De ‘Children of God’ – Kunnen jeugdkerken iets leren van deze beweging?

1. Je bent jong christen en je wilt wat…

De Nederlandse jeugdkerken en de Children of God (voortaan CoG) met elkaar vergelijken is als de spreekwoordelijke appels-met-peren-vergelijking. En toch willen we proberen om wijzer te worden, want overlap is er wel. Inmiddels zijn er ruim vijftig jeugdkerken in Nederland.[1]  De CoG werden gekenmerkt door radicale toewijding, waarbij door geldgebrek een sober leven vanzelfsprekend was. CoG betekende veel meer dan een tweemaandelijkse jeugddienst. Dikwijls betekende het leven in een commune. Maar tegenwoordig wordt bij de Nederlandse jeugd heel wat meer geld uitgegeven en tijd besteed aan verschillende zaken. Net zoals sekten lijken de jeugdkerken de onbetaalde rekeningen van de kerk te zijn. Een kerk die jonge mensen niet weet te boeien en hen kwijt is geraakt, is ongeloofwaardig en zelfs hopeloos. Jeugdkerken mijden saaiheid, maar zoeken juist afwisseling en actie, goede muziek, sensatie. Kick, leuk, feest en interessant zijn trefwoorden.

De grote opdracht blijft om het oude evangelie verstaanbaar en eigentijds te communiceren. Eenvoudigheid kan echter vervallen tot simplisme. De Heer is per slot van rekening toch veel meer dan de sfeer. Feestvieren hoort bij de jeugd volgens Prediker, maar discipelen zijn toch geen festivalgangers… hoewel uiteindelijk wel… Het moet terecht eigentijds zijn, in gewoon eigentijds Nederlands, laagdrempelig voor buitenkerkelijken en terug naar de kern zonder kerkelijke ballast. Traditionele kerken kunnen een dergelijke opzet toch niet verbeteren? Jeugdkerken blijken meer kerkelijke jeugd vast te houden dan niet-kerkelijke jeugd te bereiken. Neem de jeugd toch serieus en geef hen ruimte en verantwoordelijkheden in de kerk. Jonge mensen zijn in een kerk onmisbaar, laten we er blij mee en zuinig op zijn. Accenten op lofprijzing en evangelisatie zijn prima, maar niet alles. Waar blijft het vaste voedsel: systematisch en toch niet saai Bijbelonderricht, doop en avondmaal, de maatschappelijke relevantie? Christelijke jeugdbewegingen als Operatie Moblisatie (met het recente samenwerkingsverband met de Wycliffe-Bijbelvertalers) Jeugd met een Opdracht en Youth for Christ gaan veel verder dan een alternatieve (jeugd)dienst. Niet een paar uur paar per drie maanden, maar minstens drie maanden discipelschap aan één stuk wordt gevraagd bij deze interkerkelijke zendingsorganisaties.

Gemeenten zijn als een gezin en zijn er dus juist voor mensen van alle leeftijden, zodat op een natuurlijke manier de fakkel telkens overgedragen kan worden.

Alternatieve liturgie en samenkomstenplaatsen zijn in bij de jeugdkerken. Waarom ook niet, als je beseft dat nergens in de Bijbel een liturgie staat voorgeschreven en de Here Jezus nooit in Zijn aardse leven in een kerkgebouw is geweest, noch opdracht tot kerkbouw heeft gegeven. De term jeugdkerk is echter in de Bijbel nergens te vinden. Gemeenten zijn als een gezin en zijn er dus juist voor mensen van alle leeftijden, zodat op een natuurlijke manier de fakkel telkens overgedragen kan worden. Kerken met ‘alleen maar’ jeugd – dat is op zich natuurlijk kostbaar en niet vastgeroest goud!- zijn gevaarlijk eenzijdig.

De jeugdgroep God’s Pleasure is een voorbeeld van een kwalijke ontsporing. In 1988 begon God’s Pleasure in Utrecht en trok vooral jongeren met verslavingsproblemen. De dominante kleur was zwart en de muziek was er snoeihard. Op het hoogtepunt van haar bestaan telde GP, ook wel hardrock-kerk genaamd, enkele honderden aanhangers met een gemiddelde leeftijd van slechts twintig jaar. In 1994 raakte GP in opspraak, nadat verontruste ouders en ex-leden GP tot een sekte bestempelde. Onbetwiste charismatische leider Edwin Ogenio betoogde echter in zijn boek ‘Sektarische Gezinnen’ dat niet GP, maar juist de gezinnen waar veel GP-leden uit komen sektarisch zijn. Kritiek werd dus niet bepaald gewaardeerd. De van Curaçao afkomstige Ogenio bleek in de klassieke valkuilen seks, machtsmisbruik (manipulatie) en geldzucht [2] te zijn gevallen, wat leidde tot de opheffing van deze vroege jeugdkerk.[3] De opgedoekte beweging liet een grote groep van vaak eerder ontspoorde jongelui in nog grotere nood achter. Velen waren verward, verwond of zelfs in een ernstige geloofscrisis gekomen. Om dergelijke grote ellende te voorkomen zouden we moeten leren welke verkeerde wissels vervangen moeten worden.

