1. Inleiding
De Egyptische piramides zijn al eeuwenlang een bron van fascinatie, en vormen regelmatig het onderwerp van complottheorieën. Denk aan de vraag hoe ze zijn gebouwd (zie par. 2) en ook waarom ze zijn gebouwd (par. 4). In een nieuwe hype die sinds maart 2025 de ronde doet, wordt door de Italianen Corrado Malanga en Armando Mei van de universiteit van Pisa, en Filippo Biondi van de universiteit Strathclyde in Schotland beweerd dat onder de Piramide van Chefren (de op één na grootste piramide) een aantal van 8 kolommen (spiraalvormige cilindrische structuren) van 600 meter lengte zouden bestaan. En daaronder weer een tweetal grote ruimten.
Er wordt beweerd dat onder de Piramide van Chefren 8 spiraalvormige kolommen van 600 meter lengte zouden bestaan.
“De aankondiging op een persconferentie, gehouden in het Castel San Pietro Terme in Bologna op 15/16 maart 2025, van de schijnbare detectie (selectieve waarneming) onder de tweede piramide van Khafre (Chefren) van een hele reeks megastructuren, heeft een virale sensatie veroorzaakt. De beweringen van het in Italië gevestigde Khafre SAR-project zijn zo fantastisch dat het nodig werd geacht om te catalogiseren wat er in het publieke domein is vrijgegeven, de reactie van de buitenwereld te onderzoeken en commentaar te geven op de vermoedelijke methodologie achter de gepubliceerde resultaten” (6).
Berichten over de vermeende ontdekking circuleerden al snel in verschillende talen. De aankondiging werd ook opgepikt door verschillende nieuwsmedia, zoals de Britse Daily Mail (7). Het is vooral door de zeer suggestieve afbeeldingen in het rapport een hype geworden, want op internet zijn er vele websites, video’s en artikelen die informatie erover geven.
Het zouden niet alleen kolommen als zodanig zijn, maar erom heen zouden ook (een soort) spoelen aanwezig zijn, en men zegt dat men daarmee de door de piramide opgevangen energie vanuit het heelal kan worden verwerkt. In een uitzending van blckbx.tv (3) wordt naar aanleiding van een video van Jay Anderson (2) die miljoenen keer bekeken is, de ontdekking besproken. Men spreekt over ‘mindblowing’, ‘dit kan niet waar zijn’, baanbrekend’, ‘waanzinnig’, ‘een onthulling van jewelste’, ‘het zet de wereld op zijn kop’, ‘sommige geschiedenisboeken kunnen de prullenmand in of moeten worden herschreven’ etc..
Wat moeten we hiervan denken? Allereerst zullen wij bezwaren noemen van wetenschappers, maar ook wijzen op dubieuze esoterische visies die op de achtergrond van invloed zijn. Nadat we in par. 2 enkele theorieën noemen over de bouw van de piramiden, zullen wij in dit artikel erop ingaan.
2. Hoe zijn de piramides gebouwd? (10,15,16,18,20,21,24)
Op het plateau van Gizeh bij Cairo staan de beroemde piramiden: drie grote en zes kleine piramiden. De drie grote piramiden, een van de meest indrukwekkende architectonische prestaties uit de oudheid, worden toegeschreven aan de koningen Cheops, Chefren en Menkaoera, soms ook onder andere namen bekend: Khufu, Khafre en Mykerinos. Men vermoedt dat deze tussen circa 2560 en 2470 v. Chr. werden gebouwd. Dankzij hun zeer stabiele constructie en ook stabiele ondergrond van natuurlijk kalksteen om het enorme gewicht van de piramide te ondersteunen (de piramide van Cheops weegt naar schatting 6 miljoen ton) zijn ze goed bewaard gebleven.
De Piramide van Cheops is de grootste piramide ter wereld en heeft een hoogte van 139 meter. Het grondoppervlak van de piramide is 230 bij 230 meter. De piramide van Chefren, te herkennen aan de witte kalkstenen deklaag aan de top, heeft een hoogte van 136 meter en een grondoppervlak van 215 bij 215 meter. De oorspronkelijke hoogte van de piramide van Mykerinos is ‘slechts’ 65 meter, met zijden van ca 105 meter.
