infectie minimaal. Maar ook in een monogame relatie kun je het virus oplopen. Ca. 80 procent van de Nederlanders maakt een HPV-infectie door.¹⁰ Het risico dat je een HPV-infectie oploopt is aanwezig, dus ook bij weinig seksuele partners, en condoomgebruik voorkomt besmetting niet. De inenting werkt ook preventief tegen andere kankersoorten van de geslachtsorganen en keel. Maar anderzijds geeft de prik schijnzekerheid omdat hij niet beschermt tegen alle varianten van HPV.

Een ander hardnekkig gerucht vinden we in het grootste moslimland ter wereld: Indonesië. Onder druk van islamitische leiders is men daar in een aantal provincies tijdelijk gestopt met het vaccineren van 32 miljoen kinderen tegen griep, mazelen en rodehond, omdat de vaccins varkensproducten zouden bevatten, waardoor deze niet halal zijn. Deze verdenking is echter totaal niet onderbouwd. In 2016 kwam een schandaal met nepvaccins aan het licht, waardoor het vertrouwen in vaccinaties al was geschaad.¹¹ Hoeveel kwetsbare en kostbare kinderen worden de dupe van deze onterechte angst?

Angst voor besmetting maar ook verplichte inenting voor bijv. studie, werk- of vakantiereizen naar het buitenland verlagen de drempel voor vaccinatie. Bovendien wil je schade aan derden inperken. Ouders die afzien van vaccinatie accepteren niet alleen nodeloze risico’s voor hun eigen kind, maar ze ondermijnen ook de collectieve bescherming die cruciaal is voor kinderen die te jong zijn voor vaccinatie of voor mensen die door ziekte slechts beperkt profiteren van hun eigen inentingen. Vaccinatie is dus een groepsinspanning; als men zijn eigen kinderen niet laat inenten, lopen óók anderen risico. Zullen veel twijfelaars pas op hun schreden terugkeren wanneer ziekten als mazelen vaker zichtbaar zijn en meer slachtoffers eisen?

5. Anti-vaccinatie ~ bezwaren

5.1 Occult

Tot mijn verbazing blijkt de oorsprong van het vaccineren volgens ‘goed gedocumenteerde artikelen’ occult te zijn. Welke deze artikelen precies zijn vermeldde het blad ‘Bijbel en Onderwijs’ echter niet en daarmee ontbreekt de onderbouwing van dit heftige verwijt. De vereniging ‘Bijbel en Onderwijs’ is spreekbuis voor o.a. een anti-vaccinatie standpunt, want vaccinatie zou autisme kunnen veroorzaken.¹²

5.2 Autisme

Op sociale media blijft hardnekkig een onware bewering rondzingen dat een mazelenprik autisme kan veroorzaken. Fabels dat de vaccins voor bof, mazelen, rodehond of baarmoederhalskanker allerlei bijwerkingen zouden hebben of zelfs autisme zouden veroorzaken, zijn herhaaldelijk ontkracht door gedegen onderzoek.

Volgens het RIVM en een grootschalige studie van Deense wetenschappers is na jaren onderzoek zo’n verband niet overtuigend aangetoond.¹³ Er bestaat een wereldwijde medische consensus dat de vaccins veilig en effectief zijn. Zelfs de Nederlandse Vereniging voor Autisme steunt deze claims niet.¹⁴ Maar de homeopathie heeft voor die mogelijke  bijwerkingen zelfs de term ‘vaccinosis’ bedacht: het geheel aan klachten dat door een vaccin ontstaat. Het lijkt meer een roep uit de alternatieve hoek om de klok terug te draaien.¹⁵ Natuurlijk moeten we kritisch blijven en dus niet alles voor zoete koek slikken. Maar je moet van goede huize komen om het gerucht ‘Het RIVM zou feiten falsificeren met het oog op bevolkingsreductie’ te kunnen bewijzen.¹⁶

5.3 Bijwerkingen

Van inenten blijk je ernstig ziek te kunnen worden, zo ondervonden Chinese ouders. Het betrof echter ondeugdelijke inentingen tegen difterie, tetanus en kinkhoest, wat bij duizenden baby’s leidde tot epilepsie (het syndroom van West).¹⁷ Dat had te maken met malafide praktijken in de niet goed gecontroleerde farmaceutische industrie in China. Doen dergelijke drama’s het nut van vaccineren te niet? Vaccins bevatten vroeger giftige stoffen aluminium (bijv. kwikverbindingen, maar die zijn nu grotendeels verboden). Niemand weet nu van eventuele bijwerkingen op de lange duur en niemand kan succes garanderen, want we blijven immers kwetsbaar en beperkt. Ook medicijnen, bestralingen, chemokuren en operaties kennen bijwerkingen en risico’s. Leven zonder risico’s is onmogelijk. Hoewel er jaarlijks en wereldwijd 1,35 miljoen mensen door een verkeersongeluk om het leven komen, nemen we risico’s in het verkeer voor lief, want auto’s blijken onopgeefbaar. Soms is het kiezen tussen twee kwaden. Het vaccineren op zich bestaat al vele tientallen jaren en miljarden mensen zijn ondertussen tegen allerlei ziekten gevaccineerd. En dit heeft onder Gods zegen ontelbare mensenlevens gered. Het proces van vaccinatie is in principe steeds hetzelfde. Wat geïnjecteerd wordt, nadat het zijn werk heeft gedaan, door het lichaam helemaal opgeruimd. En inderdaad is anderzijds een enkeling heel beroerd geworden door een vaccinatie.^17a

5.4 Abortus

Abortus provocatus valt ethisch af te keuren. Er zijn in de medische wetenschap voorbeelden van ethisch afkeurenswaardige experimenten, onder meer uit de Tweede Wereldoorlog (denk aan de afschuwelijke experimenten van de kamparts Josef Mengele in Auschwitz). Personen die gedwongen of vrijwillig proefkonijn waren hebben medici wel inzicht gegeven. De kennis en menselijke materialen die dit heeft opgeleverd worden nu wel algemeen ten goede gebruikt. Kunnen we wel leven op een wijze die ons volledig immuun maakt voor welk contact met welk kwaad ook? Omdat de abortussen van decennia geleden niet hebben plaatsgevonden met het oog op de ontwikkelingen van het vaccin, is hier geen sprake van het medewerken aan het kwaad. Het roept wel wat vragen op: Wordt hiermee informele instemming met abortus gesuggereerd?  Hoe ver mag je doorredeneren om de morele verantwoordelijkheid van iets wat in de keten van beslissingen en handelingen fout is gegaan bij de eindgebruiker te leggen?

We dienen wel onderscheid te maken tussen de drie fases: ontwerp- en ontwikkelfase, de productiefase en de testfase. Dit schema ¹⁸ is verhelderend:

‘Nee, er zit absoluut geen foetaal materiaal in vaccinaties. Er worden sinds jaren 70 voor de ontwikkeling van vaccins en van zeer veel medicijnen tegen o.a. kanker, Parkinson en infecties, cellen van één embryo – die om onbekende redenen niet kon uitgroeien – gebruikt om de medicijnen en vaccins te ontwikkelen. Dat zijn dus losse humane cellen die nodig zijn voor de ontwikkeling van zeer veel medicatie en vaccins die we al jaren gebruiken. Die cellen zijn er al jaren en worden steeds opnieuw hergebruikt. Zonder die cellen en deze methode waren er wereldwijd vele tienduizenden kinderen en volwassen gestorven en hier hebben we voor een belangrijk deel niet alleen onze vaccins, maar ook veel medicatie aan te danken.’¹⁹ Dat een vaccin dankzij een aborteerde baby is ontwikkeld is voor veel christenen onaanvaardbaar. Is het nog traceerbaar of dit vaccin via een cellijn ontwikkeld is uit een abortus provocatus of via een spontane abortus?

Bij vaccins van Moderna en Pfizer zijn geen menselijke cellijnen (afgeleid van foetaal weefsel) gebruikt, omdat het m-RNA vaccins zijn. Dit is wel het geval bij het AstraZeneca/Oxfordvaccin. Feit is dat er in 1973 van een reeds geaborteerde vrucht niercellen gebruikt zijn om daar een cellijn van op te zetten, te kweken. Op die cellen kan het (verzwakte) virus voor een vaccin zich ontwikkelen. Abortus provocatus wijzen we beslist af (tenzij op vitale indicatie, wanneer leven tegenover leven staat). Maar het is in ieder geval niet zo dat er steeds weer foetussen moeten worden geaborteerd om deze vaccins te ontwikkelen. Het is te betreuren wat helaas in het verleden een keer gebeurd is, maar laten we dit wel in de juiste proporties zien. Er is nooit een foetus voor dit doel als zodanig geaborteerd. De foetus is geaborteerd omdat de ‘moeder’ de zwangerschap niet wilde. Het vaccin had ook ontwikkeld kunnen worden middels een cellijn van een spontane miskraam. Dat zou uiteraard veel beter zijn geweest. Die foetale cellen op zich zitten overigens niet in de vaccins.²⁰

Het is inderdaad zeer bedenkelijk is dat het rubella (Rodehond)-deel van het BMR-vaccin wordt gekweekt op ‘menselijke diploïde celculturen’ (cellenlijnen die afkomstig zijn uit weefsels van twee in de jaren zestig geaborteerde, gezonde foetussen).Waarom moet het van gezonde foetussen ²¹ en kan het niet van ander menselijk materiaal? Het Europees Instituut voor Bio-ethiek stelt: ‘Minstens vijf van de farmaceutische bedrijven die momenteel een coronavirusvaccin ontwikkelen, gebruiken daarbij cellen van geaborteerde foetussen. Astra Zeneca (in samenwerking met de Universiteit van Oxford), Moderna Therapeutics, CanSino Biologics/Beijing Institute of Biotechnology en Inovio Pharmaceuticals maken gebruik van een cellenlijn (een homogene populatie van cellen, stabiel na opeenvolgende mitosen, en met een theoretisch onbeperkte capaciteit tot deling) van een foetusnier genaamd HEK-293, afkomstig van een in 1972 in Nederland geaborteerde foetus. Janssen, een farmaceutisch bedrijf van Johnson & Johnson, gebruikt de foetale cellenlijn PER.C6, afkomstig van het netvliesweefsel van een 4 maanden oude foetus die in 1985 in Nederland is geaborteerd. Later werd dit gepubliceerd over het Janssen-vaccin: Volgens hoogleraar moleculaire oncogenese prof. dr. Lex van der Eb (1934) waren de cellen uit menselijke embryo’s omgebouwde kweekfabriekjes voor uitgeklede verkoudheidsvirussen niet van geaborteerde embryo’s, maar kwamen voort uit late miskramen en deze werden met toestemming van de ouders voor onderzoek beschikbaar gesteld. Het vaccin zelf bevat geen embryonale cellen.^21a

Het gebruik van cellen van geaborteerde foetussen voor de productie van vaccins is niet nieuw.

Het gebruik van cellen van geaborteerde foetussen voor de productie van vaccins is niet nieuw. Het is al sinds de jaren zestig van de vorige eeuw aan de gang en heeft al geleid tot verschillende vaccins, onder andere tegen rodehond, waterpokken, hepatitis A en gordelroos. Bij de ontwikkeling van vaccins tegen Covid-19 worden deze cellen gebruikt om ofwel virale vectoren (adenovirus) te produceren, die de genen van het nieuwe coronavirus zullen dragen, ofwel het spicule-eiwit rond de virus, om een immuunrespons te stimuleren. Farmaceutische bedrijven werken over het algemeen liever met cellen van foetussen dan met volwassen cellen. Deze laatste verouderen sneller en delen zich niet meer. Foetuscellen zijn ook minder snel besmet met virussen of bacteriën, of hebben nog geen genetische mutatie ondergaan. Er bestaan echter alternatieven die niet de ethische vragen oproepen over de oorsprong van deze cellen. Om hun coronavirusvaccin te maken, gebruiken de bedrijven Novavax, Sanofi Pasteur, GlaxoSmithKline (GSK) en Sinovac, cellijnen van volwassen of dierlijke bronnen. Dat lijkt inderdaad een ethisch meer verantwoorde werkwijze. Volgens David Prentice, onderzoeksdirecteur van het Charlotte Lozier Instituut, zijn er andere technologieën beschikbaar om adenovirussen te maken, met name door het gebruik van cellen die bij een vruchtwaterpunctie worden genomen. Een andere ethische procedure zou erin bestaan cellen te gebruiken van natuurlijk gestorven foetussen, althans indien de ouders daartoe toestemming hebben gegeven.”²²

Is het in Nederland mogelijk om het ene vaccin, bij voorbeeld op ethische bezwaren, af te wijzen en een ander vaccin wel te accepteren? Nee, burgers die gewetensbezwaren hebben tegen coronavaccins omdat bij de ontwikkeling cellijnen van foetaal weefsel zijn gebruikt, mogen niet een ander vaccin kiezen. Het is niet mogelijk om als individu de keuze te maken voor een specifiek type vaccin. Zo luidt het antwoord van minister Hugo de Jonge in antwoord op vragen van de ChristenUnie en SGP.²³ Het is begrijpelijk dat in crisistijd het om logistieke redenen niet mogelijk is om te kiezen voor een bepaald vaccin.  Je kunt je afvragen of keuzevrijheid goed als er minder vaccins zijn dan potentiële ontvangers. Als je die prik krijgt waar je geen moeite mee hebt, gaat die ‘problematische prik’naar een ander. Dat is zoiets als op zondag een ander de boodschappen voor je laten doen.

 5.5 Tegennatuurlijk

Vaccinatie zou overbodig en verwerpelijk zijn omdat het menselijk lichaam voldoende afweermechanismen heeft om aanvallers van buiten (bacteriën en virussen) af te weren. We zijn inderdaad gezegend met een ingenieus gebouwd afweersysteem. Zouden we dit niet hebben dan zouden we op zeer jonge leeftijd sterven. Maar het behoedt ons niet voor alle ziekten en zeker niet voor nieuwe ziekten. Zie verder onder 4.2.1 ‘Antroposofen’.