Jeugd trekt jeugd. Dat is een onweerlegbare waarheid. En toch zijn oudere en dus hopelijk wijze vaders en moeders in het geloof onmisbaar even als mentors of coaches die adviseren en waar natuurlijk naar geluisterd wordt. We kunnen dus echt veel van de jeugdkerken leren, maar andersom evenzeer. Tussen oud en jong is in Christus geen sprake van concurrentie of kloof, maar wel van liefdevolle aanvulling en verrijking. Zijn jeugdkerken voorlopers van een opwekking? Welke serieuze christen zou dat niet toejuichen?! Maar laten we dan eerst van de geschiedenis leren en niet weer in dezelfde fouten vervallen. Wie zich aan een ander spiegelt, spiegelt zich immers zacht. We worden opgeroepen om onze voorgangers, die het Woord van God tot ons hebben gesproken in gedachtenis te houden. Laten we op het einde van hun wandel letten en hun geloof navolgen (Hebr. 13:7). Ook de CoG zijn nu zo goed als van het toneel verdwenen. De leider David Berg is alweer tien jaar geleden overleden. Deze stroming kan op zowel onze respect en sympathie rekenen als op onze pertinente afkeuring.

2. De Children of God

De Children of God, sinds 1978 The Family of Love genaamd [4] heeft haar wortels in de Jesus-Revolution, een opwekkingsbeweging in de Verenigde Staten. Je mag de ‘Jesus Revolution’ met recht een opwekking onder de hippies noemen. Deze waaierde uit over de wereld, en bereikte naast 75 andere landen ook Nederland. 700 kolonies werden gesticht. Persoonlijk ben ik door middel van de Jesus People, in Nederland ook wel Jezus Beweging genoemd, tot geloof gekomen. Door Lucas G. Goeree’s radicale prediking kwamen velen, vooral jongeren, tot geloof. Deze evangelist en vader van acht kinderen, is gescheiden en hertrouwd met zijn secretaresse Jenny J. Manschot. Zij werd door haar ongenuanceerde visie beticht van antisemitisme. Inmiddels is ook dit huwelijk gestrand. Terug naar de CoG. Hoewel deze van oorsprong Amerikaanse jeugdreligie inmiddels ons land weer heeft verlaten, heeft het tòch zin om deze groepering te bestuderen. Zoals zoveel groepen, is ook de CoG oorspronkelijk goed begonnen, maar onderweg ergens ontspoord. Wat kunnen wij daarvan leren?

3. De stichter-leider David Brandt Berg

Op 18 feb. 1919 werd David Brandt (naam van zijn moeder) Berg, die zich tot stichter van de CoG zou ontwikkelen, in Oakland, California geboren. Davids vader was een voorganger van de Disciples of Christ, maar werd daar samen met zijn vrouw Virginia Brandt-Berg uitgezet, omdat zij claimde door God te zijn genezen van een verlamming. Vlak voor de geboorte van David sloten zij zich van 1938-1951 aan bij de ook in Nederland bekende, Christian & Missionary Alliance (CAMA)[5]. Daar botsten zij echter op tegen de hiërarchische organisatiestructuur. In 1948 werd David voorganger bij de CAMA. De CAMA-leiders waren niet gediend van zijn ‘integratiebeleid en radicale prediking dat zij meer van hun rijkdom met de armen moesten delen’. Volgens eigen zeggen moedigde hij de grotendeels blanke gemeente aan om te integreren met de oorspronkelijke bevolking, namelijk Mexicanen en Indianen. De kerkenraadsleden waren verontwaardigd en dwongen in 1951 Berg abrupt zijn voorgangerschap neer te leggen.

Bergs eigen toelichting luidt: “By this time, I was already convinced of the ineffectiveness and unscripturalness of the church system, and its corrupt politics I had witnessed as a young pastor, together with the overwhelming hypocrisy of its leaders and members! This final act of cruel injustice and ingratitude, and their unconcern for the welfare of one of their own little pastors and his tiny young family made me so furious, embittered, and sick of the whole hypocritical church system that I nearly became a Communist!”[6] Naar het zich laat aanzien, heeft Berg hier gelijk gehad en past het de CAMA om schuld te erkennen en te belijden, zo dit al niet gedaan is. Anderzijds is het begrijpelijk, maar ook verwerpelijk dat hierdoor enorme bitterheid bij Berg ontstond. Deze bitterheid kan een invalspoort van de boze zijn geworden en zij bleek ook besmettelijk. Een ex-lid getuigt: ‘Als je allerlei bitterheden begint te geloven en begint te geloven dat je bitter moet zijn ten opzichte van andere mensen, bijvoorbeeld kerkmensen, dan begin je toch een bepaalde houding te krijgen in je hart die niet overeenkomstig is met de liefde van Christus voor alle mensen’.[7]