Ondanks eeuwen van onderzoek blijft de precieze methode waarmee deze enorme structuren werden gebouwd een mysterie. Verschillende theorieën proberen te verklaren hoe de Egyptenaren deze kolossale taak hebben kunnen volbrengen. Hieronder bespreken we de belangrijkste theorieën.
2.A De klassieke hellingtheorie
Een van de meest geaccepteerde theorieën stelt dat de piramiden werden gebouwd met behulp van hellingen of oprijlanen. Er zijn verschillende varianten van deze theorie:
- Rechte helling: Een lange, rechte helling werd gebouwd vanaf de basis tot de top, waarop arbeiders de stenen omhoog konden slepen met touwen en sleeën. Dit zou echter enorm veel materiaal en ruimte hebben vereist, waardoor sommige onderzoekers sceptisch zijn.
- Spiraalvormige helling: Een andere suggestie is dat een spiraalvormige helling rond de piramide werd aangelegd. Dit zou minder ruimte hebben ingenomen, maar archeologisch bewijs voor zo’n helling ontbreekt grotendeels.
- Binnenste helling: Franse architect Jean-Pierre Houdin stelde voor dat er een interne helling in de piramide was gebouwd, waarmee blokken binnenin omhoog konden worden getrokken.
2.B De hefboom- en katroltheorie
Sommige onderzoekers denken dat de Egyptenaren geavanceerde hefsystemen gebruikten, zoals houten karren met contragewichten, katrollen en hefboomconstructies. Er is echter weinig fysiek bewijs dat de Egyptenaren in die tijd katrollen op grote schaal gebruikten.
2.C. Waterkracht- en drijfkrachttechnieken
Sommige onderzoekers suggereren dat water een rol speelde bij de bouw van de piramiden. De Franse ingenieur Michel Michel stelt bijvoorbeeld dat de blokken via een systeem van drijvende luchtkamers door waterwegen omhoog konden worden verplaatst. Hoewel deze theorie innovatief is, ontbreekt archeologisch bewijs.
2.D Gebruik van gegoten kalksteenblokken
De Franse wetenschapper Joseph Davidovits stelde dat de Egyptenaren sommige blokken niet uit steengroeven hakten, maar uit een soort geopolymeerbeton goten. Hij suggereert dat ze een mengsel van kalksteen, water en andere mineralen gebruikten om kunstmatige stenen te vormen. Microscopische analyses van sommige blokken zouden onregelmatigheden tonen die bij natuurlijk gehouwen steen minder voorkomen, maar deze theorie wordt door veel egyptologen betwist.
2.E De arbeidstheorie
Ongeacht de methode van constructie, blijft de vraag hoeveel arbeiders bij de bouw betrokken waren en onder welke omstandigheden zij werkten. Lange tijd werd aangenomen dat slaven de piramides bouwden, maar opgravingen bij Gizeh hebben aangetoond dat er arbeidersdorpen waren met goed gevoede en georganiseerde vakmensen. Het zou eerder een project zijn geweest waaraan seizoenarbeiders, wellicht boeren, tijdens de overstromingsperiode van de Nijl deelnamen.
2.F Gebruik maken van vroegere rivieren
Er werd al lang vermoed dat de oude Egyptenaren water gebruikten om de immense stenen voor de piramides te verplaatsen. Recentelijk zouden onderzoekers met behulp van satellietbeelden een verborgen zijtak van de Nijl hebben ontdekt, die ongeveer 64 kilometer lang was en langs de plek stroomde waar vandaag de dag 31 piramides in Egypte staan. Deze rivierbedding lag al duizenden jaren verborgen onder woestijn- en landbouwgrond.
2.G Buitenaardse theorieën
Een meer speculatieve groep theorieën suggereert dat de piramiden gebouwd werden met hulp van buitenaardse technologie. Aanhangers van deze theorieën wijzen op de precisie van de piramiden, de geavanceerde uitlijning met astronomische punten en de enorme logistieke uitdaging van het transport en de plaatsing van de stenen. Er is echter geen concreet bewijs dat buitenaardse intelligentie betrokken was bij de bouw.