5.6 Theologisch-ethisch

Met argumenten uit de Bijbel menen sommige christenen dat vaccinatie in het algemeen of tegen COVID-19 in het bijzonder verwerpelijk is. De christelijke wetenschapper Roy Kloet schreef een kritisch artikel over vaccineren in Het Zoeklicht. Volgens Openb.18:23 zullen alle naties misleid worden door ’toverij’ (in het Grieks ‘pharmakeia’). Dit is ook te vertalen met ‘het gebruik of toedienen van medicijnen’. Hij ziet corona als glimp en voorbode voor wat komen gaat (Mat.24:7,8 en Luk. 21:11).²⁴

De Amerikaanse voorganger Guillermo Maldonado vergeleek het coronavirus met het merkteken uit Openb.13. Stel je voor dat het coronavaccin inderdaad het merkteken zou zijn. Veel mensen die zich niet laten inenten zijn geen christenen en hebben niet-religieuze bezwaren om vaccinatie te weigeren. Zij dragen dat zogenaamde teken van de antichrist niet, terwijl zij Jezus niet volgen. Dan zie je al dat dit beeld meteen mank gaat. Het merkteken waar Openbaring 13 over spreekt maakt onderscheid tussen kinderen van God en de rest van de wereld. Bij het coronavaccin is dat absoluut niet het geval. Bovendien is het coronavaccin niet gemaakt om mensen te vervolgen, maar om een ernstig virus te bestrijden. Dat staat in lijn met de ontwikkeling van de medische wetenschap die als een gave van God gezien mag worden. Voorganger Maldonado suggereert dat we al immuun zijn met ons geloof in Jezus. Met deze interpretatie slaat hij de plank volkomen mis. Jammer dat mensen met de Bijbel in de hand op deze manier worden misleid.” … “Dat Openbaring 13 in direct verband staat met het wel of niet erkennen van God en verloochenen van Jezus. Een eventueel merkteken kan dus niet zomaar ongemerkt geplaatst worden.”²⁵

Zie verder onder 4.2.3 ‘Bevindelijk Gereformeerden’.

5. Anti-vaccinatie ~ bezwaarden

Principiële bezwaren tegen vaccinatie bestaan voornamelijk bij vier groepen in de bevolking: 1. Antroposofen, 2. Jehova’s Getuigen, 3. Bevindelijk Gereformeerden en 4. Kritische prikkers

5.1 Antroposofen

Volgens het RIVM bevindt de grootste groep gewetensbezwaarden in Nederland zich in antroposofische kringen. Volgens antroposofen wordt het immuunsysteem weerbaarder door de kinderen de ziekte spontaan, dus zonder vaccinatie te laten krijgen. Vaccinatie is tegennatuurlijk. Een kind moet op ‘natuurlijke wijze’ weerstand opbouwen tegen besmettelijke ziekten. Antroposofen zijn verder van mening dat gezonde voeding voldoende bescherming geeft tegen kinderziekten zoals de mazelen en dat de kinderziekten positieve effecten hebben op de lichamelijke en mentale ontwikkeling. Bovendien speelt het geloof in reïncarnatie een rol in de beslissing om kinderen niet in te enten.²⁶

5.2 Jehova’s Getuigen

Het standpunt van Jehova’s Getuigen ten aanzien van vaccinatie blijkt niet in beton te zijn gegoten. Van 1931 tot 1961 was het accepteren van een vaccinatie voor Jehova’s Getuigen een reden voor excommunicatie. In 1952 schreef het Besturend Lichaam dat het Wachttorengenootschap niet aansprakelijk kon worden gesteld voor de gevolgen van het weigeren van vaccinaties. In 1961 schreven ze dat het accepteren van vaccinaties geen grond meer was voor uitsluiting. In ‘Ontwaakt!’ van 1993 ontkende het Besturend Lichaam het eerdere standpunt inzake vaccinaties en stelde dat in hun geschriften altijd was gezegd dat het een kwestie van het geweten was.²⁷ Volgens een woordvoerder van de Jehova’s Getuigen: “Het laten vaccineren of meedoen aan een vaccinatieprogramma zien Jehova’s Getuigen als een persoonlijke beslissing die men voor zichzelf en hun eigen gezinsleden moeten nemen (Galaten 6:5). Het is zeker zo dat we onze gezondheid belangrijk vinden en veel waarde hechten aan het leven (Prediker 7:12). We willen daarom ook goede beslissingen nemen met betrekking tot de beste medische zorg en met de veiligheid en het welzijn van de maatschappij in gedachten.”²⁸

5.3 Bevindelijk gereformeerden

Christenen zijn verdeeld over vaccinatie. Een kleinere groep gewetensbezwaarden tegen vaccinatie komt uit de gereformeerde gezindte.²⁹ Zij hebben theologisch-ethische bezwaren. Dat alleen gereformeerden uit Nederland bezwaren hebben moet te denken geven.³⁰ Woordvoerder van christenen die tegen vaccinatie zijn, is ds. A. Moerkerken, emeritus-predikant binnen de Gereformeerde Gemeenten. Rampen als epidemieën zouden duidelijk veroorzaakt zijn door zonden, maar dat is helemaal niet makkelijk aantoonbaar.³¹

Veel bevindelijk gereformeerden zijn vaccinatieweigeraars en beroepen zich op ‘Zondag 10 van de Heidelbergse Catechismus’ (verdeeld over vraag 27 en 28):

Vraag 27: Wat verstaat gij onder de voorzienigheid Gods? 

“De almachtige en alomtegenwoordige  kracht Gods, door welke Hij hemel en aarde, mitsgaders alle schepselen, gelijk als met zijn hand nog onderhoudt, en alzo regeert, dat loof en gras, regen en droogte vruchtbare en onvruchtbare jaren, spijze en drank, gezondheid en krankheid, rijkdom en armoede, en alle dingen, niet bij geval, maar van zijn vaderlijke hand ons toekomen”.³²

Vraag 28 Waartoe dient ons dat wij weten, dat God alles geschapen heeft en nog door zijn voorzienigheid onderhoudt? 

“Dat wij in allen tegenspoed geduldig, in voorspoed dankbaar zijn mogen, en in alles, dat ons nog toekomen kan, een goed toevoorzicht hebben op onze getrouwen God en Vader, dat ons geen schepsel van zijn liefde scheiden zal, aangezien alle schepselen alzo in zijn hand zijn, dat zij tegen zijn wil zich noch roeren, noch bewegen kunnen”.

Gods voorzienigheid?

Gezondheid en ziekte worden rechtstreeks door God beschikt. Vaccineren wordt beschouwd als verzet tegen Gods voorzienigheid: God bepaalt immers of een mens ziek wordt en of die daarvan herstelt, en Hij heeft daar Zijn bedoeling mee. Mag je ziekte al op voorhand voorkomen door inenting? Stel dat dankzij inenting een ziekte voor 100 procent afwezig blijft. Dan zouden we niet meer voor bewaring voor die ziekte hoeven te bidden, en dat zou maar leiden tot hoogmoedige onafhankelijkheid.

Ons commentaar: We kunnen de catechismus slechts aanhangen in zoverre deze de Bijbel niet tegenspreekt. Waarom zou bidden voor bewaring belangrijker zijn dan danken voor Gods goedheid dat die ziekte ons niet meer zal treffen? Waarom zouden we niet (mogen) danken voor vaccinaties als een zeer bruikbaar middel onder Gods voorzienigheid om ernstige ziekten te vermijden? Zondag 10 laat ons niet alleen bidden, maar ook danken voor gezondheid in besef van onze voortdurende kwetsbaarheid. Bovendien moet bedacht worden dat de catechismus werd geschreven in het oude wereldbeeld van vóór de verlichting, maar het wordt nu in een moderne discussie (ten onrechte) gebruikt voor iets wat in die tijd nog niet bestond. Vaccinatie mag nooit het vertrouwen op God overnemen.

Maria Aletta Hulshoff publiceerde al in 1827 een pamflet met de titel “De koepok-inenting beschouwd, en tien bedenkingen overwogen: voor minkundigen (niet–deskundigen WJAPH)”, waarin ze tien tegenwerpingen tegen vaccinaties bestreed, waaronder in de punten 9 en 10 de idee van de Goddelijke Voorzienigheid. In 1823 overleed de Engelse plattelandsarts Edward Jenner die de inenting tegen pokken invoerde. Enkele maanden na zijn dood werd Jenner herdacht. Dat gebeurde tijdens een feestrede. Daarin dichte dr. F. Czn. van der Breggen (1783-1843) aan Jenner afgodische eer toe, als ware hij God Zelf.³³ Terecht walgden de mannen van het Réveil van die afgodische eer. Volgens 2Kron.16:12 zocht koning Asa in zijn ziekte zijn heil bij niet de HEER, maar bij genezers. Men kan dus niet alleen met ongeoorloofde, maar zelfs ook met geoorloofde middelen afgoderij bedrijven.

Isaäc da Costa (1798-1860) Daarom verscheen Bezwaren tegen de geest der eeuw van de Réveilman Isaäc da Costa (1798-1860). Hierin verzette hij zich tegen de gedachte dat we het leven naar onze eigen hand kunnen zetten. Die gedachte van de maakbaarheid zou haaks staan op het vertrouwen op God. (Commentaar: De mens heeft toch ook in totale afhankelijkheid aan God zijn eigen verantwoordelijkheid tegenover God. Het gaat om een gezonde balans.) Da Costa hekelde onder andere de ‘eredienst’ die aan Jenner werd bewezen. Later heeft Da Costa zijn mening over vaccinatie herzien.

De Messias-belijdende Jood en medicus Abraham Capadose publiceerde in 1823 zijn boek ‘Bestrijding der vaccine, of de vaccine aan de beginselen der godsdienst, der rede en der ware geneeskunde getoetst’. Ook dit boek is vanuit het Réveil een reactie op de Jenner-cultus: de overtrokken hulde aan Jenner en zijn vaccin.  Als arts is Capadose een fel tegenstander van inentingen tegen de koepokken. Inenting diende als een blijk van menselijke hoogmoed te worden beschouwd en staat op gespannen voet met het geloof in de voorzienigheid Gods. Het is als een verzoeken van God en een moedwillig in gevaar brengen van het eigen leven. Omdat het anti-pokken vaccin soms hersenvliesontsteking veroorzaakte, en menigeen hersenletsel opliep en anderen zelfs overleden, zag Capadose vaccinatie als het verzoeken van God door de gezondheid op het spel te zetten. Een tweede argument was dat de mens met vaccinatie op de Voorzienigheid van God vooruitloopt in plaats van zich daaraan te onderwerpen.³⁴

Zijn tijdgenoot theoloog Hermann Kohlbrugge was het met hem eens. Oudere en ervarener collega’s van Capadose voelden zich gekrenkt door deze in hun ogen ‘doldrieste’ jeugdige collega. Verplicht aan hun stand als artsen dienden zij hem grondig van repliek.

Ds. C. van den Oever (1802-1877) meende dat men op grond van Lev.18:23,19:19, 20:15,16 ‘de vuile en vergiftigde natuur van een beest vermengt met de gezonde natuur van een mens³⁵ maar deze predikant had toen nog niet kunnen weten dat een mens zijn lichaam deelt met 38.000 miljard bacteriën, kleine beestjes dus.

In ons land waren het vooral Joodse artsen – onder wie aanvankelijk ook Capadose zelf – die de vaccinatie hebben bevorderd. In de ‘Voorrede’ van zijn boek Bestrijding der vaccine schrijft Capadose dat zijn afwijzend standpunt verband houdt met zijn bekering vanuit het Jodendom tot het christendom. Los van de vraag waarom Capadose dacht zoals hij dacht en los van de vraag of zijn tegenstanders wel of geen feitelijk gelijk hadden, het boek van Capadose had en heeft in Nederland binnen bepaalde geloofskringen invloed en zal die invloed ook houden.³⁶

Ook Guillaume Groen van Prinsterer, een christelijk staatsman uit de 19e eeuw, verzette zich fel tegen vaccinatiedwang door de overheid omdat volgens hem de overheid daarmee wilde heersen over de gewetens van haar onderdanen. Alsof zij eigenaresse was van de lichamen van de onderdanen. Dit betekent niet dat Groen van Prinsterer zelf als zodanig problemen had met vaccinatie, maar hij vond het afdwingen door de overheid onacceptabel.

Via een inenting wordt met een naald een kleine hoeveelheid van een verzwakte, dode of aangepaste ziektekiem in een lichaam gebracht. Het inzetten van ziektekiemen om ziekten te voorkomen stuit tegenstanders van vaccinatie echter tegen de borst, want is het ethisch wel toelaatbaar om aan een gezond lichaam ziektekiemen toe te dienen in de vorm van gedood (Inactivated Polio Vaccine IPV) of verzwakt (Oral Polio Vaccine OPV) virus?

5.4 Christian Science

Volgelingen van deze sekte wijzen inentingen af, hoewel sommigen ten aanzien van de corona-pandemie wel een andere houding lijken aan te nemen.³⁷ De ”Church of Christ, Scientist” (niet te verwarren met Scientology) is een beweging die eind 19e eeuw ontstond en wereldwijd afdelingen heeft. De leer van de kerk zegt dat alles geest is en dat er eigenlijk geen materie bestaat. Om die reden kent de beweging geen sacramenten en moedigt ze bij ziekte gebed aan en wijst ze het gebruik van medicijnen en vaccinatie af³⁸ Materie is een illusie.