David Berg verbood alle samenwerking door te zeggen: “De kerk? Ha… een absolute giller. Statussymbool van zichzelf-rechtvaardigende, farizese schijnheiligen”

‘Hoewel ze aanvankelijk het contact met de kerken op prijs stelden, heeft David Berg intussen alle samenwerking verboden door te zeggen: “De kerk? Ha… een absolute giller. Statussymbool van zichzelf-rechtvaardigende, farizese schijnheiligen”.[8] Verbitterd op de bestaande kerk, vormden de aanhangers van David Berg de ware kerk en noemden zich de kinderen van God. De traditionele kerken beschouwen zij als mausolea van de doden en hadden voor hen totaal afgedaan. Ondanks dat ze niets van de kerk willen weten, zetten verschillende kerken wel hun deuren wagenwijd open voor de CoG.[9] Maar David ging door met zijn radicale en agressieve evangelisatiemethoden. Door de autoriteiten werd hij en zijn gezin twee keer uit de stad gezet, maar werden door donaties van vreemdelingen onderhouden. Hij werkte in andere dienstverbanden tot 1968. Davids moeder had een profetie over de eindtijd gekregen, waarna David de Bijbel op dit onderwerp bestudeerde. Hij voegde zich bij zijn moeder in een koffiehuisbediening van Teen Challenge. Maar aan het eind van ’68 had hij de leiding daar overgenomen, 50 ex-hippies achter zich gekregen en gebroken met de banden van Teen Challenge. Vanaf die tijd veroordeelde hij alle georganiseerde religie en dreef hij weg van het orthodoxe geloof en naar praktijken van ketterijen en valse leer. Volgens een ex-volgeling werd Berg door een geleide-geest, ‘Abrahim’, een zekere zigeuner-koning van 1000 jaar geleden, geïnspireerd tot godslasteringen en ketterijen.[10]

In de jaren zestig was Berg actief in de Pinksterbeweging, waar hij onder de rijpere jeugd wat aanhang kreeg. Hij werd ook wel ‘Mozes’, ‘Father David’, ‘Dad,’ ‘Father’ en ‘Grandpa’ genoemd en was de absolute, autoritaire leider. Hij bestuurde zijn beweging door middel van brieven, waarvan er verschillende pornografisch waren. Door een dochter en twee kleindochters is Berg beschuldigd van incest.[11] Zoon Paul, alias Aäron, pleegde zelfmoord. Volgens zijn zus Debora had Aäron aan zijn moeder verteld dat hij niet langer bestand was tegen de pressie van de bizarre leringen en het ruwe gezag van zijn vader.[12] In een van deze brieven zegt David Berg: “Van mij is vele malen en door vele profeten van God geprofeteerd, dat ik vervuld zou zijn vanaf de moederschoot met, en van vele grote daden, die ik zou verrichten… dat ik zou zijn als Jeremia, Mozes, Ezechiël, Daniël en zelfs als David. Sommigen hebben zelfs gezegd, dat onze bediening de vervulling zou zijn van Deut. 18: 15-18, Ps. 89, 132, Jes. 55, Ezech. 34, 37, Hosea 3, Openb. 3: 7-13. Vele van deze profetieën zijn al vervuld”. Berg pretendeerde een oude geïncarneerde zigeunerleider te zijn geweest en beweerde een communistische leider te zijn.

”I believe by my own personal experience that I received the gift of tongues by receiving my guardian angel, Abrahim! (Maria: That reminds me, the Lord said last night that you have the spirit of Abrahim, the spirit of Moses & the spirit of the Psalmist David!)… I HAVE THE WISDOM OF THE AGES & THE SAGES & ALL THE PROPHETS & ALL THE KINGS & ALL THE GREAT MEN OF THE PAST AVAILABLE TO HELP ME!”[13] David Berg heeft zich ontwikkeld tot een valse profeet en een valse christus met bijbehorende grootheidswaanzin en godslastering.

4. Ontstaan en ontwikkeling van de CoG

De beweging is in 1968 in Californië ontstaan door strandevangelisatie als een van de vele reacties op de hippiebeweging, die zich toen hevig verzette tegen de bestaande staatsstructuur en vooral experimenteerde met drugs en vrije seks. In 1970 werd de CoG zelfstandig, en verbreidde zich sindsdien aanvankelijk met relatief groot succes in Europa. In 1971 streken ze vanuit Engeland in Nederland neer en wel op de Dam en in het Amsterdamse Vondelpark. In onze hoofdstad vestigden zij hun hoofdkwartier in een kraakpand van het oude Leger des Heils-gebouw.[14] De meeste CoG waren druggebruikers, die andere druggebruikers van hun verslaving wilde afhelpen. Het boek Handelingen was hun blauwdruk. De beweging verbreidde zich in kolonies of communes in Groningen, Utrecht, Rotterdam, Almelo, Tilburg, en Roermond [15]. De ‘Jesus Revolution’ -bus bereikte België in de winter van 1971.[16] Naar schatting waren er in 1985 8000 volgelingen, wonend in 85 leefgemeenschappen. Als gevolg van felle kritiek werd in 1977 deze beweging formeel opgeheven en de ‘Family of Love’ (Familie der liefde)[17] gesticht met een nieuwe organisatorische structuur met -volgens The Family- op democratische wijze gekozen bestuurders.