Hoewel er veel theorieën zijn, blijft de exacte bouwmethode van o.a. de piramides van Gizeh onduidelijk. De klassieke hellingtheorie blijft de meest geaccepteerde verklaring, mogelijk aangevuld met hef- en contragewichtsystemen. Toekomstig onderzoek en nieuwe archeologische ontdekkingen kunnen ons wellicht helpen het raadsel verder te ontrafelen.
3. Wat houdt het onderzoek van Corrado Malanga, Filippo Biondi en Armando Mei in?
Volgens de onderzoekers zou onder de tweede piramide van Gizeh, de piramide van Chefren, een reeks van megastructuren aanwezig zijn. Dat zou blijken uit een interpretatie van 3-dimensionale gegevens die zouden zijn verkregen met behulp van zgn. Synthetic Aperture Radar (SAR), afgeleid van satellieten in een baan rond 400 mijl boven het aardoppervlak, en vervolgens gecombineerd met seismische trillingen bij de piramide van Chefren die door computers op de grond werden geregistreerd. Onder de piramide heeft het team de aanwezigheid ‘aangetroffen’ (verondersteld) van wat volgens hen acht holle cilindrische buizen of putten zijn die het gesteente binnendringen over een diepte van 648 meter (0,4 mijl), met een spiraalvormig pad eromheen. Deze verticale pijpen zijn gepositioneerd in twee rijen van vier, die volgens hun op SAR gebaseerde beelden noord-zuid zijn georiënteerd. Aan het einde komen de schachten samen in twee grote kubieke kamers, vier in de ene en de overige vier in de andere. De speculaties over grote ondergrondse kolommen zijn sindsdien ook geëvolueerd naar beweringen dat er een “enorme ondergrondse stad” onder de piramiden zou zijn ontdekt. Vaak worden de beweringen vergezeld van indrukwekkende computer gegenereerde afbeeldingen, die de hoax (nepbericht) hebben versterkt (7).
4. Wetenschappelijke kritiek
Er is een groot aantal redenen om voorzichtig om te gaan met de ‘bevindingen’. Het onderzoek dat in maart 2025 op de hierboven genoemde conferentie werd gepresenteerd, is in geen enkel wetenschappelijk tijdschrift gepubliceerd en er was geen enkele gediplomeerde archeoloog of egyptoloog bij betrokken. “Als er geen wetenschappelijke publicatie komt, mogen we het klasseren als een broodje-aapverhaal, zoals er al veel zijn over de piramiden“ (24). Hypothesen werden gepresenteerd als zekerheden (dit onderzoek). En de vermeende ontdekking werd al snel gepubliceerd op een blog van ene Greg Reese, die zichzelf beschrijft als schrijver en “verspreider van verborgen waarheden en criminele samenzweringen” (7).
Ene Greg Reese beschrijft zichzelf als schrijver en “verspreider van verborgen waarheden en criminele samenzweringen”.
De “Synthetische Apertuur Radar” of SAR-technologie die met name door NASA wordt gebruikt om het aardoppervlak in kaart te brengen, is niet ontworpen om structuren te detecteren die zich honderden meters onder de grond bevinden, aldus experts. “Radargolven worden geabsorbeerd naarmate ze dieper de grond ingaan. Er is dus een dieptebeperking, van misschien hooguit enkele tientallen meters” aldus een radarspecialist aan de Universiteit van Denver (7).
Matt Sibson, van Ancient Architects (19), vermoedt, dat het team mogelijk natuurlijke breuken en kloven in het kalkstenen gesteente heeft ontdekt, samen met uitbreidingen van het bekende grottenstelsel dat ten grondslag ligt aan het plateau. Ook hij wijst erop dat dit grottencomplex toegankelijk is via het Graf van de Vogels en waarschijnlijk helemaal doorloopt tot aan de Tweede Piramide (6). En er zijn in de buurt van de piramides wel ondergrondse ruimten bekend, zoals de zogenaamde “Osiris-schacht”, een ondergronds complex met meerdere kamers. Dit complex is echter relatief klein en ondiep in vergelijking met de vermeende 600 meter lange kolommen. De afmetingen van de piramide van Chefren zijn 215 bij 215. De acht 600-meter lange kolommen hebben een diameter van 10-12 meter. Op de door de onderzoekers gepresenteerde afbeeldingen lijken de kolommen veel dikker dan ze in werkelijkheid zouden zijn.
