Gothic, een Nieuwe Religieuze Beweging?

1. Inleiding

Om de vraag te kunnen beantwoorden of er sprake is van religie en spiritualiteit binnen de gothicbeweging moet men het onderwerp methodologisch benaderen. Als de gothicbeweging religieuze of spirituele elementen bevat dan valt dat binnen het kader van een nieuwe religieuze beweging. Om te beoordelen of de gothicbeweging een vorm van religie of spiritualiteit is, is er een duidelijke definitie van religie nodig, en vervolgens een helder overzicht van de godsdienstwetenschappelijke methoden om nieuwe religieuze bewegingen te beschrijven. Dit zijn de basisgereedschappen om de vraag te kunnen beantwoorden.

Daarna volgt het onderzoek naar de gothicbeweging. Om een helder beeld te krijgen van de hedendaagse gothicbeweging heb ik (R. Zevenbergen) veldonderzoek gedaan midden in de gothicbeweging zelf. Ik heb talloze interviews gehouden met actieve leden binnen de beweging en verschillende feesten en bijeenkomsten bezocht. Ik heb vele muziek-cd’s beluisterd en teksten gelezen en daarnaast vele webpages onderzocht. Elk boek dat over deze thematiek verkrijgbaar was, 116 in totaal (Zie literatuurlijst onderaan), heb ik gelezen. Met al deze informatie is er een beschrijving van de gothic-beweging gemaakt.

Er bestaan vier soorten gothicliteratuur: de mannelijke gothicroman, de vrouwelijke gothicroman, de bovennatuurlijke gothicroman en de wetenschappelijke gothicroman.

2. Mensbeeld in de gothicliteratuur

Er bestaan vier soorten gothicliteratuur: de mannelijke gothicroman, de vrouwelijke gothicroman, de bovennatuurlijke gothicroman en de wetenschappelijke gothicroman. In de gothicliteratuur is de mensheid zowel individueel als collectief slecht en is er geen hoop op de overwinning van het goede. Het goede in de werkelijkheid wordt niet ontkend, maar zal de innerlijke en externe strijd tegen het kwaad verliezen. Daarom is het ook de duistere zijde van de romantiek. In de gothicliteratuur moet men zichzelf uiteindelijk aan het kwade overgeven en zich ermee verzoenen, want men kan het kwaad in de mens nooit verslaan of overmeesteren.

3. De gothicsubcultuur

Gothic websites staan vol met duistere thema’s; de meest voorkomende zijn duistere emoties als wanhoop, depressie, woede, haat en angst; het beleven en ervaren van deze emoties is de kern van het gothic. Gothic is met een geschiedenis van meer dan twintig jaar de langst bestaande ondergrondse muzikale stroming en daarmee de langst bestaande jongerensubcultuur. Vanuit de punkmuziek-beweging in de jaren zeventig ontstond de gothic muziekstroming. De band Bauhaus lanceerde in 1979 het lied ‘Bela Lugosi’s Dead’. Met dit lied is de gothicbeweging geboren. Bela Lugosi was als acteur de meest populaire vertolker van ‘Dracula’ in de film ‘Dracula’ van Ted Browing uit 1931. Bela Lugosi’s vertolking van Dracula is tot op de dag van vandaag het beeld dat mensen hebben bij Dracula, met zijn zwarte cape, witte make-up en rode lipstick. Bela Lugosi is de verpersoonlijking of beter gezegd de incarnatie van Dracula. Bela Lugosi voelde zich zo nauw verbonden met Dracula dat hij in augustus 1956 begraven is als Dracula.

4. Beweegredenen om zich te personifiëren met het kwaad

De mens heeft de neiging als het slecht gaat om het verleden altijd beter te beschouwen dan het nu. Vanuit gevoelens van heimwee en nostalgie naar een thuis, gegrond in het gevoel van zichzelf niet te kunnen veréénzelvigen met de huidige maatschappij, kan men op zoek gaan naar een nieuw thuis in het verleden. Daarbij is er een hang naar vroeger op grond van religieuze motieven. In de gothicbeweging keert men terug naar de duistere zijde van de religie van vroeger, naar de monsters en de occulte magische religiositeit van toen.

In de gothicbeweging keert men terug naar de duistere zijde van de religie van vroeger, naar de monsters en de occulte magische religiositeit van toen.

Een ander motief tot personificatie met het kwaad komt vanuit rebellie. Tienerjeugdcultuur rebelleert tegen de gevestigde orde in de samenleving waarvan de gevestigde traditionele religies een onderdeel zijn. Het is de natuurlijke neiging van jongeren om zich af te zetten tegen de gevestigde orde. Uit deze neiging tot rebellie ontstaan jongerensubculturen. Gothic is een jongerensubcultuur die uniek is ten opzichte van andere jongerensubculturen omdat de rebellie gericht is tegen het christelijke geloof. De gothicbeweging uit zichzelf in het blasfemeren en verkrachten van het christelijke geloof.

5. Korte introductie tot de ‘Dark Reign of Gothic Rock’

Er is een uitgebreid werk over de geschiedenis van de gothic muziekstroming: ‘The Dark Reign of Gothic Rock, In the Reptile House with the Sisters of Mercy, Bauhaus and The Cure’, geschreven door Dave Thompson. De gothicband ‘The Damned’ heeft de gothic kledingstijl en uiterlijk gecreëerd en door hun zanger Dave Vanian ook de interesse in de paranormale occulte en magische fenomenen opgewekt.

6. Oorsprong en typering van gothicmuziek

Gothic Rock is de duistere vorm van punk welke gericht is op het macabere, mysterieuze, duistere, en occulte, en kenmerkt zich door een expressie van verlatenheid, leegheid, eenzaamheid, verwoesting, en het bizarre ofwel van een volkomen mensenhaat. Deze mensenhaat is ten diepste een verwerping van het menselijke bestaan, welke als een rode draad loopt door de gothicbeweging. De muziek bestaat uit wanklanken door middel van semi-akoestische gitaren, een eentonige vaste bas, simpele maar snelle ritmes, met gebruikmaking van synthesizers en elektronische effecten gepaard met een krachtige duistere vocalist. De stijl is zwart, de houding duister en in sociaal opzicht is men individualistisch. Al gauw werd occulte en magische symboliek (amuletten, talismannen, symbolen, tekeningen, spreuken, formules, enz) het hart van de gothicmuziek, zoals bij ‘Southern Death Cult’, ‘Sisters of Mercy’, ‘The Mission’, ‘Nine Inch Nails’, ‘Christian Death’, ‘The Damned’, ‘Alien Sex Fiend’, ‘Theatre of Hate’, ‘London after Midnight’, ‘Marlyn Manson’, ‘Within Temptation’, ‘The Cult’ en met name bij ‘Fields of Nephilim’.

Het muzikale doel is ten eerste het creëren van een magische surrealistische plaats, waarin de duistere bovennatuurlijke realiteit tastbaar ervaren en beleefd kan worden. ‘Sisters of Mercy’ verwoordden het als: ‘Absence of finding any hope in light, but finding only hope in darkness. It’s a grim world and that must be basis for everything else.’ Ten tweede wil men zichzelf bevrijden van oude christelijke denkpatronen door ze volledig te vernietigen door radicale godslastering, in de muziek en in de levensstijl, wat de band ‘Christian Death’ ‘exorcizing of demons’ noemt, en wat bekend staat als ‘Blasphemetal’ in de popwereld.

Gothicmuziek is ten diepste gericht op ‘angst’.