De ‘Jesus Revolution’ -bus bereikte België in de winter van 1971.[16] Naar schatting waren er in 1985 8000 volgelingen, wonend in 85 leefgemeenschappen.

Na een verblijf in een kasteel bij Gent en na zich in 1994 in de Brusselse voorstad Zellik te hebben gevestigd[18], heeft in de nazomer van 1995 The Family de communie zich daar alweer opgeheven. Dat was het laatste bolwerk van deze beweging in het Nederlandse taalgebied. De belangrijkste redenen voor de opheffing is ten eerste de expansie van de beweging in gebieden met spirituele honger als Oost-Europa (Roemenië) en (vooral west-) Afrika, ten tweede de algehele onverschilligheid in West-Europa jegens ‘Het Goede Nieuws’ en ten derde de introductie van een nieuw huishoudelijk reglement. Dit nieuwe handboek met gedragsregels telt 200 pagina’s, vermeldt dat per dag niet meer dan twee koppen koffie en 460 ml bier gedronken mocht worden, en dat seksuele activiteiten niet in de openbare ruimten van de leefgemeenschap plaats mochten vinden. Van kinderen blijf je af, zo niet dan volgt onmiddellijke uitstoting. Deze nieuwe voorschriften werden als een geschenk uit de hemel begroet.[19]

5. De praktijk

De zogenaamde fulltime leden willen heel radicaal het leven van Christus navolgen. Zij geven daarom hun dagelijkse werkzaamheden op om zich volledig aan de realisatie van het Koninkrijk van God te kunnen wijden. In de communes heerst een absoluut verbod op privébezit. De CoG zetten zich fel af tegen de conformistische wereld. Leden van The Family mogen na hun intrede in een gemeenschap een nieuwe naam uit de Bijbel kiezen, waardoor zo wordt afgerekend met het verleden. Ze zijn wereldafwijzend, maar ook zij kunnen niet van de wind leven. Bronnen van inkomsten waren: de verkoop van lectuur en videocassettes, rondgaan met de pet na straatoptredens, het ontvangen van giften van sympathisanten, connecties met supermarkten voor gratis afgekeurde spullen en zgn. ‘Flirty Fishing’. Over dit laatste straks meer. Voor het eerste semester van 1993 zouden er transacties zijn van rekeningen aan de CoG van meer dan 31 miljoen dollar![20]

6. Leiderschap, gezag en organisatie

Bergs profetieën bleken vals: California is niet in de oceaan weggezonken en Beieren is niet het grootste slagveld in de komende atoomoorlog[21]. Evenmin is zijn profetie uit 1973 uitgekomen dat de komeet Kahoutek een teken zou zijn van Amerika’s vernietiging, en wel voor of op 31 jan. 1974.[22] Kolonel Kadhafi, ‘de uitzonderlijke dappere en buitengewoon nieuwe leider van Libië’, is ook niet de nieuwe wereldleider geworden. [23] Door manipulerende profetieën verspreidde de beweging zich over de wereld.  De CoG zien oorspronkelijk de Bijbel als het heilige geïnspireerde Woord van God, dat volstrekt letterlijk wordt opgevat. Gemiddeld zes uur per dag wordt aan Bijbelstudie besteed. Bewijsteksten worden echter uit hun verband gerukt. Daarna, daarnaast en zelfs daarboven kregen de brieven van Berg steeds meer gezag. Verschillende zogenaamde ‘Mo brieven’ kunnen als pornografisch worden gekenmerkt.[24] David Berg beweerde zelf een profeet, dictator en een verlosser te zijn.[25] Hij schreef: ‘So you have to believe in the Lord and in me, that I am a new prophet of a new day of a whole lot of new things.’[26] Onmiddellijke en onvoorwaardelijke gehoorzaamheid werd geëist. Vragen en twijfelen was taboe. Het liedje ‘When you think, think, think, you’re gonna stink, stink, stink, which makes you sink, sink, sink.’, illustreert dit.