Volgens Guillemette Andreu-Lanoë, vicevoorzitter van de Franse Vereniging voor Egyptologie en voormalig voorzitter van de wetenschappelijke raad van het Franse Instituut voor Oosterse Archeologie (IFAO), en Jean Guilliaume Olette-Pelletier die een doctoraat heeft in de Egyptologie aan de Universiteit Paris-Sorbonne, is er geen enkele archeologische of geologische studie die de hypothese van grote ondergrondse structuren onder de piramides van Gizeh ondersteunt (7)
De gerenommeerde Egyptische archeoloog Zahi Hawass, voormalig hoofd voor Oudheden in Egypte, ontkrachtte de beweringen van de Italiaanse onderzoekers in een verklaring die werd opgepikt door internationale media. Hij omschreef de beweringen als “niets anders dan verzinsels” (7).
Collins (6) schrijft dat het duidelijk is dat alle nieuwe ontdekkingen wetenschappelijk en kritisch moeten worden behandeld, en dat alle sensationele of uitzonderlijke bevindingen met uiterste voorzichtigheid moeten worden beschouwd. Er is alle reden om de mogelijkheid te overwegen dat de ‘bevindingen’ (de omvang en diepte van de gedetecteerde structuren) van het Italiaanse team onjuist zijn.
Toon Sykora, een egyptoloog die verbonden is aan het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden, merkt in “Het uur van de Waarheid’ op Radio1 op dat er geen enkele archeologische aanleiding is om te denken dat de oude Egyptenaren tot een diepte van 650 meter schachten zouden hebben gegraven. De diepste schachten die we kennen uit Egypte zijn ongeveer vijftig meter diep”. En heel opmerkelijk is dat Sykora zegt dat het de bedoeling van de Italiaanse onderzoekers is om het idee dat de oude Egyptenaren zelf de piramides hebben gebouwd, in twijfel te trekken. “Ze willen mensen overtuigen dat buitenaards leven misschien heel wat heeft gebouwd op onze planeet” (24). De opmerking van Sykora past bij wat in par. 5 wordt weergegeven over de onderzoekers.
5. Opmerkelijke informatie over de onderzoekers
Eén van de auteurs, Corrado Malanga, is verbonden aan de Italiaanse Universiteit van Pisa, maar zijn vakgebied is organische chemie. Hij heeft ook een zelfverklaarde interesse in ufologie, de studie van UFO’s. Hij beweert dat veel mensen zijn ontvoerd door buitenaardse wezens (zogenaamde encounters met aliens) en dat de meesten “zich de ontvoering niet herinneren, ondanks het feit dat ze er fysieke sporen van dragen in de vorm van littekens die dateren van operaties en ingrepen uitgevoerd door de buitenaardse wezens” (9) en hun geest uit hun lichaam is gehaald. Malanga gelooft kennelijk in het bestaan van aliens. Maar als je die verschillende case-studies leest, dan blijkt dat de mensen die encounters hebben meegemaakt, demonisch (occult) gebonden zijn. Zo heb je ook mensen die met kabouters spreken en die ook terugspreken. Welnu, dat is inbeelding. Er zijn zelfs mensen die denken dat de aarde plat is. Hoe idioot kan je zijn!
Op zijn website geeft Malanga aan dat een online zelfbeoordelingstest kan vaststellen of iemand ontvoerd is en dat hulpmiddelen zoals regressieve hypnose en neurolinguïstisch programmeren gebruikt kunnen worden om herinneringen terug te krijgen (dit onderzoek).
Het derde lid van het team, Armando Mei, beschrijft zichzelf als een onafhankelijk archeologisch onderzoeker en journalist. Hij is de auteur van verschillende boeken waarin hij pseudo-archeologische theorieën verdedigt, waaronder een boek waarin hij beweert dat de Visoko-heuvels in Bosnië geen natuurlijke formaties zijn, maar oude piramides die door mensen zijn gebouwd. Deze theorie werd echter weerlegd door de wetenschappelijke en archeologische gemeenschap (dit onderzoek).
Nicole Ciccolo, de woordvoerder van de persconferenties, is grafologe en heeft een YouTube-kanaal met meer dan 34.000 abonnees, waarop ze lezingen houdt over piramides en de maanlanding. In 2024 publiceerde ze een video getiteld ‘How to walk to Mars’ waarin zij en Malanga de authenticiteit van de maanmissies in twijfel trekken. Ze suggereren dat NASA de eerste stappen van de mensheid op de maan in scène heeft gezet (7).