De gothic muziekstijl heeft zich verder ontwikkeld met vele andere muziekstijlen en er zijn tal van overlappingen. Voorbeelden hiervan zijn alle soorten van punk, metal en industrial muziek, dark wave, ethereal, house en dark ambient. Gothicmuziek is ten diepste gericht op ‘angst’. Het is erop gebrand is om een duistere atmosfeer te creëren waarin duistere visioenen van afwijking, corruptie, en verwoesting werkelijkheid worden. ‘Angst’ is de ultieme gothicervaring, de essentie van gothic. ‘Angst’ is een gevoel die iemand ervaart wanneer hij of zij alle menselijke ellende van de wereld in één moment proeft in zijn eigen bestaan. Gothicmuziek draait erom ‘angst’ te ervaren, in een mysterieuze sombere, zeer duistere bovennatuurlijke geestelijke atmosfeer. Om deze atmosfeer te creëren worden gothicfeesten en concerten diep in de nacht georganiseerd, in oude verlaten kerken of gebouwen, welke worden versierd met duistere occulte en magische symbolen, gepaard met godslasterlijke taferelen welke het christelijke geloof belachelijk maken. Muziek is gothic wanneer het ‘angst’-gericht is en de teksten meerdere gothicthema’s bevatten, zoals mysterie, verwoesting, occulte of magische spiritualiteit, het bovennatuurlijke, verlatenheid, het bizarre en macabere, godslastering tegen het christelijke geloof en het groteske. De muzikanten behoren in kleding en uiterlijk een gothic voorkomen te hebben. Daarnaast behoort de muziekwereld het gothic te noemen, of de gothicaanhang het als gothic te beschouwen.

Gothicmuziek beschouwt zichzelf als het laatste bastion tegen de commerciële pop- en rock-wereld van de platenmaatschappijen. Niet-commercieel zijn is de belangrijkste eigenschap van gothic-muziekliefhebbers. Commercieel zijn betekent deel hebben aan de hoofdcultuur en dat betekent niet meer rebelleren maar conformeren. Een gothicband moet authentiek zijn door zonder compromissen gothicmuziek te maken, en de integriteit hebben om de commerciële platenmaatschappijen te negeren en trouw te blijven aan de zuivere gothic muziekleer. Het ergste wat er met een gothicband kan gebeuren volgens gothicaanhangers is dat een band commercieel wordt; dit noemt men ‘Selling Out’. De band heeft zijn gothic authenticiteit en integriteit verkocht en is dan ook geen gothicband meer voor de harde kern van de gothicbeweging.

7. Wanneer is iemand gothic?

Een typische gothic is iemand die luistert naar gothicmuziek, gothicliteratuur leest, naar gothicfilms kijkt, en regelmatig gothicfeesten, concerten of bijeenkomsten (live-role playing games spelen, het bezoeken van ruïnes, oude verlaten kerken of gebouwen en kerkhoven) bezoekt.

Hij of zij kleedt zich als gothic: alle kleding is zwart, gezicht en huid zijn bleekwit (gothics zijn nachtliefhebbers en verafschuwen de dag en ontwijken zonlicht), met zwarte make-up zoals lipstick, eyeliner, nagellak, en zwart geverfd haar. De kleding kan variëren van nonnen- en monnikenkledij, fluwelen jurken, bruidsjurken, seksuele sadomasochistische bondagekleding, leren kleding versierd met veel metaal, een strakke kledinglijn, spitse schoenen, hoge naaldhakken, legerschoenen, zwarte trenchcoatjassen, witte piraten- of dichtershirts met veel frutsels en versieringen, kanten kleding, korsetten, of victoriaanse kleding. Daarbij worden religieuze occulte symbolen en artefacten, spookachtige dingen, zwarte zonnebrillen, veel zilveren sieraden, en duistere tatoeages of piercings gedragen. Het belangrijkste aspect van een gothic is dat diegene een gothicmentaliteit en persoonlijkheid moet hebben.

De kern hiervan is dat gothic-zijn niet zomaar een tienerfase is, maar het innerlijk permanent deel van diegene zelf. Het uit zichzelf in individualisme, geïnteresseerd zijn in de duistere zijde van het bestaan, geloven in een occulte bovennatuurlijke werkelijkheid, het doen van occulte rituelen, en een voorliefde hebben voor duistere en sombere emoties, met name die van depressie. Creativiteit en kunstzinnigheid zijn met name gericht op duistere esthetica, die dramatisch en mysterieus is. Hoog gewaardeerde eigenschappen zijn intellectualisme, zelfreflectie en introspectie, emotionaliteit, gevoelig zijn voor het bovennatuurlijke (ervaringen met het paranormale), afschuw hebben voor autoriteit en de georganiseerde gevestigde traditionele religies.

8. Gothic stijlen

Er zijn veel verschillende gothicstijlen te onderscheiden.

• De Victoriaanse gothic vindt zijn inspiratie in de Victoriaanse en romantische periode. Deze aanhangers proberen te leven in een duistere Victoriaanse romantische stijl en kleden zich daarmee overeenkomstig. Zij komen intellectueel, conservatief, beschaafd en klassiek over. De ‘devil bunnies’ zijn gothicaanhangers die in satan of in het satanisme geloven en zichzelf ermee associëren. Er zijn veel gothicaanhangers die zich als vampiers kleden, en ook proberen te leven en denken als vampiers. Vervolgens kent men de depressieve gothicstijl, waarin het centrale thema het ziekelijk noodlot is, en er een tragische en naderend onheilwekkende eindtijdverwachting is.
• Zo zijn er ook de ‘alternative teen’ of ‘baby bats’, jongere tieners die alternatief willen zijn en die flirten met de gothicthematiek. Ze zijn de potentiële nieuwe aanwas voor de gothicbeweging. De ‘bondage babe of boy’ zijn de gothicaanhangers die zich vereenzelvigen, zich associëren en flirten met de sadomasochistische wereld, ze dragen kleding en versieren zich met attributen van het seksuele fetisjisme uit de sadomasochistische wereld.
• De ‘glamgoths’ zijn gothicaanhangers die met hun kleding, make-up en persoonlijk overkomen glamourachtig willen zijn, gekenmerkt door exhibitionistische gedrag.
• ‘Mansonites’, zijn gothicaanhangers van de gothic metalband ‘Marlyn Manson’.
• ‘Kindergoths’ zijn gothicaanhangers jonger dan 16 jaar. En zo kunnen we nog wel even door gaan.

9. Gothic terminologie

De gothicbeweging heeft de volgende terminologie: ‘In the scène’ betekent echt aanwezig zijn in de beweging door er daadwerkelijk aan deel te nemen en frequent de feesten en concerten te bezoeken. ‘Oh so gothic’ is een complimenteuze of sarcastische opmerking tegen iemand die echt gothic overkomt, het kan echter ook als een understatement bedoeld zijn. ‘Oh the angst of it all’ kan de duistere somberheid en het onheil benadrukken maar kan ook sarcastisch of als understatement bedoeld zijn. ‘More gothic than thou’ is de uitdrukking om minachting en afkeuring te tonen tegenover de niet echte harde kern van gothicaanhangers.

10. Dichotomie

Een typisch kenmerk van gothic is dat alles met elkaar in spanning staat tussen aantrekking en afstoting, een dichotomie. Het is een dualisme dat tegelijkertijd een samenhang in eenheid en een innerlijk strijd tussen de dingen laat zien. Met deze dichotomie laat de gothic als in een spiegel de diepe werkelijkheid van het bestaan zien. Voor de gothic is er uiteindelijk geen verschil tussen goed en kwaad en zijn ze ten diepste hetzelfde. Goed en kwaad zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, doch het kwaad is sterker en belangrijker dan het goede. Het goede wordt altijd vertegenwoordigd door het christelijke geloof en het kwade door de occulte en magische religiositeit.

11. Eindtijdverwachting

Veel gothicaanhangers hebben een duidelijke eindtijdvisie. Ze geloven dat voor de zondvloed de machten der duisternis over de aarde heersten, waarna deze werden verslagen en onderdrukt, maar in de eindtijd weer zullen opstaan om opnieuw over de wereld te zullen heersen. Ze verwachten het rijk der kosmische duisternis met al haar kwaadaardige machten, krachten en bovennatuurlijke wezens. Het resultaat hiervan zal de gehele vernietiging van het menselijke ras op aarde zijn.