De ongeveer 500 MO brieven worden ook wel genoemd ‘Gods Woord voor vandaag’. ‘Je kunt beter lezen wat God vandaag zegt, dan wat hij zo’n 2000 tot 4000 jaar geleden heeft gezegd. Als je klaar bent met het lezen van de MO-brieven, kun je de Bijbel wel weer gaan lezen’. Deze voor de beweging gezaghebbende brieven zijn, in verschillende categorieën onderverdeeld, voor onderscheiden lezers bestemd. Hoe meer ingewijd iemand is, hoe minder je de Bijbel bestudeert, maar juist hoe meer je je laat gezeggen door deze brieven en de verduisterde gedachten van topleider Berg. Pas in het traject als ingewijde kun je ontdekken hoe Berg werkelijk denkt. Een brochure heet ‘Armageddon komt’, waarin op 87 punten ons een uitermate kwaadaardig antisemitisch (‘de Joden zijn het adderengebroed van de duivel’) anti-Amerikaans en pro-Russisch (dus pro-communistisch), pro-Arabisch scenario van de eindtijd wordt voorgeschoteld. Op godslasterlijke wijze wordt Gods Woord verdraaid.[27] De eindtijd is zeer nabij, maar de reddende ark is de sekte van de SoG als de revolutionaire heilsgemeenschap.

De SoG-organisatievorm is strak hiërarchisch, als een piramide. De beweging kent maar liefst elf niveaus van lidmaatschap. Hoe hoger men komt, des te vertrouwelijker zijn de publicaties die men ontvangt

De organisatievorm is strak hiërarchisch, als een piramide. De beweging kent maar liefst elf niveaus van lidmaatschap. Hoe hoger men komt, des te vertrouwelijker zijn de publicaties die men ontvangt.[28] In de piramideopbouw vormen de kolonieleiders aan de basis het gezag. Zij zorgen voor de discipelen en ‘babes’ (nieuwe leden). Hogerop zijn de districts- en regionale leiders, bisschoppen, aartsbisschop, ministers en premiers. Mozes Berg tenslotte is de profeet en koning. Zijn vrouw Jane (Eva) en vriendin Maria (zijn secretaresse die later de plaats van Eva innam) stonden direct onder hem. Na het overlijden van Berg zetelde het leiderschap in Zürich. Berg stierf op 75-jarige leeftijd in zijn slaap, op een geheime plaats. Zijn (tweede) vrouw Maria wordt verondersteld de nieuwe leidster te zijn, maar eveneens vanuit een geheimgehouden plaats. De sekte zegt 6000 volwassen leden te hebben en 3000 kind-leden in 50 landen.[29] Voor onder andere belastingfraude, kidnapping, bedreiging van ouders van de leden en seksuele perversiteiten werd CoG beschuldigd. Men ontvluchtte de VS en ging men ondergronds om vervolgingen te ontlopen.[30]

Aan de nieuwe geestelijke ouders van de commune is volledige gehoorzaamheid verschuldigd. Kritiek is uit den boze. Op bevel moet worden gelogen en gestolen. Gelukkig hebben de CoG wel enkele jaren geleden stringente maatregelen uitgevaardigd tegen die leiders die zich te buiten gaan aan ongebreidelde machtsuitoefening.[31] Zij stimuleren opstand tegen ouders, regeringen, algemene opvoedingssystemen, kerken en in het algemeen tegen al het door God ingestelde gezag, behalve dat van hun eigen systeem. Post werd gecensureerd.

7. Werving

Berg stelde: ‘Ik ben een sexy leider met een sexy godsdienst en een sexy God.’[32] Polygamie heet binnen The Family ‘sharing’. Alle betrokkenen moeten het met elkaar eens zijn wanneer er sprake is van seksuele activiteiten.[33] Net als slapen en eten behoort seks bij onze normale dagelijkse behoefte, aldus Berg. Seksualiteit is een gift van God, dus geniet daar dan van. Vrije seks is een onderwerp waar Berg nooit over uitgedacht raakte. Daarbij baseerde hij zich op Hand. 2: 44: ‘En allen, die tot het geloof gekomen en bijeen vergaderd waren, hadden alles gemeenschappelijk…’. ‘The Family’ praktiseerde religieuze prostitutie. Polygame Berg stond erop dat kinderen zonder seksuele remmingen moesten worden opgevoed.

De CoG kwam vaak in opspraak door hun evangelisatiemethoden: ‘litnessing’ (literature + witnessing; verspreiding van literatuur + getuigen door optreden van bands en het houden van feesten) en vooral door middel van ‘flirty fishing’ of ‘ef-effing’. Dit komt neer op het creëren van een vriendschappelijke sfeer waarin getuigenis kon worden afgelegd. Manipulatie en corruptie lagen echter in het verlengde. In zijn meest extreme vorm kon een vrouwelijke volgeling van Berg zich prostitueren om nieuwe leden te winnen, maar ook voor het geld. Hun exegese van overspel luidt als volgt: “Overspel is alleen maar seks om de wellust. God kijkt in je hart en zal je werken beoordelen. Als je het uit pure lust doet zal Hij je straffen. Flirty Fishing wordt uit liefde gedaan, en je moet het geloof hebben om het te doen”[34] In 1987 werd Flirty Fishing tot verboden praktijk verklaard, want ook ‘The Family’ bleek niet gevrijwaard van AIDS… Door verbod op geboortebeperking is er een aanzienlijk grote 2e zelfs 3e generatie-gelovigen ontstaan. Groei was zo gewaarborgd door interne aanwas.