5.5 Kritische Prikkers

De Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken (NVKP) is een vereniging van ouders en behandelaars, opgericht in 1994 om heldere, objectieve, actuele en wetenschappelijk onderbouwde informatie te verschaffen over ziekten, vaccins, verschillende keuzemogelijkheden en behandelingsmogelijkheden bij vaccinatieschade. Vaccineren is een eigen keuze, dus geen plicht én is op eigen verantwoordelijkheid. Wees kritisch, stel vragen. Lees altijd de bijsluiter, informeer u over mogelijke bijwerkingen van vaccinaties!³⁹  NVKP heeft 6500 facebookvolgers en Stichting Vaccinvrij 7000 en trekt het nut en de veiligheid van vaccinaties – in het kader van vaccinatieprogramma – herhaaldelijk in twijfel op basis van (met name) argumenten die niet wetenschappelijk zouden zijn onderbouwd. De stichting prijst op haar website bijvoorbeeld vaak natuurgeneeskundige medicijnen aan als alternatief voor vaccinaties, overigens zonder wetenschappelijk bewijs. De anti-vaxxers (vaccinatieweigeraars) zijn tegen inenten op basis van hun ideeën over zelfbeschikking en willen niet worden beknot in hun vrijheid.⁴⁰

7. Complottheorieën

Verwarrend is het als landen onderling verschillende strategieën hanteren. Mogen we de overheid vertrouwen of moeten we de overheid argwanend verdenken van boos opzet? Zijn we te volgzaam of te rebels? Natuurlijk is het goed om kritisch te zijn en niet alles zomaar te slikken. Een vrije pers en een democratie met goed functionerend parlement beletten excessen. Debatten zijn een goed middel in de waarheidsvinding, zodat er woord en weerwoord toegepast kunnen worden. Objectiviteit bestaat niet. Wordt er belangrijke informatie voor burgers achtergehouden? Wat zouden zij dan niet mogen weten? Kritisch zijn is op zich prima en is niet asociaal. In de politiek hebben we daar debatten voor. Er wordt vooral op internet van alles geroepen, en men beroept zich op ‘internationaal erkende en gespecialiseerde wetenschappers’. Maar wie zijn dat dan precies en wat zijn dan concreet hun wetenschappelijke artikelen? Door selectief te zoeken op internet weet google precies waar je interesses liggen, waardoor je nog meer gewenst en bevestigend informatie krijgt gepresenteerd. Daardoor kun je je een kokervisie ontwikkelen. Veiliger is het om breed geïnformeerd te worden uit meerdere betrouwbare bronnen, om zodoende nepnieuws van echt nieuws te kunnen onderscheiden.

Kort vóór de millenniumwisseling brak paniek uit: zouden de computers met allerlei daaraan gekoppelde gevolgen op hol slaan?  Deze ‘millenniumbug’ hebben we gelukkig overleefd en al lang achter de rug. We blijven en blijken ondanks ons technische vernuft wel kwetsbaar en afhankelijk en waakzaamheid blijft altijd geboden. Covid-19 heeft heel wat meer pennen in beweging gebracht. Er is niets mis met kritisch nadenken en een gezonde dosis argwaan. Maar laten we consequent niet alleen vragen stellen bij de herkomst van een vaccin, maar evenzeer bij de herkomst van ons voedsel, kleding, smartphones, hout, enz. Zijn we dan ook kieskeurig?

Naast hardnekkige ontkenners van problemen door Covid 19, zoals de actiegroep ‘Virus waarheid’, met Willem Engel als voorman, manifesteren zich andere complot- en doemdenkers. Wat moet je als leek er allemaal van vinden? Door nepnieuws wordt de verwarring nog groter. Spreekt deze actiegroep zelf wel de waarheid? ‘Lange Frans’, pseudoniem van Frans Christiaan Frederiks, is een Nederlandse rapper en tv-presentator. Sinds juni 2020 maakt hij ook een podcast waarin hij met critici van het regeringsbeleid en met aanhangers van complottheorieën o.a. over de coronacrisis praat en deze theorieën promoot.

Ook schrijver en prediker, maar geen arts Jaap Dieleman is overtuigd van een samenzweringscomplot. Hij presenteert een mix van waarheden, halve waarheden en hele leugens, opgediend met een houding van bezonnenheid en realiteitszin in een hautaine houding. Nuances ontbreken. Hij zaait wantrouwen en bedreigt de stabiliteit in onze samenleving.⁴¹

Dr. Elke de Klerk is oprichtster van Artsen voor Waarheid, een vereniging van artsen en verplegend personeel die zich inzet om verregaande corruptie in het medische systeem te ontmaskeren en integriteit en recht te herstellen, voor het welzijn van de volksgezondheid. Sommige video’s zijn verwijderd ‘wegens schending van de servicevoorwaarden van YouTube’. Wordt er censuur toegepast of worden de video’s terecht verwijderd? Ook de uit België afkomstige  en omstreden David Sorensen, die nu in de Verenigde Staten woont, waarschuwt, ons inziens ten onrechte, tegen het anti-Covid-19 vaccin.⁴²

Zijn er bijwerkingen op de lange duur? Bij alles is een allergische reactie mogelijk. Zelfs op het eten van pinda’s. Elk vaccin was eens nieuw en onbekend. Nieuwe vindingen roepen vaak verzet op. Voor anti-coronavaccins zijn nogal wat mensen huiverig vanwege de ongebruikelijke snelheid waarmee het vaccin ontwikkeld is en omdat eventuele bijwerkingen op de lange duur nog niet bekend zijn. De enorme hoeveelheid geld en mankracht die er wereldwijd is ingestopt, de wereldwijde samenwerking en last but not least het weghalen van de bureaucratie verklaren de snelheid waarmee dit vaccin operationeel is geworden. Normaliter verdwijnt zo’n aanvraag voor goedkeuring maanden, misschien wel jarenlang, ergens in een la. Vanwege de urgentie wordt door keurende instanties nu al gelijk meegekeken met de producenten terwijl de onderzoeken nog gaande zijn. Er zijn weigeraars die er in het dagelijks leven vrolijk op los roken, drinken of op een festival niet vies zijn van wat geestverruimende middelen van totaal ongecontroleerde en volledig onbekende afkomst. Heel merkwaardig dat, als je dit allemaal niet erg vindt, je je toch wel druk kunt maken over een vaccin, waar vele wetenschappers zich over gebogen hebben en dat al op tienduizenden vrijwilligers is getest. Het voorwaardelijk goedgekeurde vaccin van Pfizer (een farmaceutische reus uit de Verenigde Staten) en BioNTech (een veel kleiner bedrijf uit Duitsland) is eerst getest op niet minder dan 43.000 mensen.

Er gaan meer mensen dood aan hart- en vaatzieken en kanker dan aan corona.

Is de paniek voor deze pandemie niet overtrokken? Er gaan meer mensen dood aan hart- en vaatzieken en kanker dan aan corona. Er zijn nu veel te veel mensen om te registreren en te controleren. Er zou een volg- en identificatiesysteem moeten komen. Miljardair Bill Gates, de grote financier achter de schermen, is de grote donor die de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) financieel krachtig steunt. Hij ziet het als oplossing om simpelweg de wereldbevolking te decimeren, althans volgens Tom Zwitser⁴³ De gulle filantroop Gates / Bill & Melinda Gates Foundation zou de grote boosdoener zijn. Met citaten ook van hem uit de context gelicht kan je het tegenovergestelde laten beweren en kunnen beweringen een bepaalde richting op worden gemanipuleerd. En natuurlijk (??) zit achter deze pandemie ook de Joodse schatrijke bankiersfamilie Rothschilds.

De Amerikaanse (oud)president Donald Trump en de president van Brazilië Jair Bolsonaro hebben herhaaldelijk het oude malariamedicijn hydroxychloroquine (HCQ) met zink en antibioticum gepromoot. Was dat terecht? Deze medicatie werd gepolitiseerd. In de medische wereld wordt daar heel anders over gedacht. Zo zegt de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) dat er ‘geen bewijs is’ dat het middel effectief is. De Limburgse huisarts Rob Elens zag juist genezing van coronapatiënten door dit middel, maar werd niettemin op de vingers getikt.⁴⁴ Dit middel is vrij goedkoop, maar zou weggehouden worden voor het publiek, omdat alleen het vaccin zou moeten redden van Covid-19. Een zorgvuldige analyse van de wetenschappelijke literatuur laat zien dat dit antimalariamiddel geen effect heeft en dat verder onderzoek zinloos is. Deze analyse is gemaakt door de Cochrane Collaboration.⁴⁵

Er wordt beweerd dat het anticorona-vaccin heel anders zou zijn dan andere vaccins omdat daardoor een andere DNA-code in ons lichaam komt die het lichaam verandert. Er zou een bepaalde agenda achter zitten.⁴⁶ Door het vaccin zou het DNA bij de gevaccineerden veranderen. Een Joodse wetenschappers (zonder naam!) vertelde over zijn ontdekking in het menselijk DNA. Hij zou daar de handtekening van God Zelf in hebben ontdekt. Deze handtekening zou satan willen vervangen door de zijne en dat mogen we niet laten gebeuren⁴⁷ Ook de Amerikaanse pastor J.D. Farag verkondigt dit.⁴⁸ Deze vermeende DNA-verandering wordt ook weerlegd.⁴⁹ Er is geen kans op beschadiging van het DNA! Het m-RNA van het Pfizervaccin kan niet in de kern van de cel komen. In de kern zit het DNA. Het is echt niet mogelijk. Hetzelfde geldt voor het vaccin van Modena. Het kan echt niet want het DNA zit als het ware in een kluis in de kern van de cel.⁵⁰

De door verzekeraars erkende koepelorganisatie het Nederlands Instituut voor Belangenbehartiging Integrale Gezondheidszorg (NIBIG) promoot in haar nieuwsbrief aan 3.000 leden een cursus ‘over de gevolgen en de mogelijke gevaren’ van het coronavaccin. Door de vaccins zou de mensheid ‘genetisch gemodificeerd’ worden, met als bedoeling een ‘nieuwe’ mens te creëren die vermengd is met elektronica.  Deze cursus is gegeven door de Belg John Schulpen, naar eigen zeggen Belgisch toezichthouder op de introductie van nieuwe medicijnen, maar hij geeft toe dat hij deze functie toch niet bekleed. Volgens Schulpen wijzigen RNA-vaccins de genetische code van de mens. Zijn waarschuwingen zouden verspreid zijn via het YouTubekanaal ‘Blue Tiger’ (van Tom Zwitser) en via het blad ‘Gezond Verstand‘. Ook de stichting ‘Register Beroepsbeoefenaren Complementaire Zorg’ (RBCZ) met zo’n 8.000 leden, verspreidt desinformatie over corona en vaccinaties. Oud-hoogleraar Pierre Capel verkondigde voor zorgverleners dat er geen tweede golf is, maar dat er wel sprake is van genetische modificatie. Zowel Schulpen als Capel zijn geen experts, net zo min als de rooms-katholieke pastoor Jos Hermans uit Druten die tijdens een preek tegen vaccinatie tegen het coronavirus had gepreekt. Gezonde mensen zouden geen medicijnen nodig hebben en ook geen vaccinatie, volgens de pastoor.⁵¹ Hiermee is hij in conflict met de officiële opvatting van zijn kerk (zie 6.2). Deskundige hoogleraar vaccinologie prof. dr. Anke L.W. Huckriede van de Rijksuniversiteit Groningen stelt dat het erfelijk materiaal van onze cellen bestaat uit DNA, maar een RNA-vaccin kan zich hier niet nestelen en dus ook niet tot genetische modificatie leiden.⁵²

Het verhaal van de op het metaal koper gebaseerde quantum-dots in vaccins klopt overigens wel gedeeltelijk. De quantum-dots die in een vaccin zitten, zenden een dicht bij het infrarood liggend signaal uit dat gedetecteerd kan worden. Dit specifieke licht laat de onderzoeker zien of iemand al met een bepaald vaccin gevaccineerd is, en zo kan dubbele vaccinatie in gebieden met slechte infrastructuur worden voorkomen. Het is dus geen chip die, zoals soms wordt beweerd, allerlei informatie kan opslaan. Dit is tot nu toe onmogelijk, het kan alleen een specifiek lichtsignaal afgeven.⁵³

Voor elke overheid is dit een compleet nieuwe situatie zonder bestaande draaiboeken. Het valt te verwachten dat overheden onbedoeld hier en daar een steek(je) zullen laten vallen, bijvoorbeeld in de communicatie, informatie en organisatie.⁵⁴ Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM)  kan het Outbreak Management Team (OMT)bij elkaar roepen bij een regio-overschrijdende uitbraak van een infectieziekte of internationale dreiging. Het beleid van het OMT ten aanzien van mondkapjes was wisselend: van eerst ‘niet-proportioneel’, naar ‘aanbevolen’, naar tenslotte ‘verplicht’. Men leert door voortschrijdend inzicht, waardoor beleid bijgesteld moet worden, terwijl de beste stuurlui aan wal staan. Burgerlijk ongehoorzaamheid moet voor christenen uitzonderlijk zijn, maar is niet altijd verwerpelijk. Gewetensvrijheid en vrijheid van meningsuiting dienen we te koesteren.

Zijn kwade machten inderdaad uit op wereldheerschappij? De hersteld-hervormde predikant ds. M. van Reenen uit Oldebroek, voegde aan zijn boek over de antichrist een hoofdstuk toe over de coronacrisis. Hij noemt zes redenen waarom volgens hem de coronacrisis in zijn ogen niet los staat van wat de Bijbel zegt over het rijk van de antichrist en de eindtijd: 1. Maakbaarheid, 2. Rol van de overheid, 3. Roep om wereldleiding, 4. Focus op gezondheid, 5. Onderlinge verwijdering, 6. Risicomijding. Volgens van Reenen “staren we ons blind op een uiterlijk gevaar en zoeken uiterlijke oplossingen. We hebben zo weinig oog voor de ziel, Gods handelen en duivelse listen. Het eeuwigheidsperspectief is verdwenen, ook bij veel christenen”.⁵⁵ Dit alles baant de weg voor een sterke wereldleider, de voorspelde antichrist.

Voor de arts mevr. A.B.F. Hoek-van Kooten is het duidelijk. Voor haar geldt zonder enige twijfel dat ”vaccinaties een cadeau van God zijn”, want ”bij vaccinatie wordt gebruik gemaakt van wat God in de schepping heeft gelegd, namelijk het aanmaken van antistoffen…”.⁵⁶ De medische bezwaren zijn volgens de theoloog en criticus Willem J. Ouweneel dat het natuurlijke afweersysteem zelf sterk genoeg is en zonder inenting weerbaarder wordt en dat je niet weet wat je binnenkrijgt in je lichaam door het vaccin. Volgens Ouweneel zijn dit beide onterechte bezwaren. “In alle beschaafde landen worden zeer strenge eisen aan vaccins en medicijnen gesteld, zelfs als men erg veel haast heeft, zoals tijdens de huidige coronacrisis”, aldus Ouweneel⁵⁷

Welke stem is te vertrouwen en waarom?