12. Religie en spiritualiteit

De meeste gothicaanhangers geloven in het bestaan van een duistere transcendente macht. Ze zijn georiënteerd op deze macht en willen ermee in contact komen door middel van occulte magie en rituelen. Gothic is absoluut tegen georganiseerde religie (van het christendom en andere wereldreligies); religie behoort persoonlijk te zijn. De gothicbeweging is zeer open tegenover religies die niet aan de norm voldoen van de hoofdcultuur en neigen naar occulte en magische rituelen die gericht zijn op het duister en het kwaad. Er wordt volop geëxperimenteerd met religie binnen de gothicbeweging, met name met westers occultisme, esoterie, wicca, neopaganisme, zwarte magie en satanisme.

13. Depressie en gestoorde persoonlijkheid

Binnen de gothicbeweging wordt depressie niet gezien als een kwaal maar als een zegen. Een gothicpersoon zijn betekent een tragisch, triest en somber persoon te zijn met een gestoorde persoonlijkheid. Gothic is de meest verwijderde subcultuur van de hoofdcultuur, omdat het de tegenovergestelde emoties verheerlijkt. De christelijke vrucht van de Heilige Geest in Galaten 5:22 (liefde, blijdschap, vrede, lankmoedigheid, vriendelijkheid, goedheid, trouw, zachtmoedigheid, zelfbeheersing) worden vervangen door het tegenovergestelde. Uit de verschillende interviews is gebleken dat voor de meeste gothicaanhangers depressie de kern is van de beweging.

14. Fixatie op de dood

De gothicbeweging is gericht op de duistere zijde van de menselijke psyche. Gothic probeert het duistere menselijke onderbewustzijn, dat wordt onderdrukt, te bevrijden en gezicht en stem te geven in het alledaagse bestaan. Ze wil de samenleving confronteren met haar eigen innerlijke angsten en vrees. De grootste angst en vrees in het moderne westerse bestaan is het fenomeen van de dood. Omdat de dood het grootste taboe is, heeft gothic dat verheven tot belangrijkste thema van de beweging. Hiermee gepaard gaan de fascinatie met de dood en het flirten met zelfmoord. Uit de verschillende interviews bleek duidelijk dat de dood en het verlangen naar de dood zeer belangrijk zijn voor de gothicaanhanger. De grootste wens van een gothicaanhanger is om de dood levend te kunnen ervaren, een ‘levende ondode’ te zijn. In dit kader past precies het lied ’Suicide’ van de band ‘Damned’.

15. Zelfmutilatie

Gothicaanhangers graveren en snijden woorden of symbolen in hun eigen vlees die te maken hebben met occultisme of magie. Het meest voorkomende occulte symbool is het pentagram. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van allerlei scherpe voorwerpen. Men doet dit omdat met het volkomen duistere, macabere en bizarre, men rechtstreeks rebelleert tegen de normen en waarden van de hoofdcultuur.

Men kan bij zichzelf mutilaties aanbrengen om aandacht te krijgen (medelijden) of aanzien (stoer en lef). Het is een ritueel om zelfbeheersing te verkrijgen over het eigen lichaam en om angsten te overwinnen. Maar het kan ook zijn om innerlijke pijn te verlichten door uiterlijke pijn toe te brengen welke de aandacht wegneemt van de innerlijke pijn. Dat er sprake is van innerlijke pijn is door te grote nadruk op duistere emoties.

De andere reden is zelfbestraffing voor misdaden die men heeft begaan en een zelfopgelegde straf te ondergaan door automutilaties. Piercings op vreemde plaatsen of in grote aantallen zijn ook een vorm van automutilatie. Een andere vorm van automutilatie, die uit verschillende interviews het meest bleek voor te komen is het uitdrukken van brandende sigaretten op de eigen huid. Automutilatie en zelfmoord liggen in het verlengde van elkaar, zeker wanneer er een fascinatie met de dood is zoals binnen de gothicbeweging.

16. Aderlatingen en het drinken van bloed

Het aderlaten en drinken van bloed gebeurt in de gothicbeweging voornamelijk bij aanhangers die zichzelf als vampieren beschouwen en bij gothicaanhangers die satanisten zijn. Het kan een solo activiteit zijn of een groepsgebeuren. Men kan bloed drinken door een aderlating te doen of door een extreme zuigzoen te geven op de huid, zowel bij zichzelf als bij een ander. Men kan ook bloed uit rauw vlees persen of in meer extreme gevallen bloed verkrijgen van een ritueel geslacht dier (of nog erger van een geofferd mens, wat zeldzame uitzonderingen zijn). Meestal gebeurt het drinken van bloed in samenhang met seksuele activiteiten, met name in occulte en magische rituelen. In de interviews vertelden gothicaanhangers dat ze mensen kennen die het bloed drinken praktiseren en dit hebben gezien. Maar er is bijna niemand die zegt het zelf te praktiseren. Misschien schamen ze zich om ervoor uit te komen of is het een belangrijke esoterische gebeurtenis waar liever niet over gesproken wordt met een buitenstaander.

17. Kerkhoven, ruïnes, verlaten kerken of gebouwen en onheilige plaatsen

Gothicaanhangers zoeken plaatsen op waar ze een duistere bovennatuurlijke aanwezigheid kunnen ervaren. Kerkhoven, ruines, verlaten kerken etc. zijn ideale plaatsen omdat daar reeds de duistere kwaadaardige transcendentie aanwezig is zonder dat deze opgeroepen hoeft te worden. Ook doen ze pelgrimages naar bekende gothicplaatsen, men noemt dit ‘legend tripping’. Deze plaatsen zijn meestal bepaalde kerkhoven waar een beruchte persoonlijkheid is begraven. Vaak gaat dit gepaard met inwijdingsrituelen die afgeleid zijn uit het occultisme of de van zwarte magie. Vaak worden er dieren geofferd en lijken uit graven opgegraven en misvormd op een dergelijke locatie.

18. Gedichten maken

Uit de interviews bleek dat het maken van gedichten een van de meest geliefde soloactiviteiten is van de gothicaanhangers, naast het beluisteren van gothicmuziek. Het zijn met name gedichten die gaan over de innerlijke gevoelens van ‘angst’-ervaringen, over het eigen tragische noodlot en over het onafkeerbaar komende onheil van de innerlijke duisternis.

19. Gebruik van verslavende middelen

Binnen de gothic worden dezelfde soorten verslavende middelen gebruikt als in andere jongerensubculturen. Dit gebeurt met name tijdens het uitgaan. In een jongerensubcultuur worden echter meer verslavende middelen gebruikt dan jongeren van de hoofdcultuur gebruiken.
Het unieke van gothicaanhangers is dat ze ook in hun middelengebruik exclusief willen zijn. De sigaretten zijn bijvoorbeeld vaak van exclusieve merken, en de alcoholische consumpties bestaan uit allerlei vreemde, exotische cocktails.

20. Seksualiteit

De seksualiteit binnen gothic is zeer vrij, experimenteel, en gericht op duistere ongeoorloofde praktijken en op emotionele gevoelens van vernedering, angst en vrees. Het is daarom vanzelfsprekend dat er meer sprake is van sadomasochisme dan in de hoofdcultuur. Er is een hoge bereidwilligheid om met homo- en biseksualiteit te experimenteren. Seksualiteit en geweld gaan samen bij de gothicbeweging. Een gothicaanhanger verwoorde het aldus: ‘You can’t separate violence and intelligence from sensuality. Sex has to get an element of violence in there to be truly great.’

Het bedrijven van seks gaat vaak gepaard met de occulte of magische rituelen.