6. Complottheorieën en esoterische filosofieën
Wat steeds opvalt, is dat met name esoterici graag aanhaken bij al het mysterieuze rond het bestaan van de piramides, bijvoorbeeld niet alleen betreffende de vraag hoe zij gebouwd zijn, maar ook over de vraag waarom. “Ja, we hebben geleerd dat het grafkamers zijn van de koningen van Egypte. Maar het kan toch niet zo zijn om zoveel jaar te hebben gebouwd om een dode te begraven?” Dus zegt men: dan moet er een andere reden voor geweest zijn. En dan komt men met het verhaal dat die piramides werden gebruikt om energie uit het heelal op te vangen teneinde te kunnen voorzien in de energiebehoefte (3,17).
Opmerkelijk is dat er mensen zijn die verhalen vertellen over wat er bijvoorbeeld in de piramide van Cheops (bijv. in de ‘grote galerij’) aan energie aanwezig zou zijn. Ik ben er jaren geleden zelf in geweest en ik heb er helemaal niets van gemerkt. Maar in allerlei video’s op internet wordt bij hoog en bij laag beweerd, bijv. door een zekere Christopher Dunn (die is geïnspireerd door een boek van Peter Tompkins over de geheimen van de piramides) dat alles er ‘werkt’. Maar het betoog van Dunn (5) om aan te geven dat de piramide van Cheops een energiecentrale zou zijn, is niet overtuigend. Ik vraag mij zelfs af of hij het zelf wel gelooft, want zijn lezingen zijn verre van inspirerend. Bovendien moet bedacht worden dat die Peter Tompkins (samen met Christopher Bird) een boek heeft geschreven over het geheime leven van planten. In dit boek worden controversiële experimenten gedocumenteerd die aangeven ongewone verschijnselen te onthullen die verband houden met planten, zoals het gevoel van planten en het vermogen van planten om te communiceren met andere wezens, waaronder mensen. Het boek is bekritiseerd door botanici, maar de auteurs zeggen dat de autoriteiten niet kunnen accepteren dat emotionele planten “hun oorsprong zouden kunnen vinden in een boven-materiële wereld van kosmische wezens die, als feeën, elfen, kabouters, sylfen en een groot aantal andere wezens, een kwestie van directe visie en ervaring waren voor helderzienden onder de Kelten en andere gevoeligen” (23).
Marijn Poels die een documentaire heeft gemaakt over de piramides, vertelt in het programma van blckbx (3) dat hij hoopt dat het onderzoek niet wordt verzwegen en toch in de alternatieve media opgepakt blijft. Hij wijst erop dat Nikola Tesla (uitvinder, elektrotechnicus en natuurkundige) al door de piramides was gefascineerd vanwege de ligging op een bepaalde breedtegraad waardoor energie vanuit het heelal zou kunnen worden opgevangen. En in 1953 was er een Duitser, de bedrieger Billy Meier (12), die beweerde door buitenaardse wezen (aliens) diep onder de Piramide te zijn meegenomen (encounters) en hij (‘eigenlijk exact’’) beschrijft wat deze onderzoekers hebben gevonden. En volgens Poels zou de functie van de kolommen kunnen zijn wat je op microniveau ziet met linksdraaiende koperantennes in de grond. “De gevonden constructies kunnen alleen maar door een andere buitenaardse beschaving zijn gemaakt. Er is meer tussen hemel en aarde”. Dat dit soort informatie nu bekend wordt, komt volgens Poels omdat de mensheid in een hoger bewustzijn komt. “De onderzoekers zouden dit onderzoek niet gedaan hebben als zij in een lager bewustzijn zouden zitten. En een andere theorie is dat we voorbereid worden op buitenaards leven. Maar we weten niet wat er aan de hand is, en daarom is het alleen maar speculatie” (3).