Ik vermoed dat de verwarring alleen maar zal toenemen. Wat zijn precies de feiten? Bewust en onbewust nemen we aannames aan voor feiten, is er onvolledige informatie (beperkte feiten) en onvolledigheid in het begrijpen van de feiten, en wegen opvattingen/ meningen/ vooringenomenheid en standpunten van familie/ BN’ers zwaarder dan de feiten. Je hebt er een dagtaak aan om alle beweringen die via (social) media binnenkomen op waarheid te staven. Van alles wordt er geroepen. Om een juiste keuze te maken is het aan te bevelen om breed geïnformeerd te zijn. Welke stem is te vertrouwen en waarom? Dat iemand arts, president of voorganger is of iemand wat voor indrukwekkende titel ook heeft, geeft dit nog niet de garantie dat deze persoon het per definitie bij het rechte eind heeft. Moeilijk wordt het als specialisten elkaars conclusie tegenspreken. Maar mensen met bewezen expertise zijn wel betrouwbaarder dan leken. ‘Fake news’ of nepnieuws is moeilijk van waarheid te onderscheiden, omdat er vaak halve waarheden worden verkondigd. Daarom is gebed om wijsheid en vrede van de Heilige Geest nodig om uiteindelijk een weloverwogen keuze te maken voor of tegen vaccinatie. Gebed om de geesten te kunnen onderscheiden is onontbeerlijk.

8. Voorstanders van vaccinatie

Het belijden dat het leven niet maakbaar is, is niet in strijd met onze verantwoordelijkheid. God kan je toch wel ziek maken als Hij dat wil in Zijn voorzienigheid. Maar als alles de wil van God is – dat is uiteraard niet zo want God vindt heel veel zaken niet goed – dan is de uitvinding van het vaccin dat ook. Maar dan is uiteraard de vraag hoe wij deze verantwoordelijkheid moeten invullen. Is wat we zondig vinden ook altijd in zichzelf zonde? Soms moeten mensen verschillend handelen. Zo moest Jozua een groot leger op de been brengen (Joz. 5:13-6:3) en Gideon moest zijn te grote leger – op 300 mannen na – juist naar huis sturen (Richteren 7:1-7). En wat is hierin de betekenis van ons geweten, waarin mensen vanuit hetzelfde geloof een soms zelfs tegengestelde beslissing nemen (vgl. Ezra 8:22-23 met Neh. 2:7-9)? Massale inentingen tijdens een pandemie sluiten verootmoediging voor God niet uit.

8.1 De orthodox-joods(e rabbijn Evers) / Israel

Rabbijn Evers ziet geen bezwaar in vaccinatie. Hij is zelfs voorstander van een vaccinatieplicht in het geval van een polio-epidemie. Zijn standpunt onderbouwt hij met Bijbelteksten als Deut.30:19 (“Kies voor het leven, voor uw eigen toekomst en die van uw nakomelingen”), Lev.18:5 (“Mijn bepalingen en regels schenken leven aan wie ze volgt, houd ze dus in ere”), Lev.19:16 (“Breng het leven van een ander niet in gevaar door lasterpraat over hem rond te strooien”; traditioneel betekent het: ”Gij zult niet werkeloos toezien hoe een ander – dus ook de eigen kinderen – zijn ondergang tegemoet gaat”). Medisch preventief ingrijpen is dus geboden. (58) ‘In de discussie rond de ouderlijke macht en vaccinatie spraken verschillende ethici zich onlangs uit voor dwang wanneer ouders over de hoofden van de kinderen heen in hun nadeel beslissen. Volgens de Bijbel bestaat er geen ouderlijke macht wanneer de lichamelijke integriteit van de kinderen bedreigd wordt  Het gebod’eert uw vader en uw moeder’is in de de joodse traditie nooit opgevat als een recht van de ouders om in te grijpen in de privésfeer van hun kinderen. Ouders kunnen bijvoorbeeld niet bepalen met wie hun kinderen trouwen en moeten de belangen van hun kinderen altijd voorop stellen.’^58a

Evers stelt verder: ‘Verplichte vaccinatie ligt heel gevoelig. Niettemin mag ik niet zwijgen, omdat de Joods-Bijbelse traditie zich uitspreekt voor een vaccinatieplicht. De gevolgen van zwijgen kunnen in dit geval dodelijk zijn. Verplichte inenting en (relifieuze) tegenargumenten zijn principiële aangelegenheden, die al vele jaren in Joodse kring bediscussieerd worden. Het jodendom gaat eran uit dat het algemeen belang zwaarder weegt dan onze privéopvattingen, zeker bij coronadreiging. We moeten ons voegen naar de meest geaccepteerde medische opvattingen. … Wjikra/Leviticus 19:16 wordt tradioneel vertaald als: “Gij zult niet werkeloos toezien hoe een ander – dus ook het eigen kind- zijn ondergang tegemoet gaat”, een uitvloeisel van “Heb uw naaste lief gelijk uzelve”19:18 Toegepast op het heden betekent dit: preventief medisch ingrijpen.’ ^58a

Als eerste land ter wereld waren er al snel tegen het Covid-19 virus een miljoen Israëliërs ingeënt.

De seculiere staat Israël brak het inentingsrecord tegen Covid-19. Als eerste land ter wereld waren er al snel tegen dit virus een miljoen Israeliërs ingeënt. Dov Eilon weet uit Israël te melden: De seculiere staat Israel brak het inentingsrecord tegen Covid-19. Als eerste land ter wereld waren er al snel tegen dit virus een miljoen Israeliers ingeënt. Na bijna een jaar kunnen ook culturele evenementen zoals toneelvoorstellingen, concerten en sportevenementen met publiek weer worden hervat. ‘Terugkeer naar het leven’, noemde de minister van Volksgezondheid Edelstein deze belang­rijkste versoepeling van de beper­kingen, sinds de Corona-crisis bijna een jaar geleden begon. Weliswaar mag iedereen weer winkels, winkelcentra en zelfs musea en bibliotheken bezoeken, uiteraard onder de voorwaarden van de zogenaamde ‘paarse badge’ (Tav Sagol), dus 2 meter afstand houden, een mondkapje dragen en slechts een beperkt aantal klanten in een winkel, maar bijvoorbeeld de concerten, de sport­evene­menten, de sport­scholen en de hotels mogen alleen bezocht worden door Israëli’s die reeds tweemaal tegen Corona zijn gevaccineerd. Dit is de eerste keer dat er hier in dit land officieel twee verschillende soorten burgers zijn, de gevacci­neerden en de niet-gevacci­neerden. De controle ten aanzien van het bezoeken van sportscholen, hotels of evenementen moet gaan gebeuren via een speciale app, waarin de nieuwe zogenaamde ‘Groene Badge’ zal worden opgeslagen (‘Tav Jarok’ in het Hebreeuws). Deze badge kun je online krijgen via deze nieuwe app, die ‘Ramzor’ heet, wat ‘verkeerslicht’ betekent. De Groene Badge is een maand geldig, waarna hij opnieuw moet worden aangevraagd via de app. Allen die zijn ingeënt tegen Corona en/of hersteld zijn van Corona hebben recht op deze Groene Badge. Het recht om de plaats of het evenement te bezoeken wordt dan gecontroleerd via een streepjescode in de app. Maar, zoals vaak het geval is, gaat niet altijd alles is zoals we het graag zouden willen. De app hapert nog een beetje, velen zijn er nog niet in geslaagd de Groene Badge te laden. Daarom zal het inentings­bewijs dus nog het ticket zijn waarmee zij ’terug kunnen keren naar het leven’.^58b

Eilon vervolgt: Tot nu toe heeft slechts een zeer beperkt aantal Israëli’s toestemming gekregen om naar Israël terug te keren, omdat de luchthaven nog steeds gesloten was. De voorwaarden waaronder mensen al of niet naar huis mocht komen, is zeer omstreden. Op dit moment mogen nu eindelijk alle Israëli’s weer terug naar huis vliegen. Maar volgens de richtlijnen moeten zij dan twee weken in een Corona-hotel verblijven, wat ook een zeer omstreden maatregel is. Velen hebben het Corona hotel vergeleken met een kleine gevangenis. Maar nu is er een oplossing: de elektronische armband! In het begin werd deze armband nog met zijn echte naam genoemd: de elektronische handboeien! Nu wordt hij officieel in de pers aangeprezen als de ‘vrijheidsarmband’. De achtergrond van dit idee is het feit dat veel mensen zich niet aan de quarantaine in eigen land hebben gehouden, ze hebben de maatregel niet serieus genomen. En aangezien Corona-hotels ook niet een ideale maatregel zijn, is nu het idee van de elektronische armband gelanceerd, en is er een proef met 100 vrijwilligers gestart. Maar het is natuurlijk niet echt vrijwillig, want het alternatief zou twee weken verblijf in een Corona-hotel zijn geweest. Natuurlijk mag de armband niet worden afgedaan, je moet ermee douchen, slapen, enz. Dan, na de verplichte quarantaine-periode, verschijnt er een bericht op de mobiele telefoon die daarbij hoort, en een medewerker van het bedrijf dat de armbanden beheert, haalt hem dan op.^58c

Toen de Israelische premier met Pfizer de afspraak maakte om het Israelische volk als proefkonijn te gebruiken, is daar ook meteen een quota bij afgesproken. Dat quota moet gehaald worden en dus neemt de druk meer en meer toe. Het gaat hier allang niet meer om onze gezondheid. Men wil niets liever dan terug naar ‘normaal’ en een bloeiende economie en de meesten hebben daar de prik voor over. Echter, zij hebben toch alle recht om bv alleen al vanuit wetenschappelijk oogpunt buitengewoon kritisch te zijn naar de gang van zaken en hoe het vaccinatieprogramma in Israel wordt uitgerold als model voor andere landen? Vanaf mei worden hier kinderen vanaf 11 jaar gevaccineerd en de prikken moeten ieder half jaar worden herhaald zodat het Israelische experiment goed bekeken kan worden en wat evt. effecten zijn. Men mag gezonde, belastingbetalende burgers zoals wij niet zomaar wegzetten als potentiële ziektekiemdragers! ^58d

Ilana Rachel Daniel is in Jeruzalem actief als gezondheidsadviseur en voorlichter van een nieuwe politieke partij die flink wordt tegengewerkt door het regime. Een bankrekening openen, is niet mogelijk en ook worden leden van de partij in hun dagelijks leven tegengewerkt. De facebook-groep is verwijderd en ook de site is niet meer te vinden. Volgens haar is het in Israel geen experiment maar eigenlijk verplicht. Ze doen het in de naam dan de wetenschap maar dat is een illusie. Mensen die weigeren mee te werken aan de vaccinatie zijn tweederangsburgers geworden. Ook zwangere vrouwen zijn min of meer verplicht om zich te laten vaccineren. Voor sommigen haalt het herinneringen op aan de holocaust: de gevaccineerden moeten op het vliegveld links staan de niet-gevaccineerden rechts, zij gaan naar smerige hotels voor de quarantaine. Die enkelband (maar dan om de pols) kost zo’n 500 euro, zodat ze meer bewegingsvrijheid krijgen. De hele wereld kijkt naar het ‘modelland’ Israel. De machtige farmaceutische industrie en regeerders walsen over de vrije wil van het volk heen. In het contract met Pfizer en Israel is ook een boeteclausule opgenomen. Sigrid Kaag van D66 stelt Israel als voorbeeld, want ‘daar kunnen gevaccineerde mensen weer deelnemen aan het maatschappelijk leven’. De data worden in Israel niet verzameld. Binnen 15 minuten na de injectie staan ze weer buiten, zonder papierwerk, lijst van bijwerkingen, geen telefoonnummer om te bellen bij klachten, enz. [Maar hoe kunnen ze dan toch een groen paspoort verkrijgen?? WJAPH] Berichten van mensen die wel ernstige klachten kregen na de vaccinatie (bv aangezichtsverlamming, hartfalen) mogen niet verspreid worden, of anders wordt snel geconcludeerd dat het geen verband heeft met het vaccin. Het vaccin is een experimentele genbehandeling. In plaats van te beproeven op proefdieren wordt het uitgetest op de bevolking van Israel. ^58e

Lang niet iedereen staat dus in Israel te juichen bij de vaccinaties.

Lang niet iedereen staat dus in Israel te juichen bij de vaccinaties. Naast complotdenkers menen veel jongeren de prik niet nodig te hebben omdat ze geen gevaar denken te lopen. De wrede werkelijkheid haalt hen echter in. Israelische orthodoxe jesjievestudenten staan lijnrecht tegenover hun seculiere leeftijdsgenoten die wèl in de  Israelische Defensieleger (IDF) dienen. Ultra-orthodoxen weigeren in een vliegtuig mondkapjes te dragen en verzetten zich krachtig en met geweld tegen de lockdown. Naar schatting vier op de tien besmettingen vinden plaats onder deze zogeheten haredim, zoals de ultra-orthodoxen in Israël worden genoemd, die niet veel meer dan tien procent van de Israëlische bevolking uitmaken. Het lijdt weinig twijfel dat de haredim hieraan een forse bijdrage leveren: zij houden een groot deel van hun scholen gewoon open, bezoeken bruiloften en begrafenissen soms met honderden tegelijk, en komen in grote groepen samen in de synagoge. Op 31 januari 2021 verzamelden achtduizend ultraorthodoxen zich in de Jeruzalemse wijk Bukharim om de laatste eer te bewijzen aan rabbijn Yitzchok Scheiner. Eerder die dag hadden tienduizend harediem al de lockdownregels genegeerd om de uitvaart van rabbijn Meshulam Dovid Soloveitchik bij te wonen. Slechts weinigen droegen mondkapjes. Verbijsterend als je beseft dat deze twee rabbijnen nota bene aan COVID-19 zijn overleden! De politie greep niet in om bloedvergieten te voorkomen. De Joodse staat blijkt ook wat beleid van de bestrijding van COVID-19 hopeloos verdeeld te zijn.