Het bedrijven van seks gaat vaak gepaard met de occulte of magische rituelen die beschreven zijn door Markies de Sade en Aleister Crowley. Zij zijn allebei de inspirator van deze duistere visie op seksualiteit en hebben beide een cultstatus in de beweging. Uit de interviews is gebleken dat seks een centraal onderdeel is van de gothicbeweging, met name het seksueel experimenteren is belangrijk. Gothicaanhangers zoenen verschillende personen tijdens een feest en hebben meestal geen vaste partner. Seks wordt bedreven met zoveel mogelijk verschillende personen, op zoveel mogelijk verschillende manieren, vol met sadomasochisme en fetisjen. Een vaste gothicgewoonte is dat jongens bij het begroeten elkaar op de mond zoenen.

21. Fascinatie en passie voor het occulte

Gothicaanhangers tonen veel interesse in rituelen en magische praktijken en voeren deze ook daadwerkelijk uit. Men is met name nieuwsgierig naar alles wat te maken heeft met zwarte magie en de duistere kwaadaardige transcendentie, zoals magische muziek, liederen, gezangen, spreuken, vervloekingen, symbolen en handelingen. Men zoekt rituelen en ceremonies op waar bovennatuurlijke krachten worden opgeroepen, en brengt deze occulte kennis in praktijk.

De gothicbeweging is zeer eclectisch omdat het uit alle occulte en magische tradities zijn rituelen haalt, zoals uit wicca, neopaganisme, satanisme, zwarte magie, boeken van Aleister Crowley enz. Ook is er sprake van een eigen creatieve occulte traditie om zelfgemaakte magische praktijken te creëren. Starhawk noemt dit zelf creëren van occulte praktijken de ‘creatieve traditie’ binnen de magische occulte wereld.

Het meest gepraktiseerde occulte verschijnsel is het leggen van tarotkaarten.

Uit de verschillende interviews was het zeer duidelijk dat de meeste gothicaanhangers geloven in wicca of neopaganisme. Daarnaast waren er ook velen bezig waren met occulte of magische praktijken. Het meest gepraktiseerde occulte verschijnsel is het leggen van tarotkaarten, hetgeen volgens de gothicaanhangers daadwerkelijk effectief werkt. Daarnaast wordt er volop in esoterische en occulte werken gelezen en gestudeerd zoals de werken van Aleister Crowley en ‘The Satanic Bible’ van Anton LaVey. Het lezen en bestuderen van esoterische en occulte werken wordt als rustgevend beschouwd en ervaren.

22. Bovennatuurlijke waarnemingen, angsten en nachtmerries

P. Lovecraft zegt: “Emotions are humans first and most important way to know the world, and the strongest of all emotions is fear.”
Veel gothicaanhangers hebben last van stemmen in hun hoofd, achtervolgingsangsten, paranormale waarnemingen van geesten of bovennatuurlijke wezens en nachtmerries. Deze psychische verschijnselen worden mogelijk veroorzaakt door demonische bovennatuurlijke invloeden of door zelfprojecties van hun fascinaties, of een combinatie van beide. Dit kan leiden tot zelfmoord.

23. Blank, bleek en mager

De aanhangers van de gothicbeweging zijn bijna allemaal afkomstig uit blanke stedelijke gezinnen, en hebben meestal een protestant-christelijke achtergrond. Bijna alle gothicaanhangers willen eruit zien als een levende ‘undead’, zoals een vampier of de ‘Crow’. Hij is als iemand die gestorven is in zijn menselijke lichaam maar eeuwig blijft leven als een monster. De gothicaanhangers hebben hierdoor een hekel aan zonlicht en geven voorkeur aan de nacht, met als doel zo bleek mogelijk te zijn. Uit de interviews kwam sterk naar voren dat de gothicaanhangers de nacht meer waarderen dan de dag, en de winter en herfst ook meer waarderen dan de lente en zomer vanwege het zonlicht.

De aanhangers van de gothicbeweging zijn bijna allemaal afkomstig uit blanke stedelijke gezinnen, en hebben meestal een protestant-christelijke achtergrond.

De gothicaanhangers eten weinig om maar zo mager mogelijk te worden, en daarmee meer op een lijk te lijken. Ze hebben een gruwelijke hekel aan vet en overgewicht, alhoewel er nu ook aanhangers met overgewicht zijn.

De gothic verdiept en associeert zichzelf met de duistere zijde van het westerse blanke historische cultuurgoed, dit is het middeleeuwse bijgelovige cultuurgoed. Daarnaast is de gothicbeweging zeer gefascineerd door het gedachtegoed van Nazi-Duitsland. Ze flirten openlijk met de symbolen en ideeën van het fascisme. Ze geven er hun eigen creatieve inkleuring aan, maar worden er wel door beïnvloed.

24. Anti samenleving

De gothicbeweging heeft een grote minachting voor de hoofdcultuur en is hierdoor tegen de gevestigde samenleving gekeerd. Uit de interviews is gebleken dat de gothicaanhanger geen goed woord over heeft voor de staat, overheid, regeringen, politieke partijen, politieke leiders en de samenleving als geheel.

25. Gothic feesten

De gothicaanhangers houden het liefst hun feesten in oude gebouwen, liefst in verlaten kerken met een duistere atmosfeer die versierd zijn met occulte en diabolische artefacten en symbolen. De ruimte behoort zeer donker te zijn, dus is er weinig belichting: bij voorkeur alleen wat kaarsen en zwakke discoverlichting voor speciale effecten. De ruimte moet gevuld zijn met een mist van rook uit rookmachines, met de bedoeling dat je niet ver kunt zien. De ruimte moet doordrenkt zijn van allerlei wierookgeuren. De bezoekers zijn alle exclusief gekleed in zwarte kleding en hebben bleke make-up met zwarte accenten.

Het dansen is eigenlijk een solistische individualistische aangelegenheid; men danst voor zichzelf. Er zijn twee stijlen van dans, de minimale en de dramatische stijl. De minimale stijl van dans heeft kleine passen en voornamelijk armbewegingen. Alles is zeer rustig en beheerst. De dramatische stijl heeft veel heftige bewegingen die alle zeer explosief uitgevoerd worden, zoals het dramatisch en gewelddadig zichzelf laten neervallen en weer opspringen.

Het doel bij gothicdansen is om in een soort trance te raken waarin je jezelf kwijtraakt en niet meer bewust bent van je omgeving. Dansen wordt ervaren als een geestelijke gebeurtenis waarin men zichzelf zuivert door de slechte energie te vervangen door positieve energie. De negatieve energie is alles wat men meemaakt in het dagelijkse leven en positieve energie is de gothicmentaliteit. Tijdens het feest praat men weinig met elkaar en alleen met bekenden. Men is zeer op zichzelf gericht en geïsoleerd, er is een sterke mate van individualisme.

26. Fascinatie met vampiers

Gothic heeft een fascinatie met vampiers en legt de nadruk op het personifiëren van de monsters en de angsten van de westerse christelijke samenleving. Het meest geliefde monster is de vampier.

27. Rituele moorden

Alhoewel er niet veel rituele moorden binnen de occulte magische esoterische wereld voorkomen, zijn ze er wel. Ook binnen de gothicbeweging zijn er rituele moorden gepleegd, gefundeerd op religieuze grondslag.

De bekendste massale moordpartij door twee gothictieners was de aanslag op de middelbare school Columbine High, in Littleton, Colorado. De gothictieners schoten eerst 12 scholieren en 1 leraar dood, en beroofden vervolgens zichzelf van het leven. Deze twee gothicjongeren waren zeer onder de invloed van de gothic rockmuziek van Marlyn Manson, van de magische literatuur van Aleister Crowley, de nazi-ideologie en van de film ‘The Matrix’. Alhoewel moeilijk is aan te tonen dat het om een religieuze rituele moordpartij gaat, geeft het wel aan dat doodslag en extreem geweld daadwerkelijk voorkomen binnen de gothicbeweging.