De Nederlander Ard Pisa (17) die contact had met het medium Roy Martina, houdt lezingen over ‘krachtplaatsen en krachtinstrumenten’ die ons ondersteunen en helpen herinneren wie we zijn: “Alles wat leeft, is energie, trilling, frequentie, bewustzijn. Energie stroomt door onze meridianen, en ook moeder aarde als levend wezen, heeft meridianen maar die noemen we leylijnen. Daar is de energie het grootst, zgn. krachtplekken”. Ard Pisa gelooft in leylijnen tussen hunebedden, menhirs, etc. en er zou kracht aan verbonden zijn. Wat betreft de piramides wijst hij erop dat zij zijn uitgelijnd op de Orion gordel.
Heel opmerkelijk is dat Ard Pisa op een gegeven moment zegt: “Waarom heb ik er niets over gevonden? Het gaat over jou en mij en ze (wie??? PG: de boze die alle mensen misleid heeft) willen niet dat we terugkomen tot ons ware potentieel. Dit is de crux van alles. Onze hersencapaciteit kan door die krachtpunten vergroot worden en kan ons DNA activeren. Want er gebeuren wonderen in stenen cirkels etc.”. En wat later tijdens het interview zegt hij: “Ons bewustzijn moet worden verhoogd. Wij moeten terug naar de bron van hoogste energie, namelijk liefde”. Maar Ard Pisa weet niet dat God die bron van liefde is. En hij weet ook niet dat hij door geloof in Jezus Christus deze God kan leren kennen.
Hoe het occulte denken in mensen aanwezig is, blijkt uit Leesfragment boek De Grote Piramide, een verborgen inwijdingsmysterie (11). Een bezoeker van de piramides van Gizeh en de sfinx (de Sfinx van Gizeh is het grootste en bekendste beeld van een sfinx ter wereld) voelde sterke energieën door zich heen stromen. “Ik moest grote moeite doen om overeind te blijven en er niet van weg te lopen, zo sterk waren deze energiestromen”. “Ik wist dat er een relatie was met kundalini-energie. Kundalini is een fundamentele vorm van metafysische levensenergie in ieder mens. Het heeft te maken met de oerkracht in ons, maar kan ook onze spirituele ontwikkeling sterk stimuleren. Een belangrijk energiecentrum hiervan zit in het puntje van de stuit”. Kundalini is een spirituele (lees: occulte) kracht die in de Indiase yoga en tantrische geschriften wordt beschreven.
We zien dat vele mensen in hun denken misleid zijn door demonische invloeden.
7. Conclusie
Mede gezien de immense afmetingen en de vraag hoe de Egyptische piramiden kunnen zijn gebouwd, zijn ze vaak het onderwerp van samenzweringstheorieën en paranormale verhalen. Zo beweren sommigen bijvoorbeeld dat buitenaardse wezens betrokken waren bij de bouw, terwijl anderen zeggen dat de piramides occulte kennis verbergen die geheim wordt gehouden door elites (7).
Deze samenzweringstheorieën winnen aan populariteit door de opkomst van sociale netwerken en videoplatforms zoals YouTube. “Er is een vóór en na de komst van deze platforms,” zegt Tristan Mendès France, specialist in digitale culturen en online extremisme. “Ze hebben gezorgd voor een extreme zichtbaarheid van deze complotten, waardoor ze een ongekend publiek konden bereiken” (7).
Volgens hem circuleren deze theorieën eerst binnen samenzweringskringen of esoterische of alternatieve (archeologische) kringen voordat ze worden opgepikt door sensatiebeluste media die op zoek zijn naar clicks. “Een aanzienlijk deel van de internetgebruikers wordt gevangen in hun eigen informatie-ecosystemen, waar hun consumptiegewoonten hun overtuigingen versterken,” aldus Mendès France (7). Sensationele claims over verborgen structuren onder een van de beroemdste monumenten ter wereld krijgen daarom snel aandacht in de media. Het internet staat er bol van.
Echter de ‘theorie’ van 600 meter lange kolommen onder de piramide van Chefren mist elke wetenschappelijke basis en wordt niet ondersteund door archeologisch, geologisch of historisch bewijs. Hoewel het een intrigerende gedachte is, past deze hypothese in het rijtje van pseudowetenschappelijke speculaties die vooral voortkomen uit een verlangen naar mysterie en sensatie. De echte archeologische ontdekkingen rondom de piramiden zijn al fascinerend genoeg zonder dat er mythische kolommen aan toegevoegd hoeven te worden.