8.2 Kardinaal Wim Eijk van de Rooms Katholieke kerk stelt:

”Het algemeen welzijn heeft uiteindelijk tot doel het persoonlijk welzijn van alle leden van de samenleving”…”Er leven ook ethische vragen over enkele van de coronavaccins, waarbij in de testfase cellijnen zijn gebruikt die in de jaren zestig verkregen zijn uit enkele geaborteerde foetussen. De vraag is dan of het ontvangen van zo’n vaccin niet een soort medewerking aan abortus is. De Pauselijke Academie voor het Leven, bisschoppen over de hele wereld en pro-life commissies hebben gezegd dat deze vaccins toch ontvangen kunnen worden. Er is sprake van voldoende morele afstand tussen de toediening van het vaccin en de oorspronkelijke onrechtmatige handeling”. Ook kardinaal Eijk, aartsbisschop van Utrecht, namens de Nederlandse bisschoppen de referent voor medische ethiek, ging op die vraag in. “Volgens de katholieke leer is medewerking aan een op zich verkeerde of kwade handeling in het algemeen verboden”, schrijft hij. “Maar deze medewerking kan in sommige gevallen worden gerechtvaardigd, namelijk als degene die medewerking verleent niet instemt met de kwade handeling als zodanig en de handeling waarmee men medewerking verleent niet nabij is aan, maar los staat van de kwade handeling. Dit is het geval als de onderzoekers de bewuste cellijnen gebruiken, die afkomstig zijn van twee, ruim een halve eeuw geleden geaborteerde menselijke foetussen. Voor een dergelijke vorm van medewerking aan een kwade handeling is volgens de katholieke leer bovendien een naar verhouding voldoende ernstige reden⁵⁹ vereist. De ontwikkeling van een vaccin tegen het coronavirus, dat het leven in praktisch alle delen van de wereld de samenleving ernstig ontwricht, is zo’n reden”. De Nederlandse kardinaal adviseert dus vaccinatie en de paus heeft besloten zich te laten vaccineren. Paus Franciscus noemde in een interview met de Italiaanse tv-zender Canale 5 het verzet tegen het coronavaccin zelfs ‘suïcidale ontkenning’.

8.3 De reformatorische ethicus Henk Jochemsen⁶⁰

Prof. dr. Jochemsen liet blijken op de lijn van de door het RIVM geuite gedachte te zitten door op te merken, dat de cellijnen die de vaccinproducenten gebruiken over het algemeen zo ver af staan van het oorspronkelijke geaborteerde weefsel, dat ze ethisch niet meer belast zijn door de abortus en dus ”dat dit geen belemmering vormt voor het gebruik van de entstof”.⁶¹ Hij zegt, sprekend over het gebruikmaken van cellijnen afkomstig van foetussen: ”Is dat een reden voor christenen om zich niet te laten vaccineren?” ”Ik vind het wat vergezocht”. ”Deze veelgebruikte cellijn is zó lang zelfstandig doorgekweekt dat die ook wat betreft chromosomenpatroon niet meer normaal menselijk is. Het gaat mij een beetje te ver om om die reden tegen het vaccin te zijn. Dat lijkt me een overtrokken morele striktheid”. ‘Er is geen sprake van genetische manipulatie van het menselijk genoom.⁶²

In direct verband met de ontwikkeling van de coronavaccins vonden geen abortussen plaats. Daarnaast is er geen aanleiding te geloven dat de abortussen zijn uitgevoerd met als doel de foetus te gebruiken voor medisch onderzoek en het ontwikkelen van vaccins”, aldus de christelijke Amerikaanse ethici Matthew Arbo, C. Ben Mitchell en Andrew T. Walker.⁶³

Vaccinatie is een kleine ingreep die veel ellende kan voorkomen. De wetenschappelijke argumenten pro-vaccinatie zijn overtuigend. Mensen die besluiten hun kinderen niet in te enten, zijn medeverantwoordelijk als hun kind ziek wordt en een andere persoon besmet. Dan mogen we niet de schuld doorschuiven naar God. Ook is een middel nog niet verkeerd als het afkomstig is van Godloochenaars, die soms pochen op hun geweldigen uitvindingen en ontdekkingen. Laten wij God danken dat Hij ook die mensen wil gebruiken om ons uit ziekte te redden of voor ziekte te bewaren.⁶⁴ En laten we vooral ook nog meer God zoeken zodat Hij ook op bovennatuurlijke wijze kan helpen.

9.  Eigen verantwoordelijkheid

Een oude man zat op het dak van zijn huis omdat een overstroming zijn dorp onder water had gezet. Het water was tot aan het dak gestegen, toen er een reddingsploeg in een roeiboot aankwam. Ze probeerden met veel moeite bij hem te komen en toen dat tenslotte lukte riepen ze: “Kom op, spring in de boot!” En hij zei: “Nee, nee! Ik heb gebeden en God zal me redden.” Het water steeg hoger en de oude man klom steeds hoger het dak op. Het water stroomde woest om het huis heen en een grote sloep van de brandweer slaagde er uiteindelijk nog in om bij het huis van de oude man te komen. Weer smeekten ze hem om in de boot te springen en zichzelf te redden. Weer zei hij: “Nee, nee, nee. God zal me redden! Ik bid dat God me redt!” Op het laatst was het water hem letterlijk tot de lippen gestegen, alleen zijn hoofd stak nog boven de golven uit. Toen kwam er een helikopter. Die ging vlak boven hem hangen en ze riepen: “Kom op, dit is je laatste kans! Kom erin!” Maar toch zei hij: “Nee, nee, … God zal me redden!”  Tenslotte verdween zijn hoofd onder water en hij verdronk. Toen hij in de hemel kwam klaagde hij tegen God: “God, waarom heeft u niet geprobeerd mij te redden?” God bleef rustig en zei tegen hem: “Ik heb een roeiboot gestuurd, een sloep en een helikopter. Maar je hebt er niets mee gedaan. Waarom heb je de kansen niet gegrepen, je verantwoordelijkheid niet opgepakt?”

Als we het gebed van de Here Jezus nabidden ‘Geef ons heden ons dagelijks brood.’ wil dat niet zeggen dat we met het vouwen van de handen ook onze armen vouwen en passief afwachten totdat er brood op tafel ligt. Nee, er zal voor gewerkt moeten worden. Wie niet wil werken zal ook niet eten (2Tes.3:10). De gebraden duiven vliegen niemand in de mond.

Sinds 1957 heeft de Nederlandse overheid het Rijksvaccinatieprogramma in het leven geroepen om infectieziekten terug te dringen. Deelname is niet verplicht, de keuze is aan de ouders. Wie in Nederland ouder dan twaalf is, heeft geen toestemming van de ouder nodig om mee te doen aan het Rijksvaccinatieprogramma. De rekening wat betreft de kosten is voor de Rijksoverheid.⁶⁵

Niet laten inenten hoort in het rijtje thuis van het niet gebruiken van voorbehoedmiddelen en niet verzekerd zijn.

Bezwaarde christenen beseffen in alles afhankelijk, om de innerlijke erkenning dat wij in alles Gods genade en wijsheid etc. nodig hebben, te blijven van de almachtige God. Maar handelt men daarin wel consequent? Niet laten inenten hoort in het rijtje thuis van het niet gebruiken  van voorbehoedmiddelen en niet verzekerd zijn. Maar meestal hebben deze bezwaarden geen moeite om ziekten te voorkomen door verplicht hun veiligheidsriem om te doen, preventief medicijnen in te nemen, te zorgen voor het nuttigen van voldoende en juiste vitaminen, hygiënisch te werk te gaan, hun veestapel in te laten enten, warme kleren aan te trekken in de winter, een veiligheidshelm op te zetten, door sloten inbrekers te weren, dijken op te hogen, irrigatie en bemesting toe te passen om misoogsten te voorkomen, brandmelders en bliksemafleiders te installeren, etc.. Rijden bezwaarden ook principieel zonder airbag? Dat lijkt me toch niet consequent. Deze lijst met niet-natuurlijke voorzorgsmaatregelen is eenvoudig te verlengen. Is juist het afslaan van al die leven-beschermende maatregelen niet zonde? Is juist het weigeren van inentingen niet een vorm van God verzoeken? Het is toch onlogisch om een ziekte wel te laten behandelen maar tegen het voorkomen van die ziekte te zijn. Je mag nooit aan God overlaten wat je zelf had kunnen regelen of voorkomen.

Een andere tekst die tegenstanders aanvoeren is ”Wees over niets bezorgd, maar vraag God wat u nodig hebt en dank hem in al uw gebeden” (Fil.4:6). Onbezorgdheid mag echter onze verantwoordelijkheid niet wegnemen, zodat we roekeloos worden. Iemand die zich nergens zorgen om maakt, die de dingen op hun beloop laat, laat dus ‘Gods water over Gods akker lopen’. Zo’n passieve houding is voor een christen ongepast. Volgens Gen.1:26 moet de mens heerschappij over de fauna voeren. Daar horen de imposante woeste leeuwen bij, maar ook de verwoestende kleine bacteriën. Zouden juist gelovige  mensen zich niet voor de gemeenschap moeten inzetten?! (het ‘derdenbelang’ dus als naastenliefde). Op grond van de tekst ”Gezonde mensen hebben geen dokter nodig, maar wie ziek is wel” (Luk.5:31) weigeren vooral gelovigen uit Reformatorische hoek vaccinatie, want zij passen deze tekst ook toe op het medisch ingrijpen door vaccinatie. Het is echter de vraag of je deze tekst wel zo mag uitleggen. Jezus spreekt hier niet over lichamelijke gezondheid, maar juist over gebrek aan geestelijk leven.

Ook al is de HEER volgens Ex.15:26 onze Heelmeester, Die al onze ziekten geneest (Ps.103:3), toch laat Hij ons gebruik maken van artsen en geneesmiddelen om weer beter te worden. (Mat.9:12, Mark.2:17, Luk.4:23, 5:31, Kol.4:12, Num.21:8, 2Kon.20:7, 1Tim.5:23) ‘Gezonde mensen hebben geen dokter nodig maar zieken wel’ zei Jezus. Hiermee verklaarde hij artsen als legitiem, maar in de context gaat het hier om de geneesheer van een ziel en kun je deze tekst moeilijk toepassen op het een heel klein beetje ziek maken door een vaccin om heftige ziektes te voorkomen. Mag je ziekten niet alleen bestrijden, maar ook voorkomen? Ja, voorkomen is nog steeds beter dan genezen. Kinderen van God dragen ook hun eigen verantwoordelijkheid.

Enkele voorbeelden van preventieve acties uit de Bijbel:

• Noach wist dat God een vernietigende zondvloed zou veroorzaken EN hij bouwde een ark om er aan te ontkomen.
• Jozef wist dat er een zeven jaar durende hongersnood van God (! Gen.41:25, 28, 32, 39) zou komen EN pakte zijn verantwoordelijkheid op: hij bouwde overal voorraadschuren voor mindere tijden. Hij werd geprezen om zijn inzicht en wijsheid, maar ook zijn vroomheid. Dit staat in schril contrast met een rijke man die grotere voorraadschuren bouwde en dacht zo onafhankelijk te zijn. Hij dacht met al zijn schatten zijn schaapjes op het droge te hebben. Maar hij was dwaas, want hij was niet rijk in God (Luk.12:13-21). Het gaat dus om het motief, de instelling/gezindheid waarmee men iets doet.
• Bij de scheepsrampen die Jona en later Paulus meemaakten (Jona 1 en Hand. 27) werd niet alleen vurig gebeden maar ook hard gewerkt. De bemanning en de passagiers pakten hun eigen verantwoordelijkheid en stelden alles in het werk om een schipbreuk te voorkomen, zoals het overboord gooien van de lading. Ze werkten alsof het van hen af hing, maar ze baden ook tot God. Bid & werk, ora et labora dus.
• Melaatsheid kan zowel een straf van God zijn (voor Mirjam – Num.12, Deut.24:9) en voor koning Uzzia (2Kron.26:19)) als iets waartegen volgens Lev.13 en 14 voorzorgsmaatregelen genomen moesten om de melaatsheid in te dammen. Besmette voorwerpen moesten worden vernietigd en melaatsen moesten in quarantaine (Lev.13:4, 46, 14:33 -57 en 2Kon.7:3).
• God schiep ook de zwaartekracht EN de Israëlieten werd opgedragen om veiligheidsmaatregel te treffen als ze niet meer in tenten maar in huizen met platte daken zouden wonen. ”Als u een huis bouwt, moet u het dak voorzien van een balustrade (NBG: borstwering), anders bent u aansprakelijk (NBG: bloedschuld) wanneer iemand er af valt” (Deut.22:8). Dit is het omgekeerde van een regel uit de grondwet (10 geboden of decaloog): ”gij zult niet doden”, anders gezegd, je zult laten leven. God is een God van het LEVEN! Ook christenen zijn niet immuun voor natuurwetten zoals de zwaartekracht (Hand.20:9).
• Israëlieten moesten hun uitwerpselen buiten de legerplaats begraven (Deut.23:13), wat achteraf een hygiënische en preventieve maatregel bleek tegen een cholera-uitbraak.
• ”Wie verstandig is, ziet het gevaar en hoedt zich ervoor, wie onverstandig is, gaat eraan voorbij en wordt gestraft” (Spr.22:3, 27:12).

Preventief (borst-)onderzoek is dus legitiem. Soms moet een borst afgezet of een been geamputeerd worden om grotere aantasting van het lichaam te voorkomen. Wij dragen dus duidelijk onze verantwoordelijkheid én belijden onze afhankelijkheid, want ondanks talloze voorzorgsmaatregelen blijven we enorm kwetsbaar. Met geen enkele vaccinatie kunnen we immuun gemaakt worden voor Gods oordelen. We halen het oordeel zelf over ons heen, want is longkanker een straf/oordeel van God of een gevolg van het overtreden van Gods scheppingswet die zegt dat roken ongezond is en kanker kan veroorzaken? Terwijl enerzijds besmettelijke ziekten zijn overwonnen, steken anderzijds telkens nieuwe ziekten de kop op. Niet ‘in vaccin we trust’, noch ‘in gold we trust’, maar in God we trust’.