8. Conclusie

Een grote geestelijke stroming bestaande uit vele subgroepen is moeilijk eenduidig te typeren. Het gaat om de hoofdstroom. De CoG zijn te typeren als fundamentalistisch, herinnerend aan de Handelingen van de Apostelen, geïsoleerd, apocalyptisch, en wereldvreemd.[35] Een ‘controversiële groep extreme christelijke zwervers’[36] is een andere typering. Diverse zware beschuldigingen zijn naar de CoG geuit: hersenspoeling, lichamelijke dwang en seksueel misbruik van leden. “Wat begon als een puur evangelische beweging, is ontaard in een sekte, geleid door ziekelijke geesten. Je kunt alleen diep bewogen zijn over al die lieve kinderen die zich met hart en ziel geven … en bedrogen uitkomen. Je kunt alleen maar hopen dat de Bijbel, waar ze zo intens mee bezig zijn, hen toch weer zal leiden op de Weg, in de Waarheid en naar het Leven” [37] Berg wijkt ernstig af van de christelijke visie op Christus, Joden, seks en hel.

Is ‘The Family (CoG)’ inderdaad een sekte? Zoals te verwachten, ontkent ook de CoG dit heftig. Wij hebben nergens toe behoort en hebben ons nergens van afgescheiden, dus we zijn helemaal geen sekte, zo redeneren zij.

De mijns inziens meest volledige definitie van een sekte is deze: “Een sekte van het christendom is een groep mensen die pretendeert christen te zijn, een bepaald doctrinair systeem aanhangt wat onderwezen wordt door een individuele leider, groep leiders of organisatie, en dat systeem ontkent hetzij expliciet, hetzij impliciet, één of meer van de centrale geloofswaarheden van het christelijk geloof, zoals die geleerd worden in de 66 boeken van de Bijbel” [38]

Dan blijkt de CoG wel degelijk een sekte te zijn. De The Family is familie van The Jesus People, heeft zich daarvan afgescheiden (is dus letterlijk een sekte) en is helaas onder leiding van de dominante Berg een verkeerde koers gaan varen. Berg heeft zijn teleurstelling in medebroeders en zusters niet goed verwerkt. Het werd verbittering bij hem en dit heeft bittere vruchten opgebracht. Het getuigt van volwassenheid als iemand op een evenwichtige manier zowel met kritiek, teleurstellingen als complimenten kan om gaan. Voordat je een geestelijk volwassene kunt zijn, is het haast onvermijdelijk om een geestelijke vader en/of geestelijke moeder te hebben als goed voorbeeld. CoG is een bewijs dat een gezonde evangelische beweging niet immuun is voor het ontstaan van valse leer van binnenuit. Toetst alles en blijf dus alert en gezond!

9. Leerpunten voor de (jeugd)kerken

1. Jong en dynamisch moet gepaard gaan met oud en vertrouwd, opdat een stevige coalitie kan worden gevormd. De gevestigde kerken zouden hun voordeel kunnen doen met een profetisch revolutionaire impuls die rammelt aan de kerkelijke heilige huisjes. Hun toewijding en zendingsdrang kunnen tot een voorbeeld dienen. Anderzijds heeft een opwekkingsbeweging de degelijkheid en stabiliteit van de kerk beslist nodig.[39]
2. Kerken hebben helaas gefaald in hun aandacht en onbaatzuchtige liefde voor niet-blanken, hippies, drugsverslaafden en dergelijke, zodat de stelling ‘een sekte is een onbetaalde rekening van de kerk’ weer bewaarheid is geworden. De felle aanklachten van de CoG tegen de slappe ‘christendommelijkheid’ (gebrek aan radicaliteit, toewijding, echte liefde en aanvaarding, het niet in praktijk brengen van ons geloof), mogen we ondanks het falen van de CoG niet naast ons neerleggen! De jeugd bepaalt ons weer bij de basis.
3. David Berg begon goed maar is door het toelaten van bitterheid in zijn hart gruwelijk ontspoort. Bitterheid vormde waarschijnlijk de invalspoort voor de boze. Het goed verwerken van onvermijdelijke teleurstellingen en verwerping of afwijzing blijkt dus van groot belang te zijn.
4. David Berg hield zich op met spiritisme en waarzeggerij. Door zijn voorbeeld hierin, evenals in zijn perverse gedachten en gedrag, infecteerde hij talloze argeloze volgelingen. Zo bleek deze leider een misleider.
5. Ondanks het intensief bestuderen van de Bijbel bleef men verduisterd in het verstand. Hun seksuele moraal stond haaks op die van Gods Woord.
6. Ongelofelijk hoe David Berg door middel van zijn absurde brieven zovelen in vele landen in zijn macht kon houden. Ongelofelijk hoe volgzaam zijn volgelingen waren in het opvolgen van Bergs geboden. Tijd, geld, carrière, voedsel, lichaam, alles eiste Berg op, en kreeg hij!
7. Hun eigen presentatie op internet wekt sympathie op. De vele geschriften van buitenstaanders over de beweging zelf doen je eerder walgen. Hun officiële leer blijkt dus niet overeen te stemmen met de praktijk van hun leven.
8. Telkens moeten we oog hebben voor de ontwikkelingen. Oorspronkelijk was de beweging goed, maar onder leiding van Berg ernstig in opspraak geraakt. Na zijn dood waait er een nieuwe wind. Hun hedendaagse geloofsbelijdenis verdient grotendeels onze instemming. Hopelijk zullen de CoG zich (door het intensief bestuderen van de Bijbel wellicht) nog veel meer openlijk distantiëren van alle smetten uit het verleden.
9. De opstelling van de CoG is arrogant. Alleen zij pretenderen het ware Israël, de ware kerk en de echte discipelen te zijn. Maar hoogmoed komt nog steeds voor de val. Hun optreden naar kerken toe is vaak confronterend, provocerend en liefdeloos geweest.
10. God geve vurige, radicale en tegelijkertijd evenwichtige christenen, ouders en kinderen in het geloof, met een gezonde leer en een integer leven.​