Kortom, dat hele verhaal over die pilaren onder de piramide is gewoon niet waar en onzinnig. Maar vele mensen geloven dat omdat ze te weinig kennis hebben en omdat ze nieuwsgierig zijn, en dat belet hen om kritisch na te denken over wat er aan de hand is of daar onderzoek naar te doen.
Voor ons als christenen was het op voorhand wel duidelijk, mede omdat het relaties heeft met een duister en zelfs occult denken, dat het bij het verhaal over 600 lange kolommen ging om dubieuze informatie.
Literatuur
- After Skool, Nikola Tesla – Limitless Energy & the Pyramids of Egypt https://www.youtube.com/watch?v=Ft1waA3p2_w
- Jay Anderson, HUGE Structures Discovered 2km BELOW Pyramid of Khafre?!
- blckbx, De onthulling van de piramide van Gizeh. https://www.youtube.com/watch?v=HX4xS60tL0U
- Christopher Dunn, De energiecentrale van Gizeh: Technologieën van het oude Egypte
- Christopher Dunn, WEX-329D – Christopher Dunn – THe Giza Power Plant (De jonge Dunn); Christopher Dunn, The Great Pyramid Gives Up More Secrets | Christoph er Dunn | Origins Conference – YouTube
- Andrew Collins, Wat ligt er echt onder de piramides? De megastructuren van Gizeh: een voorlopig rapport (Graham Hancock Officiële Website What Really Lies Beneath the Pyramids? The Megastructures of Giza: A Preliminary Report – Graham Hancock Official Website)
- Factchecknederland, Dit onderzoek bewijst niet dat er zich ‘gigantische pilaren’ onder de Egyptische piramides bevinden | Factcheck Nederland
- Facts Providers, 648 Meters Below the Pyramid: What They Found Will Shock You! 648 Meters Below the Pyramid: What They Found Will Shock You!
- David Freeman, De verborgen agenda: Dr. Corrado Malanga over ontvoeringen en controle door buitenaardse wezens. https://www.abovethenormnews.com/2024/06/07/the-hidden-agenda-dr-corrado-malanga-on-alien-abductions-and-control/
- Historia, Nu weten we hoe de piramiden werden gebouwd | historianet.nl
- KoendalinieNetwork, Leesfragment boek De Grote Piramide, een verborgen inwijdingsmysterie – KoendalinieNetwerk
- Billy Meier Billy Meier – Wikipedia
- National Geographic, Hoe werden de piramiden van Giza gebouwd?
- Nieuwsblad, Hebben wetenschappers een “grote stad” gevonden onder de piramides van Gizeh? https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20250322_97764193
- P-Magazine, Wetenschappers ontdekken goed bewaard geheim van de piramiden
- Piramidologie – Wikipedia
- Ard Pisa, ‘Het MYSTERIE van de PIRAMIDES’| ARD PISA ‘ niets is wat het lijkt’ | VIBESTALK |#22
- Pyramids of Giza, Geschiedenis Piramides van Gizeh | Bouw, tijdlijn en meer Geschiedenis Piramides van Gizeh | Hoe oud zijn deze wereldwonderen?
- Matt Sibson, (403) Khafre Pyramid SAR Scan ANALYSIS: LOST CITY or FAKE NEWS? – YouTube
- Skepsis, Getallen, geschiedenis en de piramide van Gizeh – Skepsis Blog
- Peter Tompkins, Secrets of the Great Pyramid. Geheimen van de Grote Piramide Samenvatting van de belangrijkste ideeën en recensie.
- Peter Tompkins – Wikipedia Zijn bekendste boeken, The Secret LIfe of Plants, Secrets of the Great Pyramide, Mysteries of the Mexican Pyramids en De magie van obelisken, zijn klassiekers geworden van de new age literatuur. In 1977 presenteerde hij een documentaire genaamd Secrets of the Bermuda Triangle, geregisseerd door Donald Brittain.
- Peter Tompkins, Het geheime leven van planten – Wikipedia
- VRT nieuws, “Gigantische constructies” onder piramides Gizeh? Experts betwijfelen claim Italiaanse onderzoekers | VRT NWS: nieuws
- Why is there a Deep Pit in the Great Pyramid’s Subterranean Chamber? https://www.youtube.com/watch?v=RGmi3h1wxUw