In Stuttgart, Duitsland werd op 18 januari 2002 een bizarre moord gepleegd waarbij het slachtoffer in een satanische ritueel als menselijke offer werd geofferd. Een gothic echtpaar (Daniel en Manuela Ruda, 26 en 23 jaar) bekenden thuis een collega ritueel vermoord te hebben als offer aan de duivel. De collega werd meerdere malen met een mes gestoken en op een tafel geofferd aan de duivel, in een kamer versierd met kaarsen, occulte voorwerpen, tekens en symbolen. Het gothic echtpaar had een vampierlevensstijl, dronk menselijk bloed, sliep in doodkisten en bezocht frequent kerkhoven. Ze beweerden dat de duivel tot hen in stemmen en visoenen had gesproken om dit te doen. Dit is een duidelijk voorbeeld van een rituele moord met als doel een menselijk offer te brengen vanuit occulte esoterische satanische beweegredenen, in dit geval door gothicaanhangers. Er is dus ook sprake van rituele moorden binnen de gothicbeweging.

Er is dus ook sprake van rituele moorden binnen de gothicbeweging.

In de V.S. werd op 25 november 1996 in Florida een dubbele moord gepleegd op het echtpaar Wendorf (49 en 54 jaar) door de zogenaamde ‘vampire clan’, waar hun dochter deel van uitmaakte. Deze ‘vampire clan’ ontstond uit gothicjongeren die actief waren met de live-role playing game ‘Vampire the Masquerade’. De jongeren namen dit spel zo serieus dat het voor hen een echte werkelijkheid werd, in plaats van verbeelding. Ze begonnen op kerkhoven dieren te doden en te offeren, en dronken van het bloed van de geofferde dieren. Daarnaast begonnen ze zichzelf te snijden en elkaars bloed te drinken, gepaard met seksuele orgieën, alle met occulte religieuze rituelen. Ze geloofden hieruit meer kracht te ontvangen, geestelijk en lichamelijk, en onsterfelijk te worden. Ze braken onder andere in een dierenasiel in en mishandelden en doodden de dieren. De leider van de groep was Ferrel Gibson die steeds extremer werd in de role playing game. Hij begon te geloven dat hij een echte 500 jaar oude vampier was, ‘Vessago’ genaamd. Op dat punt verlieten velen de groep omdat de grens tussen verbeelding en werkelijkheid steeds vager werd.

28. Landen waar gothic voorkomt

Gothic komt voornamelijk voor in landen waar de Germaanse Anglo-Saksische invloed groot is, zoals Amerika, Engeland, Duitsland, Frankrijk, en Nederland. Ook in de voormalige Engelse kolonieën als Canada, Australië, Nieuw Zeeland en Zuid Afrika is sprake van een levendige gothicbeweging. In Duitsland heeft de grootste gothicaanhang wereldwijd. In Duitsland wordt de gothicbeweging ‘Gruft’, ‘Grufti’, of ‘Grufters’ genoemd.. Daarnaast is gothic nu ook te vinden in Noord, Zuid en Oost Europa. Ook in landen waar de westerse levensstijl steeds meer vertegenwoordigd wordt, is er sprake van een gothicbeweging die buiten de Germaanse cultuur staat, bijvoorbeeld de grote gothicbeweging van Japan en van de Filipijnen in Azië en van Mexico, Brazilië en Argentinië in Midden- en Zuid-Amerika.

29. Essentiële factoren van de gothicbeweging

De gothicbeweging heeft een polycentrische organisatie die zijn drijfveer heeft in individuele persoonlijke spontaniteit, creativiteit en vrijheid, gepaard met een innerlijke afkeer van een georganiseerde structuur met vaste regels en een gecentraliseerd bestuur. De gothic polycentrische structuur is een geïntegreerd netwerk van verschillende individuen, vriendengroepen, muziekgroepen, feesten, muziekfestivals en concerten, die alle verbonden zijn met de gothic subcultuur. De verbindingslijnen binnen het geïntegreerde netwerk zijn. meervoudig. De verbindingslijnen zijn de wegen waarop de ideologie wordt verkondigd en verspreid. Een individueel lid heeft op zichzelf een zeer groot aantal verschillende verbindingslijnen. Deze zijn meervoudig, divers en overbruggen grote geografische afstanden. Door het bezoeken van verschillende feesten, concerten en festivals door de leden en het door de ‘live’ optredens van internationale rondreizende muziekbands zijn de verbindingslijnen levend en dynamisch binnen de beweging.

Ook het internet levert een bijdrage aan het steeds groter worden van verbindingslijnen in de beweging. Het hart van de beweging is de gezamenlijke kledingstijl en levensmentaliteit, welke in de kern van de beweging overal hetzelfde is, maar oneindig veel variatiemogelijkheden kent. Er zijn ook verbindingslijnen naar andere groepen en bewegingen buiten de beweging die overeenkomsten hebben met de beweging, zoals heavy-metalmuziek en wicca, neo-paganisme en satanisme. Hierdoor wordt de reikwijdte en beïnvloeding vergroot zowel naar buiten als naar binnen toe. ‘Heavy-metalmuziek’ kent als muziekstroming vele overeenkomsten met de gothicmuziek. Er zijn diverse muziekgroepen die een mix zijn van beide stijlen. De meest bekende voorbeelden hiervan zijn Ozzy Osbourne, ‘Rammstein’ en Marlyn Manson.

Veel gothicaanhangers zijn naast het gothic-zijn ook actieve beoefenaars van wicca, neopaganisme of satanisme.

Veel gothicaanhangers zijn naast het gothic-zijn ook actieve beoefenaars van wicca, neopaganisme of satanisme, hetgeen bleek uit de interviews die ik onder gothicaanhangers heb gedaan. Bijna alle gothicaanhangers doen aan magische rituelen of handelingen zoals toekomstvoorspellingpraktijken vanuit het wicca, neopaganisme of satanisme. De meest populaire magische praktijk is het leggen van tarotkaarten. Er is veel overlap en beïnvloeding tussen de verschillende stromingen, omdat gothicaanhangers ook uit andere bewegingen inspiratie putten of zelf actieve aanhangers zijn van andere bewegingen.

30. Gothicleiders

De leiders van de gothicbeweging zijn voornamelijk de gothicmuziekgroepen. De verschillende muziekgroepen kennen overeenkomsten maar ook verschillen en ze beconcurreren elkaar. Dit verschijnsel van vele leiders die iets met elkaar gemeenschappelijk hebben en daarnaast volkomen verschillend zijn en elkaar beconcurreren komt ook in de vriendengroepen voor tijdens feestelijke bijeenkomsten. Elke muziekband en elke individuele gothic wil uniek en onafhankelijk zijn, en beschouwt zichzelf ook niet als gothic, want dan ben je niet meer uniek en zelfstandig. Ze beconcurreren elkaar met het willen benadrukken van de eigen creativiteit en persoonlijkheid door anders te willen zijn dan de rest. Ze vertegenwoordigen echter allemaal dezelfde soort kledingstijl, muzikale thematiek en levensmentaliteit.