Literatuur

• (J.J. van Baaren?), De waarheid omtrent de Children of God (Amsterdam: Evangelische Wereld Pers, 1978) 38 pp.
• Eileen Barker en Richard Singelenberg, Nieuwe Religieuze bewegingen Een praktische inleiding (Kampen: Kok, 1996)
• Bruno Borchent, Religieuze subcultuur in Nederland (Amersfoort: De Horstink, 1973) DICmap 34hoofdstuk 9: Jezusbeweging
• Jan J. van Capelleveen en W. Kroll, Jezus-Revolutie! Jonge mensen ontdekken een nieuw leven (Wageningen: Zomer & Keuning, 1972) 120 pp., vooral pp. 28-39, 103-107 Oorspronkelijk: Jesus kommt! (Wuppertal: Aussaat Verlag GmbH, 1971)
• Jerry Cooper, A Wolf among the Flock This cult leader used to be a C&MA pastor Alliance Life, pp. 12, 13, 13-5-1992
• Ronald Enroth, Sekten bedreiging of bevrijding? Een kritische beschouwing van moderne religieuze stromingen (Laren: Novapres, 1981), hoofdstuk 2: de Children of God
• Drs. E. HG. Hoekstra en M.H. Ipenburg, Wegwijs in gelovig Nederland Een alfabetische beschrijving van Nederlandse kerken en religieuze groeperingen (Kampen: Kok, 1987) pp. 45, 46
• Drs. E.G. Hoekstra en M.H. Ipenburg, Wegwijs in religieus en levensbeschouwelijk Nederland Handboek religies, kerken, stromingen en organisaties (Kampen: Kok, 1995) pp.103, 104
• Alain Lallemand, Sekten in België en in Luxemburg (Berchem: EPO vzw 1994)
• Sipke van der Land, Wat bezielt ze… Het nieuwe boek over christelijke bewegingen (Kampen: Kok, 1977) hoofdstuk 7: ‘Children of God Hersenspoeling van Amerikaanse Mozes’
• James R. Lewis & Gordon Melton (eds.), Sex, Slander, and Salvation. Investigating The Family/Children of God (Stanford, CA: Center for Academic Publication, 1994)
• Roger C. Palms en G. Pâques resp. De Jezus beweging en hoofdstuk 11 De Jezus-beweging in Nederland (Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum, 1972) 127 pp. Oorspronkelijk: The Jesus Kids (Pennsylvania, Valley Forge: Judson Press, 1971)
• Tekst van EO programma ‘Ronduit’ Children of God kinderen van God? van 4 en 11 oktober 1976, gelezen door Jan van den Bosch en Anneke Slingerland
• Richard Singelenberg, The Family kan het goede nieuws niet meer kwijt Trouw, p.5 14-10-1995, www.sektes.info/family.html
• Ruth Wangerin, The Children of God. A Make-Believe Revolution? (Westport, CT: Bergin & Garvey, 1993) [Kostte f 247,50 !]
• Vrije vertaling van ‘Why we should pray for the Children of God’, uitgave van Outreach for Jesus, London