Niet-gevaccineerden worden deels beschermd doordat anderen wel gevaccineerd zijn (groeps- of kudde-immuniteit of collectieve immuniteit), zodat een uitbraak minder kans heeft zich te verspreiden. Een enkele keer komen er toch uitbraken voor, met name in gebieden waar de concentratie niet-gevaccineerden hoog is. Voorbeelden hiervan in Nederland zijn de polio-epidemie van 1978 op de Veluwe, de uitbraak van bof tussen 2009 en 2012 en de uitbraak van mazelen in 2013-2014. Ouders die hun kinderen niet laten inenten, zetten de gezondheid van het overgrote deel van de kinderen op het spel.

In België, Frankrijk en Italië is een aantal of zijn zelfs alle vaccinaties verplicht. De grootste probleemlanden zijn Afghanistan, Nigeria en Pakistan, waar in 2016 vier miljoen kinderen geen enkel vaccin hebben gekregen.⁶⁶ In Nederland stellen sommigen voor om het grote risico voor kinderen en de samenleving in te perken via kortingen op de kinderbijslag of het heffen van kinderopvangtoeslag door de overheid. Anderen stellen strafmaatregelen voor zoals de kinderen toegang tot het onderwijs ontzeggen, kinderbijslag weigeren of korten (zoals in Australië⁶⁷ en Israël), boetes uitdelen, ouders uit de ouderlijke macht zetten en zelfs ouders opsluiten.

In elk land bepaalt de overheid, die de scheiding tussen kerk en staat eerbiedigt, toch de regels ook op heel persoonlijk en religieus terrein: al dan niet ritueel slachten, zondagsrust, godslastering, besnijdenis, orgaandonatie, het dragen van mondkapjes, voorbehoedmiddelen, abortus provocatus en euthanasie. Maar een democratie bepaalt ook het optreden tegen ‘overtreders’ zoals de zogenaamde weigerambtenaar. In Nederland ben je een slordige 140 euro kwijt aan het vergrijp ‘het niet dragen van een gordel’. Gaat dat niet tegen je eigen vrijheid in? Je stelt niet alleen jezelf bloot aan de ernstige gevaren, maar ook medemensen. Volgens artikel 11 van de Nederlandse grondwet mag iedereen zelf bepalen wat er met zijn lichaam gebeurt, tenzij er een specifieke wettelijk vastgelegde uitzondering is. Enkele voorbeelden: je mag medicijnen weigeren, maar de politie mag van een verdachte bloedonderzoek eisen.

Het staat volwassenen vrij voor zichzelf irrationele besluiten te nemen, maar waar het kinderen aangaat, staat het belang van het kind boven het belang van de ouders. Moet de overheid desnoods vaccineren verplicht stellen? En mogen kinderen nog blootgesteld worden aan rokende en alcohol drinkende ouders? Hebben we het recht om onszelf en omstanders geleidelijk te vergiftigen bijvoorbeeld met een teveel aan vet, suikers, zout en …?

Nederland heeft ervoor gekozen om 12-18-jarigen nu ook een coronavaccinatie aan te bieden als zij dit zelf willen. Volgens het kabinet moeten kinderen kunnen (mee)beslissen over hun vaccinatie. Vanaf 12 jaar is het een gezamenlijke beslissing van kinderen en ouders, waarbij uiteindelijk het kind de doorslag geeft, aldus is vastgelegd in de Wet voor medische behandelingen. Vanaf 16 jaar mag een tiener helemaal zelfstandig beslissen. Kinderen missen de kennis en ervaring om de consequenties goed in te schatten. Informatie moet niet alleen voor het kind begrijpelijk zijn, het moet ook (bv in verband met een taalbarrière) toegankelijk zijn. In hoeverre kinderen in staat zijn een overwogen beslissing te nemen is vooral afhankelijk van hun ontwikkeling. Wat als een kind iets anders wil dan de ouders? Vader en moeder kunnen het onderling ook oneens zijn. Het kind mag natuurlijk niet uitgespeeld worden tussen (gescheiden) ouders en van dwang mag geen sprake zijn. Het open gesprek hierover is belangrijk in de meningsvorming. Wat zijn de belangen voor de kinderen zelf? Indien een kind echt een vaccinatie wil, zal een arts waarschijnlijk meegaan in die keuze, want het is volgens de Gezondheidsraad meer in het belang van het kind dat het wel gevaccineerd wordt dan niet.⁶⁸

Artikel 11 van de Nederlandse grondwet stelt: ‘Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen beperkingen, recht op onaantastbaarheid van zijn lichaam.’ Dit artikel hoort bij artikel 10 (Recht op privacy). Iedereen is de baas over zijn eigen lichaam. De overheid mag niets met je lichaam doen, als je dat niet wilt. Ook anderen mogen niets met je lichaam doen, als je dat niet wilt. Niemand mag je bijvoorbeeld pijn doen. Ook mag niemand je medicijnen geven, als je dat niet wilt. Zelfs medische keuring, of het knippen van je haren mag niet, als je daarvoor geen toestemming geeft. Zonder grondwetswijziging kan de overheid wel vaccinatie verplicht stellen, maar daar is nu geen politiek draagvlak voor. Het is een grote stap van ‘drang’ naar ‘dwang’. Hoewel er (nog?) geen vaccinatieplicht is, komt het wel dichtbij: zonder gevaccineerd te zijn mag je niet reizen, evenementen en horeca bezoeken, je werk uitvoeren of een opleiding volgen.

Een discussiepunt is of je ook verantwoordelijk bent voor de gevolgen van het niet-vaccineren. Wanneer iemand door mijn niet-gevaccineerd zijn ziek wordt, draag ik daar toch een zekere medeverantwoordelijkheid voor. Artsen en hoogleraren worden extra vertrouwd en hebben dus een extra verantwoordelijkheid om betrouwbare uitspraken te doen. Van politici en zakenlui mogen wij verwachten dat zij verantwoordelijk handelen en integer zijn. Ook predikanten dragen een grote verantwoordelijkheid, omdat zij – zeker binnen de bevindelijk gereformeerden – een enorme invloed uitoefenen door hun leer en leven. Christenen zijn verantwoordelijk om niet elkaar te bestrijden, maar om ondanks meningsverschillen oprecht toch eenheid uit te stralen. Laten we waken voor verdere polarisatie, maar goed luisteren naar elkaars argumenten en gevoelens en respect tonen voor hen die tot een andere conclusie zijn gekomen. Besef dat satans strategie nog altijd is ‘verdeel en heers’.

10. Beschouwing en afwegingen

Staan levensgevaarlijk en levensreddend tegenover elkaar in de discussie over vaccineren? Of gaat het over eigenbelang (eigen immuniteit of niet) tegenover collectief belang (groepsimmuniteit of niet). Is de discussie niet voortgekomen uit doorgeschoten individualisme en verlies van ‘omzien naar elkaar’? “We dachten gezond te leven in een zieke wereld” zei de paus in zijn paasrede 2020, waarmee hij een relevante maatschappelijke opmerking maakte. In een zieke wereld draagt de mens de kroon (=corona).

Voor deze ingewikkelde problematiek mogen wij God om wijsheid vragen. Wat is het doel? Gezondheid is een groot goed. Hoewel geld dan geen rol mag spelen, zijn vaccinatieprogramma’s natuurlijk niet gratis. Helaas is medische zorg voor velen in ontwikkelingslanden gewoon onbetaalbaar. Het ‘startpakket’ voor één kind was in 2014 maar liefst 68 keer duurder dan in 2001 (onduidelijk is in welk land). Om de vaccinatiekosten te beperken, is een gezamenlijk inkoopbeleid verstandig.⁶⁹

Het is te simpel om middelen zomaar onder te verdelen in geoorloofd en ongeoorloofd. Morfine mag bijvoorbeeld niet vrij worden verkocht omdat het verslavend is. Maar onder supervisie van een arts kan dezelfde morfine juist als pijnstiller heilzaam zijn. Ander voorbeeld: een chemokuur brengt soms grote schade toe, maar het doel is de kwade cellen te doden. De vragen luiden steeds: (Waarom) is het gebruik maken van het middel wenselijk of verwerpelijk? Hoe zit het met de onvermijdelijke bijwerkingen? Is het middel niet erger dan de kwaal? Het is onze eigen verantwoordelijkheid om goed na te denken over de vaccinatiekeuze.

De volgende vragen zouden hierbij gesteld kunnen worden:

1. Hoe vind ik een goed evenwicht tussen mijn rol als mens en de voorzienigheid van God?
2. Strookt vaccineren met de gulden regel: ‘Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet’? Positief gesteld: ‘Alles nu wat gij wilt, dat u de mensen doen, doet gij hun ook aldus: want dit is de wet en de profeten’. Mat.7:12
3. Wat is mijn intentie bij het inenten? (Van God onafhankelijk willen zijn? Om ziekte te voorkomen?)
4. Besef ik nog dat het leven niet maakbaar is en ik kwetsbaar in Gods hand ben?
5. Hoe kijk ik aan tegen de handeling? (Zijn er ook andere manieren om de ziekte af te weren, zoals het voorkomen van een besmetting?)
6. Is er sprake van een goed resultaat? (Bijv. bij een griepprik: Heb ik echt vaccinatie nodig of biedt mijn eigen afweersysteem die bescherming? En wat te denken van mogelijke bijwerkingen?)⁷⁰

We moeten niet naïef noch overmoedig of roekeloos zijn. Het lijkt me niet de bedoeling om panisch te zijn over de jongste ontwikkelingen. De problematiek uit de weg gaan, is evenmin verstandig.

‘What would Jesus do?’ Jezus raakte melaatsen niet altijd aan (Luk.17:11-19). Er bestaat geen eenduidige methode om te genezen. Ondanks besmettingsgevaar raakte Jezus met barmhartigheid wel een melaatse aan (Mat.8:1-4, Mark.1:40-45, Lk.5:12-16). Jezus nam de onreinheid van de melaatsheid (huidvraat) over, maar onderging daarna geen reinigingsrite. Zijn quarantaine kwam later aan het kruis…

In navolging van Christus volgden christenen zijn voorbeeld. Zo ging de Belgische missionaris pater Damiaan van Molokai (geboren als Jozef De Veuster) werken onder melaatsen op Hawaï. Hij werd echter zelf door lepra besmet en stierf daaraan in 1889. Hij wordt geprezen voor zijn zelfopoffering en en was genomineerd als ‘de grootste Belg’.

Volgens 1Kor.8 en 10:25-33 dreigde destijds sommige gemeenten het wel of niet eten van offervlees te verdelen. De ene gelovige wilde onder geen beding vlees eten dat aan de afgoden was geofferd, terwijl een andere gelovige daar geen probleem in zag, want het was volgens hem gewoon voedsel waar je God voor mag danken. We kunnen het principe van het offervlees ook hier toepassen. Neem keuzes waar de Bijbel geen duidelijk antwoord op heeft in geloof en voor het aangezicht van God. En als die keuze anders is dan mijn broeder of zuster in het geloof gemaakt heeft, dan kies ik ervoor om die ander niet te veroordelen maar om te respecteren. Laten we ons richten op wat ons bindt en versterkt in plaats van dat wat ons verdeelt.

”Wie verstandig is, ziet het gevaar en hoedt zich ervoor, wie onverstandig is, gaat eraan voorbij en wordt gestraft” (Spr. 27:12), met andere woorden: pak je verantwoordelijkheid op.

“Maak je toch niet bezorgd over eten, drinken, kleden”, [en mag ik eraan toevoegen vaccineren?]  “maar laat het Koninkrijk van God steeds je prioriteit zijn” (Mat.6:31-34).

”[… als ze een dodelijk gif drinken zal dat hun niet deren]” (Mark.16:18).

”Laat in uw hart de vrede van Christus heersen, want daartoe bent u geroepen als de leden van één lichaam” (Kol.3:15).

”Laat iedereen zijn eigen overtuiging volgen” (Rom.14:5).

Zie ook:

* https://www.scientias.nl/vaccineren-levensgevaarlijk-levensreddend/

* Brochure Vaccinatie: voorzienigheid, vertrouwen en verantwoordelijkheid, https://npvzorg.nl/wp-content/uploads/2016/05/Brochure-ouders_spreads.compressed.pdf

* ds. S. Hoeufft, dr. A. Capadose, ds. G.H. Kersten en anderen, samengesteld door A. Verwijs e.a., Vaccinatie als een vooruitlopen afgewezen, een bloemlezing uit eerdere getuigenissen tegen de variolatie en vaccinatie, VII nummer, (Wijk en Aalburg: Landelijke Stichting ter bevordering van de Staatkundig Gereformeerde beginselen, 2020) 128 pp.

11. Literatuur & bronnen

1 Citaat van oud huisarts Cors Ephraïm uit Terneuzen.

2  Prof. dr. J. Douma, prof. dr. P.F. Maas, ds. A. Moerkerken, Polio een gesprek hervat, (Kampen: De Groot Goudriaan, 1994) pp. 24 en 25

3 Interpol: criminaliteit stijgt rondom vaccins, Nederlands Dagblad, 22-12-2020

4 https://www.volksgezondheidenzorg.info/onderwerp/ziekten-het-rijksvaccinatieprogramma/cijfers-context/mazelen

5  Nicolette de Boer, Opeens meer meldingen kinkhoest in Barneveld, Nederlands Dagblad, 27-7-2018

6 https://nl.wikipedia.org/wiki/Inenting

7  https://www.laatjevaccineren.be/hoe-werken-vaccins

8 https://lci.rivm.nl/richtlijnen/mazelen

9https://www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Algemeen_Actueel/Brochures/Infectieziekten/Rijksvaccinatieprogramma/Informatie_over_de_HPV_vaccinatie

10  https://www.google.nl/search?q=Ca.+80+procent+van+de+Nederlanders+maakt+een+HPV-infectie&oq=Ca.+80+procent+van+de+Nederlanders+maakt+een+HPV-infectie&aqs=chrome..69i57.5112j0j8&sourceid=chrome&ie=UTF-8

11 Sanne van Grafhorst, Moslims weren prik die niet halal is, Nederlands Dagblad 4-8-2018; Michel Maas, ‘Haram’prik geweerd, de Volkskrant, 4-8-2018

12 Sietse H.W. Werkman (gedragsspecialist en pastoraal werker), Autisme en grootmoeders biefstuk (9), Bijbel & Onderwijs, juni 2011; auteur van De autisme-epidemie en Bijbelse heelheid. (Soesterberg: Aspect bv, 2013).