Het leiderschap kent de volgende kenmerken binnen de beweging. Sommige leden worden beschouwd als ‘primus inter pares’, de ‘eerste tussen gelijke’. Deze zogenoemde leiders zijn er op allerlei niveaus in de beweging. Een dergelijke structuur noemen we ‘polycephalous’. De typische leider binnen zo’n structuur krijgt zijn status door een persoonlijke aanhang voor zichzelf te creëren door nieuwe leden te verwerven en de beweging te beïnvloeden door zijn stijl en ideologie. Hij moet zijn leiderschapstalenten continu opnieuw bewijzen als hij zijn positie wil behouden in de beweging. De leiders zijn charismatisch en op actie gerichte persoonlijkheden. De belangrijkste leiders in de gothicbeweging zijn de verschillende internationale gothicmuziekgroepen. Maar ook romanschrijvers zoals Anne Rice, H.P. Lovecraft, Aleister Crowley, en LaVey (The Satanic Bible) hebben grote invloed. Volgens mij heeft Anne Rice met haar ‘Vampire Chronicles’ de grootste en meest belangrijkste invloed op de beweging in zijn totaliteit. Haar boeken en de verfilmingen van haar boeken (‘Interview with the Vampire’ en ‘Queen of the Damned’) zijn de belangrijkste inspiratiebron voor alle gothicaanhangers en muziekgroepen. De verschillende leiders kunnen zeer veel van elkaar verschillen in alles en zijn het veelal niet met elkaar eens. In de gothicbeweging zijn veel verschillende muziekstijlen, stijlen van kleding en levensmentaliteit ontwikkeld. De leiders hebben een beperkte reikwijdte en invloed in de beweging. Daarnaast hebben de leiders bijna geen regulerende macht over de beweging. Ze hebben ook geen autoriteit om te bepalen wie erbij hoort, zelfs niet bij hun eigen persoonlijke aanhang. Er is sprake van leiderschapsuitwisseling doordat ze telkens rondreizen en onregelmatig nieuwe cd’s uitbrengen.

Persoonlijke leden en leiders van de beweging vergelijken zichzelf onderling met elkaar en hierdoor is er een atmosfeer van competitie en concurrentie. De persoonlijke competitie leidt tot splitsing en het ontstaan van nieuwe stijlen qua kleding, muziek en levensmentaliteit rondom dezelfde kernthematiek. Dit constante vernieuwingsproces leidt tot een grote aantrekkingskracht naar buiten toe en is ook uitdagend voor de leden.

31. Methode van ledenwerving

Mensen kunnen gothic worden omdat ze zich aangetrokken voelen tot de gothic levensstijl vanwege de kleding of muziekstijl of de levensmentaliteit, en zullen zelf initiatief nemen om gothic te worden. De belangrijkste factor in de motivatie waarom iemand gothic wordt is vooral gelegen in de relatiesfeer tussen personen. Vriendschap is dus de belangrijkste factor van het werven van nieuwe leden bij de gothicbeweging. Wanneer de invloed en het belang van vriendschap groeit neemt de invloed en belang van familiebanden af. Vrienden worden belangrijkste factor in het leven. Ledenwerving door vriendschap is de methode waardoor de gothicbeweging nieuwe leden werft.

32. Persoonlijke toewijding

De gothic subcultuur heeft tegengestelde waarden ten opzichte van de hoofdcultuur. Daarom is de overgang van de hoofdcultuur naar de gothic subcultuur een radicale gebeurtenis. De levenswijze van de hoofdcultuur laat men achter zich en men transformeert naar de gothic levenswijze. De verandering van het uiterlijk en het innerlijk naar de gothic levensstijl is een radicale stap, dat een duidelijk statement maakt naar de samenleving: ‘Ik hoor niet meer bij de hoofdcultuur, ik veracht jullie meningen en gewoonten, vanaf nu hoor ik bij de subcultuur die de duisternis opzoekt en waardeert’.

Het vereist een persoonlijke toewijding aan de beweging om een gothic te worden, want je sluit je af van de hoofdcultuur en de sociale en relationele achtergrond waar je vandaan komt. Het is een innerlijke en uiterlijke transformatie. Uiterlijk doordat je je anders gaat kleden dan de rest van de samenleving, door je levensritme te veranderen van dag naar nacht, en door eruit te zien als lichamelijk dood, maar geestelijk levend. Het innerlijk verandert door een gothic levensmentaliteit te ontwikkelen waarin emoties worden gekoesterd die de hoofdcultuur als negatief ervaart; depressie, melancholie, haat en wraak, met daarnaast het verlangen naar de macabere en bizarre duistere zijde van het bestaan, gepaard met een interesse en fascinatie naar occulte en magische religiositeit en spiritualiteit.

Iemand die gothic besluit te worden brengt een groot persoonlijk offer van toewijding aan de beweging door zijn oude levensstijl te verlaten en een compleet nieuwe levensstijl aan te nemen. P. Heelas zegt dat er drie graden van toewijding zijn binnen de New Age beweging. 1) Volledige betrokkenheid. 2) Serieuze parttimers en 3) . Gelegenheidsparttimers.

Deze driedeling qua toewijding kan men ook hanteren voor de gothicaanhangers:

1. Dit zijn de mensen die elke dag zichzelf kleden als gothic en volledig de levensmentaliteit nastreven.
2. Degenen die zich elke dag kleden als gothic maar niet zo serieus zijn met het volgen van de levensmentaliteit.
3. Degenen die zich alleen op feesten, concerten en festivals kleden als gothic en de levensmentaliteit die erbij hoort maar amper kennen.

33. Ideologie van de gothicbeweging

De gothic ervaart de werkelijkheid als een plaats waar de duisternis en het kwaad volop aanwezig zijn. De werkelijkheid gaat gebukt onder een zware emotionele druk welke veroorzaakt wordt door de duisternis en het kwaad in het bestaan. De gothic probeert de duistere kwade werkelijkheid niet te ontwijken of te ontkennen maar wil zichzelf ermee confronteren. Men ontmoet het kwaad en de duisternis in een houding van totale passiviteit en fatalisme, omdat de duisternis en het kwaad een onderdeel vormen van de diepste kern van de werkelijkheid. Voor de gothic worden de duisternis en het kwaad veroorzaakt door bovennatuurlijke, geestelijke of transcendente bronnen of wezens. Het doel van de gothic levensstijl is erop gericht om deze hogere bovennatuurlijke, geestelijke transcendente werkelijkheid te ervaren, te beleven en ermee te communiceren. Dit vindt plaats door het aan te roepen door middel van magie en rituelen. De gothic levensstijl is doordrenkt van en gefundeerd op magische en occulte rituelen.

Er zijn diverse soorten van religiositeit binnen de gothicbeweging. De meeste gothics zijn actief lid van wicca of paganisme. Daarnaast zijn er nog veel gothics die het satanisme aanhangen. Politie-expert in occulte zaken Captain Randy Johnson (Utah, V.S.) heeft veel onderzoek naar satanisme onder tieners gedaan. Hij vond dat ongeveer 0,5% van de tieners echte praktiserende satanisten zijn. In de gothicbeweging vond hij echter dat 5% van alle gothicaanhangers praktiserende satanisten zijn. Dat betekent dat onder gothicaanhangers 10 keer vaker satanisme gepraktiseerd wordt. (Cijfers zijn te vinden in www.gothic.org.)

Men mag dus wederom concluderen dat de gothic levensstijl aanzet tot een duistere kijk op de werkelijkheid die zelfs kan leiden tot satanisme. Maar er zijn ook gothicpersonen die het christelijke geloof aanhangen: deze hebben een dualistische kijk op de werkelijkheid, namelijk van een lange zware strijd tussen goed en kwaad waarin het goede uiteindelijk zal overwinnen.

De definitie van alledaagse magie binnen de gothicbeweging is; ‘Magie is gefundeerd op het idee dat er een overeenkomst is tussen de aardse werkelijkheid en de geestelijke werkelijkheid. Dezelfde regels die op aarde gelden, gelden ook voor de geestelijke wereld; het principe dat de microkosmos gelijk is aan de macrokosmos.’

De dingen die op aarde een bepaalde aantrekkingskracht bezitten hebben ook dezelfde aantrekkingskracht in de bovennatuurlijke dimensie. Door jezelf te omringen met een omgeving die een sterke aantrekkingskracht heeft op bepaalde bovennatuurlijke krachten of wezens trek je deze wezens of krachten naar je toe. Het doel van magie is om omringd te zijn met bovennatuurlijke krachten of wezens. De gothicbeweging wil zichzelf met de kwade duistere transcendentie confronteren en zich ermee omringen. De gothicaanhanger is actief op zoek naar dingen en zaken die deze transcendentie veroorzaken in de aardse werkelijkheid in de wetenschap dat dit ook geldt voor de geestelijke dimensie.