[1] Zie www.jeugdkerken.nl (link verlopen)
[2] De belastingdienst heeft GEEN concrete fraude bij GP kunnen constateren. Uitdaging, november 1995
[3] ‘God’s Pleasure’ opgeheven, Nederlands Dagblad, 30-4-1996
[4] Vele namen heeft deze groepering al gedragen: ‘Teens for Christ’, ‘Heavenly Magic’, ‘Music with Meaning’ en ‘Revolution for Jesus’[4], ‘World Services’, ‘Martinelli’, ‘Fellowship of Independent Christian Churches’.
[5] David Berg was achtereenvolgens binnen de CAMA ‘assistent pastor’ in Miami Florida (1938-’41), evangelist voor de VS en Canada (1941-’48), en pastor in Valley Farms, Arizona (1948-’51). Jerry Cooper, A Wolf among the Flock, This cult leader used tot be a C&MA pastor, Alliance Life 13-5-1992, p. 12
[6] internet: ‘Marriage, Children, and a Pastorate’
[7] verhaal van ex-lid, groepsleider CoG, EO Ronduit, 4-10-1999, p. 3
[8] Sipke van der Land, Wat bezielt ze… p. 98
[9] EO Ronduit 4-10-1976
[10] Christianity Today, 18-2-1977, p.20.Berg zou eveneens kontakten met doden als Ivan de Verschrikkelijke, Raputin, Anna Boleyn en Maarten Luther hebben onderhouden.
[11] Ibid. p. 43
[12] ‘Children of Mo Berg, Eternity (verdere gegevens onbekend)
[13] internet: ‘Holy Ghosts!– The Spirit World! — More Holy Ghosts! GP620-622 1/74’
[14] medewerker van Chr. Org., werkzaam in Amsterdam, EO Ronduit, 4-10-1976, p.3
[15] verhaal van ex-lid CoG, EO Ronduit 4-10-1976, tekst p.1
[16] Alain Lallemand, Sekten in België en in Luxemburg, pp. 114, 115
[17] Andere namen waren: World Services, Heaven’s Magic, Martinelli en Fellowship of Independent Christian Churches. Craig Branch, The Children of God / The Family, Watchman Fellowship Profile, //www.watchman.org/fampro.htm, p.1
[18] Alain Lallemand, Sekten in België en in Luxemburg, p. 117
[19] Eileen Barker en Richard Singelenberg, Nieuwe Religieuze Bewegingen, appendix IV, p.153-158
[20] Alain Lallemand, Sekten in België en in Luxemburg, pp. 114, 120
[21] ‘Children of God: ‘Beieren doel atoomoorlog’’, Het Nieuwe Land, 17-9-1981
[22] Christianity Today, 18-2-1977, p.22
[23] Sipke van der Land, Wat bezielt ze… p.93
[24] Eileen Barker en Richard Singelenberg, Nieuwe Religieuze Bewegingen, p. 43
[25] Walter Martin, The New Cults, p.151
[26] Grace vs. Law, pp.8, 9
[27] H. Verwey, ‘Mozes David rukt zijn masker af’ EO radio Klankbord 16-3-1974, verslag in Visie.
[28] Eileen Barker en Richard Singelenberg, Nieuwe Religieuze Bewegingen, p.139 en Children of God, De Oogst, jan. 1978, p.4
[29] ‘Cult Leader David Berg Found Dead’, Alliance Life (uitgave van de CAMA), 18-1-1995
[30] Jerry Cooper, A Wolf among the Flock, This cult leader used tot be a C&MA pastor, Alliance Life, 13-5-1992, p. 12
[31] Eileen Barker en Richard Singelenberg, Nieuwe Religieuze Bewegingen, p. 44
[32] EO Ronduit 11-10-1976, p.3
[33] Eileen Barker en Richard Singelenberg, Nieuwe Religieuze Bewegingen, p.66
[34] Eileen Barker en Richard Singelenberg, Nieuwe Religieuze Bewegingen, p. 74
[35] Bruno Borchent, Religieuze subcultuur in Nederland, hoofdstuk 9: Jezusbeweging, p.116
[36] Jan J. van Capelleveen en W. Kroll, Jezus-Revolutie, p. 29
[37] Sipke van der Land, Wat bezielt ze…, p. 99
[38] Alan W. Gomes, Unmasking the Cults (Grand Rapids: Zondervan Publishing House, 1995) p.7
[39] In Hervormd Nederland schreef ds. Verhoef: ‘Ik ben jaloers op de Jezus-movement, op haar gegrepenheid, haar originaliteit, haar moed en bewogenheid. Als we dat in onze kerkelijke vormen zouden hebben zouden we dat H. Geest noemen. Of we zouden met enorm veel plezier Jezus ervaren als de levende Heer. Wat ik bij hen emotioneel noem is bij ons te leerstellig; tegenover hun geringe kennis staat onze verstarde dogmatiek; wat ik zie aan simplistische kreten is bij ons eindeloos gepraat, vervagend en ingewikkeld. Daarom moeten we haar niet af doen als een religieuze hoela-hoep.’ P. van der Eijk Jezus is de beste trip, De Tijd, 24-12-1971