Vaccinatie wordt meer gezien als een paardenmiddel dan als een wondermiddel:  Intensief vaccinatie-programma gelinkt aan hogere sterftecijfers onder kinderen, Bijbel & Onderwijs, sept. 2011, p. 18.

13  Esmé Wiegman- van Meppelen Scheppink (red.), Wat is goed? Medische ethiek voor elke dag, (Amsterdam: Buijten & Schipperheijn, 2015) p. 106 https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/nog-meer-bewijs-dat-vaccin-autisme-mythe-niet-klopt.htm -gepubliceerd in Annals of Internal Medicine

14  https://www.autisme.nl/autisme-nieuws/september-2015/standpunt-nva-autisme-wordt-niet-veroorzaakt-door-vaccinaties.aspx De bron van deze verklaring is van Andrew J. Wakefield, een in opspraak geraakte voormalige Britse arts die een belangrijke rol speelt in het activisme tegen vaccinaties. Tot hij in 2010 uit het artsenregister werd geschrapt, was hij werkzaam als gastro-enteroloog (specialist in ziekten van het maag-darmstelsel). In 1998 publiceerde The Lancet een door hem geleid onderzoek naar een verband tussen dikke darmontsteking en autisme. Volgens Wakefield was er bovendien ook een verband tussen het BMR-vaccin en autisme. Eerder en later onderzoek wezen echter uit dat zulke verbanden niet bestaan en dat het Wakefields conclusies onjuist waren. Ook kwam aan het licht dat er sprake was van wetenschappelijke fraude, belangenverstrengeling en winstbejag. Dat artikel is later ingetrokken. https://nl.wikipedia.org/wiki/Andrew_Wakefield

15 Rudy Liagre, Vaccineren tegen elke prijs?, Ellips 5 (Bijbel & Wetenschap) aug. 2004

16 Johan Van Dongen (Is hij een klokkenluider of misleider? WJAPH),  Pleidooi voor de aap : de waarheid achter aids en andere virusinfecties(Sittard: Kriterium, 1997)

17 Marije Vlaskamp, ‘Sinds de prik kan ons kind niets meer’, De Volkskrant, 27-7-2018; Marije Vlaskamp, ‘Sinds de prik kan hij niets meer’, Nederlands Dagblad 30-7-2018

17a https://www.cbg-meb.nl/actueel/nieuws/2020/12/21/eerste-coronavaccin-goedgekeurd-voor-nederland-en-europa Nog niet alle informatie uit de onderzoeken is compleet en bekend. Wel zijn er, op basis van de beschikbare informatie, voldoende aanwijzingen dat de positieve effecten van het vaccin opwegen tegen de risico’s. Daarom is Comirnaty onder voorwaarden goedgekeurd. De fabrikant is verplicht de komende twee jaar aanvullende informatie in te dienen. Zo moet uit verder onderzoek blijken hoe lang het vaccin bescherming geeft, hoe goed het vaccin ernstige COVID-19 voorkomt, hoe goed het mensen met een minder goed werkend afweersysteem, kinderen en zwangere vrouwen beschermt en of het vaccin ook corona zonder klachten voorkomt. Ook moet blijken of het vaccin gebruikt kan worden door mensen die niet in het onderzoek zaten, bijvoorbeeld zwangere vrouwen. Een voorwaardelijke goedkeuring geven Europese autoriteiten alleen wanneer er bij een ernstig ziekteverloop nog geen betere behandelopties zijn.

18  https://www.schreeuwomleven.nl/kennisbank/foetaal-weefsel/coronavaccins-en-foetaal-weefsel/ ; Welke Coronavaccins gebruiken cellen van geaborteerde kinderen en hoe? Magazine Leef. (van de stichting Schreeuw om leven), feb. 2021, p. 10, 11 – met dank aan het Lozier Institute voor hun voortreffelijke overzicht https://lozierinstitute.org/update-covid-19-vaccine-candidates-and-abortion-derived-cell-lines/

19 https://eva.eo.nl/artikel/2020/12/kritische-vragen-over-het-coronavaccin

20 https://cvandaag.nl/83251-alie-hoek-reageert-op-tegenstander-coronavaccin-miljoenen-mensenlevens-zijn-door-vaccinatie-gered 12 januari 2021 Alie Hoek-van Kooten Arts reageert op tegenstander coronavaccin: ‘Miljoenen mensenlevens zijn door vaccinatie gered’

21 Dick de Wit (klassiek homeopaat), Goede redenen tegen inenten, Nederlands Dagblad, 12-7-2013

21a Maarten Keulemans, Europa laat ‘Hollands vaccin’ toe tot de markt’, de Volkskrant, 11-3-2021

22 https://www.ieb-eib.org/nl/nieuws/biomedisch-onderzoek/medisch-onderzoek/vaccins-en-cellen-afkomstig-van-geaborteerde-foetussen-wat-zegt-de-ethiek-1819.html

De vraag die zich stelt is of deze foetale cellijnen absoluut noodzakelijk zijn voor het ontwikkelen van vaccins, met name het Covid-19-vaccin. Het antwoord is nee. Het is mogelijk om op ethische verantwoorde wijze vaccins te ontwikkelen zonder cellen, of op basis van dierlijke cellen, kippeneieren of gist. Dit is in feite wat verschillende farmaceutische bedrijven doen. De volgende stap is het verwerven van inzicht in de verschillende ontwikkelingsstadia van een vaccin, waarin cellijnen van geaborteerde foetussen kunnen worden aangewend. De Ontwerpfase omvat de conceptvorming, de voorbereidende experimenten en de omschrijving van hoe het vaccin zal worden geproduceerd.

Farmaceutische bedrijven en onderzoeksinstituten die in deze fase gebruik hebben gemaakt van cellijnen afkomstig van geaborteerde foetussen:

• Altimmune (VS)
• Astra Zeneca & University of Oxford (VK, VS)
• CanSino Biologics, Inc. Beijing Institute of Biotechnology, Academy of Military Medical Sciences, PLA of China (China)
• Gamaleya Research Institute (Rusland)
• Janssen Research & Development, Inc. Johnson & Johnson (VS)
• Vaxart (VS)
• Anhui Zhifei Longcom Biopharmaceutical/Institute of Microbiology, Chinese Academy of Sciences (China)
• University of Pittsburgh (VS)

De Productiefase: het uiteindelijke vaccin wordt geproduceerd.

Farmaceutische bedrijven en onderzoeksinstituten die in deze fase gebruik maken van cellijnen van geaborteerde foetussen:

• Altimmune (VS)
• Astra Zeneca University of Oxford (VK, VS)
• CanSino Biologics, Inc. Beijing Institute of Biotechnology, Academy of Military Medical Sciences, PLA of China (China)
• Gamaleya Research Institute (Rusland)
• Janssen Research & Development, Inc. Johnson & JohnsonVaxart (VS)
• Vaxart (VS)
• University of Pittsburgh (VS)

Testfase van het vaccin in het laboratorium, voordat het op grote schaal wordt verspreid.

Farmaceutische bedrijven en onderzoeksinstituten die in dit stadium cellijnen van geaborteerde foetussen aanwenden:

• Sinovac Biotech Co., Ltd. (China)
• Anhui Zhifei Longcom Biopharmaceutical/Institute of Microbiology, Chinese Academy of Sciences (China)
• Medicago (Canada)
• Novavax (VS)
• Moderna, Inc. avec le National Institute of Health (VS)
• Pfizer et BioNTech (VS, Duitsland)
• Sanofi Pasteur et Translate Bio (VS, Frankrijk)
• Inovio Pharmaceuticals (VS)

Farmaceutische bedrijven die geen gebruik maken van foetale cellijnen in één van de drie stadia zijn (per 10 november 2020, rekening houdend met het stadium van de ontwikkeling van het vaccin):

• Beijing Institute of Biological Products/ Sinopharm (China)
• Wuhan Institute of Biological Products/ Sinopharm (China)
• John Paul II Medical Research Institute (VS)
• Institut Pasteur and Themis and Merck (VS, Frankrijk)
• Shenzhen Geno-immune Medical Institute (China)
• Merck and IAVI (VS)
• Clover Biopharmaceuticals, Inc. (China)

 Sanofi and GSK Protein Sciences (VS, Frankrijk)

• Sorrento (VS)
• University of Queensland and CSL Ltd. (Australïe)
• CureVac (Duitsland)
• Genexine (Korea)
• Symvivo Corporation (Canada)

NB: Verschillende farmaceutische bedrijven hebben nog niet alle stappen in het proces doorlopen.

Het ethisch oordeel over de voorgestelde vaccins kan op verschillende elementen gebaseerd zijn:

• Het al dan niet bestaan van alternatieven voor vaccins die ontwikkeld zijn op basis van cellijnen van geaborteerde foetussen: als er ethisch ontwikkelde vaccins bestaan en als zij verkrijgbaar zijn, moeten deze de voorrang krijgen.
• De mate van afstand, in de tijd maar vooral in de verantwoordelijkheid, tussen de abortus in kwestie en de gevaccineerde patiënt. Zo is de verantwoordelijkheid van de patiënt die gevaccineerd wordt, laag in vergelijking met die van de onderzoeker die deze cellijnen gebruikt en aldus de productie van gelijkaardige cellijnen stimuleert.
• De fasen van het ontwikkelingsproces van het vaccin, waarvoor foetale cellijnen zijn gebruikt. Als het vaccin dat de patiënt krijgt, geproduceerd is op basis van deze foetale cellijnen (fase 2), stimuleert dit de productie van nieuwe foetale cellen. Deze relatie is minder evident wanneer het farmaceutisch bedrijf slechts bepaalde kopieën test van het vaccin op foetale cellen (fase 3).

Bron:https://www.ieb-eib.org/nl/nieuws/biomedisch-onderzoek/medisch-onderzoek/coronavirusvaccins-en-het-gebruik-van-cellen-van-geaborteerde-foetussen-stand-van-zaken-1926.html

23 Eduard Sloot, Gewetensbezwaarde mag vaccin niet kiezen, Nederlands Dagblad, 17-2-2021

24 Roy Kloet, De fascinatie voor vaccinatie, Het Zoeklicht, dec. 2020, p. 12

25  4 januari 2021 door Jeffrey Schipper Jan Hoek snapt vergelijking Openbaring 13 en coronavaccin niet: “Mensen worden misleid” https://cvandaag.nl/83310-jan-hoek-snapt-vergelijking-openbaring-13-en-coronavaccin-niet-mensen-worden-misleid

26 Jaap van de Weg (arts en antroposoof), Antroposofen wegen levensrisico’s anders, Trouw 8-8-2013.  Zie ook Caroline van Keeken, ‘Wat is er mis met de mazelen’?, Trouw, 3-8-2013

27  https://www.startpagina.nl/v/religie-spiritualiteit/religie/vraag/419353/jehovahs-getuigen-officeel-gezien-operaties/

28  https://www.jw.org/nl/nieuws/regio/wereld/jw-coronavirus-update-en-bescherming/

29  Vooral de Oud Gereformeerde Gemeente, de Gereformeerde Gemeente in Nederland, Christelijk Gereformeerde Kerken (Bewaar het Pand),  Hersteld Hervormde Kerk en de rechterflank van de Protestantse Kerk in Nederland. De Landelijke Stichting ter bevordering van de Staatkundig Gereformeerde beginselen is een platform voor bezwaarde SGP-leden en voor mannen die ‘om des gewetens wil’ geen lid mee van de partij willen zijn. Deze bezwaarde SGP-ers verspreiden een antivax-brochure, waarin eigenlijk alleen argumenten tegen vaccinatie worden vermeld. De medische ontwikkelingen hebben sinds de 18e, 19e en 20e eeuw bepaald niet stilgestaan. Ook hun argumenten vanuit de Bijbel zijn discutabel.

30  Polio een gesprek hervat, a.w.,  p. 62

31 Zie https://stichtingpromise.nl/bijbelse-ethiek/waar-is-god-in-natuurrampen-of-tijdens-de-corona-crisis/

32 vertrouwen, verwachting,  bewaking, zorgzaam toezicht

33 Het Reveil is een internationale opleving (opwekking) van het christelijke denken en handelen in het negentiende-eeuwse Europa.

34 Polio een gesprek hervat, a.w., p. 21

35  ds. S. Hoeufft, dr. A. Capadose, ds. G.H. Kersten en anderen, samengesteld door A. Verwijs e.a., Vaccinatie als een vooruitlopen afgewezen, een bloemlezing uit eerdere getuigenissen tegen de variolatie en vaccinatie, VII nummer, (Wijk en Aalburg: Landelijke Stichting ter bevordering van de Staatkundig Gereformeerde beginselen, 2020) p. 63

36 Dat concludeert dr. David Kalmijn in zijn proefschrift over Capadose (1955).

37 https://www.abc.net.au/news/2020-09-21/christian-science-religion-prayer-vaccination-covid-medicine/12678764

38  https://www.rd.nl/artikel/609161-christian-science-kerk-vrij-van-vaccinatieplicht-in-australie

39 https://www.nvkp.nl/

40 https://nl.wikipedia.org/wiki/Vaccinatieweigering

41 https://www.youtube.com/watch?v=Bc9kEaCMkgE Enkele citaten uit dit interview:  ‘Het grote vermoeden bestaat dat dit virus is ontwikkeld door mensen’ … ‘Het riekt naar menselijk ingrijpen.’ ‘… of het is ontsnapt’. 2 min. Hij suggereert dat dit inderdaad zo is. ‘Hypocriete bende’ 4.49 min.  De minister van onderwijs A. Slob is niet vd SGP maar van de CU. (23 ‘Trump zou normen en waarden hebben waar ik achter kan staan’ (24 min.) Zijn derde huwelijk schijnt nu ook op springen te staan. Hoe vaak is Trump niet betrapt op leugens? Is dat ook ‘normaal’?‘Rutte is een hypocriete huichelaar.’ (25 min.) Dat is nogal een beschuldiging van onze minister president.