34. Tegenstellingen tussen gothic subcultuur en hoofdcultuur

De tegenstellingen tussen gothic sub- en hoofdcultuur volgens de gothic beweging:

Hoofdcultuur

• Subcultuur Gothic
• Collectieve Bewustzijn
• Dag en licht
• Valse positieve emoties
• Regels en wetten
• Slaaf zijn
• Secularisatie
• Moraliteit
• Georganiseerde religie
• Heiligen
• Dogma
• Blinde volgzaamheid
• Gehoorzaamheid
• Religie
• God en staat hoogste autoriteit Onderbewustzijn

Subcultuur:

• Nacht en duisternis
• Ware negatieve emoties
• Volkomen vrijheid van je eigen wil
• Jezelf zijn
• Esoterie, paranormaal en bovennatuurlijk
• Geen moraal
• Occultisme en magie
• Rebellen en monsters (Vampieren enz.)
• Creativiteit
• Intelligentie
• Zelfbeschikkingsrecht
• Filosofie
• Je zelf bent de hoogste autoriteit

Het is zeer duidelijk dat de gothic levensmentaliteit grote overeenkomsten heeft met de levensvisie van de magische bewegingen. Aleister Crowley, de vader van de moderne magie heeft ongeveer hetzelfde gezegd in zijn geschriften. De gothicaanhangers lezen de werken van Aleister Crowley en zijn door hem beïnvloed. Volgens Crowley moet elk mens volkomen vrij zijn om zijn eigen weg te kunnen gaan zonder belemmering van anderen, wetten of voorschriften.

35. Waarneming van weerstand en oppositie vanuit de samenleving

Uit alle gesprekken met gothicaanhangers is duidelijk naar voren gekomen dat de samenleving niet positief tegenover de gothicbeweging staat. Gothic wordt als iets slechts en negatiefs ervaren en beschouwd. Daarom discrimineren ze bewust of onbewust de gothicaanhangers. Ze worden gepest en geplaagd. Ze zijn de buitenbeentjes en op hun kledingstijl en uiterlijk wordt neergekeken.

In Amerika is door negatieve publiciteit een grote heksenjacht ontstaan op de gothicbeweging. Deze sociale vervolging van de gothicbeweging maakt de beweging alleen maar aantrekkelijker en mysterieuzer voor rebelse tieners om (in grote getale) toe te treden tot de gothicbeweging.

36. Hedendaagse Vampierreligies

Jongeren die zichzelf als vampier beschouwen komen voornamelijk uit gebroken gezinnen. Seksualiteit is een zeer belangrijk onderdeel van de vampierlevensstijl. Het verlangen naar het experimenteren met seks kan zelfs de aanleiding zijn om zelf vampier te worden. Vampiers worden voorgesteld als zeer sensuele wezens die hartstochtelijker zijn dan anderen. Vampiers zijn biseksuele wezens die leven op de levenskracht van andere mensen die ze verkrijgen door seks met ze te bedrijven. Vele jongeren worden vampier in de gedachte dat ze eindeloos seks zullen beleven. Het tegengestelde is echter vaak waar. Er is nu een vampier-pornoindustrie aan het ontstaan in tijdschriften en op internet-websites met afbeeldingen van seksuele handelingen gepaard met het zuigen van bloed door zuigzoenen of verwondingen.

Het verlangen naar het experimenteren met seks kan zelfs de aanleiding zijn om zelf vampier te worden.

Een andere grote reden voor de immense groei van vampiers onder jongeren is dat jeugd tegenwoordig zeer bijgelovig is. Een onderzoek van Norine Dresser in de V.S. in 1986 toonde de volgende cijfers: 27% van de middelbare scholieren en universitaire studenten geloven dat vampiers daadwerkelijk kunnen bestaan. Daarnaast kunnen volgens haar onderzoek jongeren moeilijk een onderscheid maken tussen fictie en realiteit op de televisie.

37. Conclusies

37.A Theologie van de monsterverering

Het monster is de ultieme vertegenwoordiger van chaos en desoriëntatie binnen in de orde en openbaart de diepe onzekerheden in ons geloof, onze maatschappij en ons wereldbeeld. Monsters worden bij voorkeur beschouwd als duivels in plaats van ze te beschouwen als goddelijke boodschappers in ons midden. Het woord monster vindt zijn betekenis echter in de Latijnse woorden ‘monstrare’ (openbaren) en ‘monere’ (waarschuwen); het is een boodschapper die ons komt openbaren en waarschuwen voor het komende goddelijke oordeel. Monsters zijn geen schrikbarende onnatuurlijke verschijnselen, maar zijn afschrikwekkende bovennatuurlijke manifestaties.

De monsters van de gothicliteratuur zijn de rolmodellen voor de gothic subcultuur. Een gothicaanhanger is een volgeling van de monsters van de gothicromans en films. Door de monsters na te volgen en zichzelf ermee te identificeren is er sprake van een monstercultus. Het belangrijkste monster dat de centrale plaats inneemt in de gothic subcultuur is de vampier. De vampier die van oorsprong een mens is maar nu dood en toch levend is, wil weer deel uitmaken van de samenleving, maar kan daarin nooit daadwerkelijk meer terugkeren. Dit tragische monster symboliseert de kern van de gothic subcultuur. De gothic subcultuur is een ode aan de gothicmonsters maar voornamelijk aan die van de vampier. De vampier is een vervloekte voor de samenleving en de religie, vooral vanuit het oogpunt van het christelijke geloof. De gothicaanhangers beschouwen zichzelf als vervloekten voor de samenleving en voor Gods aangezicht, voor eeuwig vervloekt om in vijandschap te leven met de samenleving en het christelijk geloof; midden tussen hen te leven maar er niet bij te horen.

37.B Religie in gothicmuziek

Muziek is het belangrijkste medium in de gothic subcultuur om zichzelf te kunnen uiten. Muziek in de gothic subcultuur dient om mythen te vertellen, te creëren en te beleven. De gothicbeweging probeert bijna altijd qua muziekstijl en teksten te communiceren met het bovennatuurlijke of een bovennatuurlijke atmosfeer te creëren. Tijdens de optredens van gothicgroepen en feesten wordt de gehele zaal er bij betrokken om in die atmosfeer te komen en te communiceren met het bovennatuurlijke. De gothicaanhangers hebben unaniem verklaard dat zij het beluisteren van gothicmuziek beschouwen als geestelijke zuivering, reiniging en als een bevrijdingservaring. Deze ervaringen worden krachtig op gothicfeesten, en worden versterkt door te gaan dansen.

37.C Gothic subcultuur als nieuwe religieuze beweging

Gothic is een nieuwe interne religieuze beweging. Daarnaast kan een nieuwe religieuze beweging een cult of een sekte zijn. Wanneer een nieuwe religieuze beweging is voortgekomen uit een historische bestaande religie dan is het een sekte. Maar wanneer het is ontstaan zonder enige connectie met een historische reeds bestaande religie is het een cult. Als nieuwe religieuze beweging is de gothicbeweging een cult en geen sekte, omdat het niet vanuit een oorspronkelijke religie is ontstaan. Het is een interne beweging welke is ontstaan uit de westerse historische culturele wortels. Gothic is een nieuwe interne religieuze beweging die een cult is. Het stelt zichzelf wereldverwerpend op omdat het de hoofdcultuur veracht. Gothic is een religie omdat het een duidelijke levensstijl en levensmentaliteit heeft die zijn inspiratie heeft in het bovennatuurlijke en die algemeen geldt voor alle leden. Het wil een ‘religion of difference’ zijn omdat het volledig tegenover de gevestigde samenleving wil staan. Gothic als religieuze beweging is ontstaan vanuit een ‘subcultuurmodel / evolutiemodel’, een subcultuur die door de loop der jaren zich ontwikkelt tot een religie.