Ik twijfel er niet aan dat Jaap Dieleman een broeder in het geloof is en het goed bedoelt. Influencers, ook op christelijk erf, dienen niet zomaar uit de losse pols wat te verkondigen, maar zorgvuldig zich te uiten. Wie zich in het openbaar uit, mag verwachten dat daar in het openbaar reacties op komen. Dieleman heeft het niet over een pandemie maar een ‘plandemie’ en maakt een koppeling tussen de coronacrisis en de eindtijd. Deze solistische pinksterevangelist verkondigt en verspreidt zijn mening in het eenmalige blad ‘Eyeopener’ 32 pagina’s met een oplage van vijf miljoen. Volgens Miranda Klaver, hoogleraar antropologie van religie aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, is Dieleman een eenpitter in de Nederlandse pinksterwereld. Dieleman is inderdaad geen lid van de koepelorganisatie Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten, waar 140 gemeenten wel zijn aangesloten, maar waar ook individuele personen lid van kunnen zijn. De VPE distantieert zich van Dielemans boodschap: De VPE kan zich echter niet vinden in de conclusie ten aanzien van het vaccineren. De suggestie als zou het vaccin direct verbonden zijn met antichristelijke controle en directe vervulling van Bijbelse profetie wordt door de VPE niet onderschreven. https://www.vpe.nl/artikelen/303/persbericht-reactie-op-publicatie-eyeopener.html (link verlopen) ; Gerald Bruins, Pinksterkerken oneens met antivax-evangelist, Nederlands Dagblad, 27 en 28-2-2021.  Hij laat zich sterk beïnvloeden door seculiere complottheorieën, is antivax en pro-Trump. Aliene Boele, Jaap Dieleman: voorganger die vaccin als duivels ziet, Nederlands Dagblad, 27 en 28-2-2021.

De arts mevr. A. Hoek-van Kooten reageerde als volgt: https://cvandaag.nl/84104-jaap-dieleman-jaagt-mensen-de-stuipen-op-het-lijf-met-levensgevaarlijke-eindtijdkrant Dieleman gebruikt grote woorden als hij beweert dat steeds meer artsen die verontrust raken, vragen stellen bij dit vaccin of er zelfs ernstig voor waarschuwen. Heer Dieleman, het is belangrijk om dat dan met feiten te onderbouwen. Wie zijn die artsen? Trouwens er zullen er altijd wel enkele zijn die zo denken, maar dat zal ‘slechts’ een hele, hele kleine minderheid zijn. Als iemand met een goed onderbouwd verhaal komt, zal er altijd naar worden geluisterd. Maar als dat niet zo, is dat alleen maar erg hinderlijk en staat dat een goede behandeling in de weg. Ik vind dat Dieleman mensen met de uitleg van zijn Bijbeltekst de stuipen op het lijf jaagt zonder enige bewogenheid. Geheel anders dan de Heere Jezus die de schare zag en met ontferming was bewogen. Even ongefundeerd is het wanneer Dieleman schrijft dat er met succes goede alternatieve behandelingen zijn en dat zij die daarop wijzen voor gek worden versleten. Goede medicijnen tegen corona zijn er niet! Medicijnen zoals (hydroxy) chloroquine al dan niet met zink en azitromycine en ivermectine werken niet en hebben teveel bijwerkingen. Dat is in meerdere studies onderzocht. En dan ga je het ook niet geven. Makkelijk praten als je zelf geen arts bent. En natuurlijk zullen er mensen die alternatieve medicijnen hebben geslikt en beter zijn geworden, maar dat wil dan niet zeggen dat dat door die medicijnen is gebeurd. Misschien wel ondanks die medicijnen! Ze zouden evengoed beter zijn geworden. Denk Dieleman nu werkelijk dat als een bepaald medicijn echt goed zou helpen de medische wetenschap dat op de plank laat liggen en niet gebruikt? Het is niet fair om te stellen dat als je steeds blijft weigeren om gevaccineerd te worden, je dan al snel een volksvijand wordt. Ik heb daarentegen het gevoel dat Dieleman een vijand is van de gevaccineerden. Kom nou toch. En dat je dan uiteindelijk onthoofd zult worden, slaat alles. Wat een stemmingmakerij en angstzaaierij. Teksten worden te hooi en te gras naar eigen believen geduid en ingevuld. Waar blijft de christelijke bewogenheid met de medemensen? Ik vind dergelijke artikelen echt levensgevaarlijk en ze leggen bovendien een smet op het christelijk geloof. Ze maken het christelijke geloof belachelijk.

Prof. dr. W. Ouweneel vindt: https://cvandaag.nl/84084-de-eindtijdkrant-van-jaap-dieleman-een-klap-voor-fatsoenlijke-bijbeluitleg  Het is een leugen dat de overheid erop uit zou zijn ons de stuipen op het lijf te jagen. Bewijs het, Jaap! Het is een leugen dat de coronacijfers kunstmatig zouden worden opgeschroefd. Bewijs het, Jaap!  Jaap is er medeverantwoordelijk voor dat een aantal van hen aan corona zal overlijden. Openbaring gaat niet over virussen, niet over vaccinatiedwang van de overheid en ook niet over corona als de ‘opmaat’ naar het Beest. Dat is allemaal schrikbarende sensatielust. Voor alle duidelijk: ik geloof dat wij in de eindtijd leven, of op z’n minst daar kort vóór staan. Ik geloof ook dat het boek Openbaring letterlijk in vervulling zal gaan en zal uitlopen op de wederkomst van Christus. Dat is het punt niet. Het punt is dat ‘uitleggers’ als Jaap Dieleman serieuze uitleg van de Bijbel in de weg staan. Wie van corona en vaccinatie een sprong naar Openbaring wil maken, kan ik niet serieus nemen. Jaap, het is pure nonsens dat de corona-epidemie een ‘opmaat’ is voor het teken van het Beest. Dat kun je niet waarmaken. Als je het toch beweert, ben je zelf een bangmaker – niet de overheid. Zie ook: https://cvandaag.nl/84140-nog-n-keer-over-jaap-dieleman-en-zijn-eindtijdkrant-om-misverstanden-te-verhelderen

Ook Hans Frinsel is fel tegen deze actie van Dieleman: Manipulerende bangmakerij – Zaut.org  (verlopen link) In tegenstelling tot Dieleman wijst Jezus er nadrukkelijk op dat in de eindtijd het grootste gevaar voor christenen niet van buitenaf komt, maar van binnenuit. Hij waarschuwt met klem voor het bedrog van valse profeten en valse leraren, die gelovigen proberen te misleiden met valse tekenen en wonderen (Matth. 24:24). En is het niet ironisch dat Jaap Dieleman juist ontvankelijk is voor diezelfde valse profeten zoals zij zich manifesteren in de hyper-charismatische beweging? Dieleman gooit 600.000 euro over de balk om zijn misleidende boodschap in 5 miljoen huishoudens te krijgen. Hij had dat geld beter kunnen gebruiken voor de hulpverleningsacties van zijn organisatie voor minderbedeelde kinderen in de wereld. Dat zou een effectief getuigenis zijn geweest. Wat hij er nu mee doet, werkt averechts en maakt de boodschap van Christus belachelijk in de ogen van een cynische wereld.  

42 https://www.stopworldcontrol.com/nl/

43 Volgens de Nederlands uitgever en vlogger Tom Zwitser https://www.youtube.com/watch?v=3BEeYqdwVRQ In 2020 beschuldigde het RIVM Zwitser ervan bewust nepnieuws rondom het coronavirus te verspreiden. De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Pieter-Jaap Aalbersberg waarschuwde in oktober 2020 tegen Zwitser en zijn uitgeverij. De Blauwe Tijger (Blue Tiger Studio) wordt door de NCTV gezien als “een doorgeefluik van anti-overheidspropaganda, nepnieuws en complottheorieën.” https://nl.wikipedia.org/wiki/Tom_Zwitser

44 https://www.youtube.com/watch?v=-Jxr0J-A1SQ

45 René Fransen, Hydroxychloroquine werkt niet tegen COVID-19, Nederlands Dagblad 16-2-2021; https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1871402120303362

46 Dr. Carrie Madej: https://www.youtube.com/watch?v=fyVYjaX5q68 Zij wordt weersproken in https://www.carriemadej.com/about

47 https://www.youtube.com/watch?v=1jCvEmdEasg Dit is een kort fragment uit een lange video van “God’s Roadmap To The End”, maar deze is niet terug te vinden. Deze video https://www.youtube.com/watch?v=XzWre… is echter ook niet meer terug te vinden.

48 https://www.youtube.com/watch?v=cFebWm_BXM8

49 https://factcheck.vlaanderen/factcheck/een-mogelijk-coronavaccin-kan-je-dna-niet-veranderen ; Universiteit van Nederland: https://www.youtube.com/watch?v=nWC0loLNd4k

50  https://cvandaag.nl/83251-alie-hoek-reageert-op-tegenstander-coronavaccin-miljoenen-mensenlevens-zijn-door-vaccinatie-gered 12 januari 2021 Alie Hoek-van Kooten Arts reageert op tegenstander coronavaccin: ‘Miljoenen mensenlevens zijn door vaccinatie gered’

51 Hendro Munstermann, Pastoor Hermans houdt preek tegen vaccinatie, Nederlands Dagblad, 2 en 3 -1-2021; https://www.ad.nl/binnenland/ophef-om-anti-vaccinatiepreek-drutense-pastoor-gezonde-mensen-hebben-geen-vaccinatie-nodig~af64a430/

52 Wilmer Heck en Andreas Kouwenhoven, Alternatieve feiten voor alternatieve therapeuten, NRC.Next, 11-12-2020 (Ik heb de geciteerde nieuwsbrief van de NIBIG niet terug kunnen vinden, wel https://www.e-act.nl/ah/site?a=2641&p=334076&h=1339357).

53 Volgens oud-huisarts Cors Ephraïm uit Terneuzen.  https://www.genengnews.com/topics/drug-discovery/quantum-dots-deliver-vaccines-and-invisibly-encode-vaccination-history-in-skin/  Storing medical information below the skin’s surface | MIT News | Massachusetts Institute of Technology

Er is de naar schatting 30.000 ouders in de kindertoeslagaffaire “ongekend onrecht” gedaan. De Nederlandse overheid heeft op álle niveaus en op alle fronten de rechtsbescherming van deze ouders geschonden en heeft daardoor veel vertrouwen verloren.

55 https://cvandaag.nl/82878-6-redenen-waarom-corona-alles-te-maken-heeft-met-de-antichrist

56 CIP 26-11-2020:  https://cvandaag.nl/82570-arts-alie-hoek-heeft-een-boodschap-voor-complotdenkers-vaccinatie-is-een-cadeau-van-god

57 https://cvandaag.nl/83034-waarschuwingen-en-aanprijzingen-coronavaccin-geschenk-van-god-eindtijd-naastenliefde-en-abortus

58 Rabbijn mr. drs. R. Evers, Op het leven! Medische ethiek vanuit joodse optiek, (Kampen: Kok, 1997)

58a Raphael Evers Opperrabijn, Bijbel stimuleert vaccinatieplicht, Nederlands Dagblad, 3-8-2021; Rapahel Evers, Sluit verplichte vaccinatie niet uit, Nieuw Israelitisch Weekblad, 13-8-2021

58b Groeten uit Israël – Een twee-klassen-maatschappij? – Israel Today – Holland  (ingekort)

58c Groeten uit Israël – Er is niets meer ‘normaal’ – Israel Today – Holland (ingekort)

58d Karen en Yair Strijker, Na’aleh, Israel via Bericht uit Israël (wimjongman.nl) (ingekort)

58e  https://youtu.be/WMsn0bj_P6o (ingekort)

59  https://www.kn.nl/nieuws/corona/daad-van-naastenliefde-bisschoppen-wereldwijd-pleiten-voor-vaccinatie-tegen-covid/ ; https://www.rkkerk.nl/wel-of-niet-vaccineren-tegen-covid-19-wat-zegt-de-katholieke-leer/ ; Hendro Munsterman, Bisschoppen moedigen aan tot coronavaccinatie, Nederlands Dagblad, 14-12-2020; Hendro Munsterman, Vaticaan ziet geen morele belemmering rond vaccins, Nederlands Dagblad, 22-12-2020

60  o.a. in een interview met Maarten Costerus Is cornona gewoon een griepje? Reformatorisch Dagblad, 19-11-2020; https://www.rmu.nu/kennisbank/actueel/terugkijken-livestream-vaccinatiedwang

61  Anca Boon, „Cellen voor vaccin niet meer belast door abortus”, Reformatorisch Dagblad, 4-7-2013; https://www.rd.nl/artikel/513155-cellen-voor-vaccin-niet-meer-belast-door-abortus:RD.nl,20130704:newsml_f08a6b118611b256e752355d6be0ef9c

62 https://www.rmu.nu/kennisbank/actueel/terugkijken-livestream-vaccinatiedwang

63 https://cvandaag.nl/83034-waarschuwingen-en-aanprijzingen-coronavaccin-geschenk-van-god-eindtijd-naastenliefde-en-abortus

Ook prof. dr. C.K. van der Ent, hoogleraar longziekten, bevestigt dat er geen kinderen geaborteerd zijn om vaccins te maken. Er zijn geen foetale cellen in het vaccin aanwezig. https://www.rmu.nu/kennisbank/actueel/terugkijken-livestream-vaccinatiedwang

64 Polio een gesprek hervat, a.w. p. 61

65 https://rijksvaccinatieprogramma.nl

66 Een op de tien baby’s niet ingeënt, Nederlands Dagblad, 18-7-2017

67 Australië gaat niet-vaccineren te lijf met lik-op-stukbeleid, Trouw, 4-7-2018

68 Aaldert van Soest, Kan een kind beslissen over coronaprik? Wel of niet vaccineren is voor kinderen geen gemakkelijk besluit. De grens tussen solidariteit en dwang is soms dun en Gerard Beverdam, ‘Ja, kinderen kunnen hun belangen prima afwegen’, Nederlands Dagblad 6-7-2021

69 EU slaat alarm over afname vaccinaties, Algemeen Dagblad, 20-4-2018; https://www.ad.nl/buitenland/europarlement-luidt-alarmbel-over-te-weinig-vaccinaties~ac2af9b7/

70 Esmé Wiegman- van Meppelen Scheppink (red.), Wat is goed? Medische ethiek voor elke dag, (Amsterdam: Buijten & Schipperheijn, 2015), pp. 107, 108