Gothic als nieuwe religieuze beweging voldoet aan alle kenmerken van een nieuwe religieuze beweging volgens O’Dea. 1: vrijwillig lidmaatschap, 2: verzet en protest tegen de gevestigde orde, 3: nadruk op persoonlijke bekering en ervaring, 4: vrijwillige keuzes, 5: grijpt iets van het verleden aan wat vervallen is geraakt, 6: nadruk op de gelijkheid voor iedereen. De oorzaken van het ontstaan van de beweging zijn voornamelijk die van emotionele aard zoals op het op zoek zijn naar eigenwaarde, persoonlijke identiteit en sociale contacten. Ook is ze ontstaan door sociale kritiek op de gevestigde samenleving en de nood om daar zichtbaar verzet tegen te kunnen geven en afstand van te nemen. De gothic subcultuur voldoet zeer sterk aan de profetische rol en spiegelfunctie in de samenleving. De gothicaanhangers functioneren als monsters die de boodschappers van de kwaadaardige goddelijke wereld zijn om de samenleving te confronteren met het kwaad. Als nieuwe religieuze beweging behoort de gothic subcultuur in de magische familie. De gothic subcultuur kent drie echte religieuze praktijken: namelijk het vereren van monsters als goddelijke wezens, gepaard met een magisch wereldbeeld en een rituele sjamanistische levensstijl.

37.D De religieuze definitie van de gothic subcultuur

Het doel van de gothic levensstijl is om deze hogere transcendente werkelijkheid te ervaren, te beleven en ermee te communiceren door het aanroepen van de bovennatuurlijke werkelijkheid, door middel van de verering van de kwaadaardige monsters, door zichzelf ermee te identificeren, door het praktiseren van magie en door een rituele sjamanistische levensstijl te leven.

Een definitie van gothic religie is: ‘De werkelijkheid is met het kwaad doordrenkt en dit wordt veroorzaakt door het bovennatuurlijke.’ Het doel van de gothicreligie is om zichzelf met het bovennatuurlijke kwaad te verzoenen door zichzelf ermee te identificeren. Door middel van het vereren van bovennatuurlijke monsters via magie en een rituele sjamanistische levensstijl kan men zich met het kwaad vereenzelvigen. Wanneer men dit doet hoeft men niet meer te vrezen voor het bovennatuurlijke kwaad die de werkelijkheid bedreigt, omdat men nu zelf ook een onderdeel van het kwaad is geworden.

Gothic, een Nieuwe Religieuze Beweging?, scriptie (113 pagina’s) van R.A. Zevenbergen, student aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, Faculteit Godgeleerdheid, afstudeerrichting Godsdienstwetenschappen in mei 2004. Scriptiebegeleider was dr. R. Kranenborg. Met veel dank aan dhr. Zevenbergen voor het belangeloos ter beschikking stellen van zijn scriptie. ~ Bewerking drs. W.J.A. Pijnacker Hordijk

Literatuur

1. Azhram, ‘Defining Goth, Origins of Modern Goth Culture.’ 1997-1998.
2. van Baal, J. en van Beek, W. E. A. ‘Symbols for communication, an introduction to the anthropological study of religions.’ Assen, 1985.
3. Baker, J. ‘Youth and the Occult’.
4. Beals, T. K. ‘Religion and its Monsters.’ London, 2002.
5. Beckford, J. A. ‘Religion, Modernity, and post-modernity. In B. R. Wilson, (ed), ‘Religion: Cotemporary Issues’ London 1992.
6. Berger, P. L. ‘The Desecularization of the world’, Grand Rapids, 2002.
7. Beswick, J. ‘Helter Skelter’ 30 November 1993.
8. Bruce, S. ‘God is dead, secularisation in the West’, Oxford 2002.
9. Bruce, S. ‘A House Divided Protestantism, Schism, and secularisation’ London, 1990.
10. Bruce, S. ‘Religion in de the modern World. From Cathedrals to cults.’ Oxford, 1996.
11. Casanova, J. ‘Public Religions in de modern world’, London, 1994.
12. Chryssides, G. D. ‘Exploring New Religions’, New York, 1999.
13. Crowley, A. ‘The holy books of Thelema’, Las Vegas 1998.
14. Crowley, A. ‘Book of Law’, Las Vegas 1995.
15. Crowley, A. ‘Gems from the equinox’, Las Vegas 1993.
16. Crowley, A. ‘Liber Abph Vel Cxi, The book of Wisdom of Folly’, Les Vegas 1997.
17. Crowley, A. ‘Equinox of the Gods’, Las Vegas 1996.
18. Crowley, A. ‘Tarot Divination’, Las Vegas 1996.
19. Crowley, V. ‘Wicca: the Old Religion in the New Age.’ London 1989.
20. Deseret News April 16, 1997, ‘Goths’ a Growing Problem’, ‘A recent case was in Florida where some teens killed their parents and then drank their blood. The “Vampire Clan” murders.’
21. Dresser, N. ‘American Vampires: Fans, Victim and Practitioners.’ New York, 1989.
22. Drury, N. en Tillett, G. ‘The Occult Sourcebook’ London, 1978.
23. Eliade, M. ‘’The Sacred and the Profane: the nature of religion’, New York, 1959.
24. Faivre, A. L’Ésotérisme, Presses Universitaires de France, Paris 1992.
25. Faivre, A. ‘Accès de l’ésotérisme occidental’ Parijs, 1986
26. Faivre, A. en Needleman, J. (eds). 1992, London ‘Modern Esoteric Spirituality’.
27. Fox, S. High Priestess of Circle Sanctuary. ‘Introduction to the Wiccan Religion and Contemporary Paganism,’.
28. Funeral Procession. ‘A History of Gothic’.
29. Frye, N. ‘Antomy of criticism’, Princeton, 1957.
30. Gerlach, L. P. and Hine, V. H. ‘Five factors crucial to the growth and spread of a modern religious movement.’ Journal for the Scientific study of religion’ spring 1968, volume VII, Number 1, pag. 23.
31. Gerlach, L. ‘Movements of Revolutionary Change’ ‘American Behavioral Scientist 14 (6) 1971: 812-836.
32. Glotz, J. ‘The real Vampires of New York’ Encounters, February 1998.
33. von Goethe, J. W. ‘Faust, part 1 and part 2.
34. Go Goth! Tm. ‘The Seven Deadly Sins’.
35. Gregor, A, S. ‘Witchcraft and magic’, New York, 1972.
36. Griffiths, R. “Fashion and Subcultures” lecture.
37. Gordon M. J. en Moore, M. L.‘The Cult Experience: responding to the new religions pluralism.’ New York, 1982.
38. Gordon, M. J. ‘Modern Alternative Religions in the West’ p. 455-474, in ‘Handbook of Living Religions’, edited by John R. Hinnells, London, 1991.
39. Gunn, J. ‘Dark Admissions: Gothic Subculture and the Ambivalence of Misogyny and Resistance’, Department of Speech-Communication, University of Minnesota, Twin Cities
40. van der Hallen, O. ‘Het diabolisme in de hedendaagse roman.’ 1962, hasselt.
41. Hanegraaff, W. J. ‘New Age and western Culture, Esotericism in the mirror of Secular thought.’, Leiden, 1996.
42. van Harskamp, A. ‘Het nieuwe religieuze verlangen’, Kampen, 2000.
43. Haynes, J. ‘Religion in Global Politics’, London, 1998.
44. Heelas, P. ‘The New Age Movement: The celebration of Self and the Sacrilization of Modernity’, Oxford 1996.
45. Hoens, D. J. Kamstra, J. H. Mulder, D. C. en andere, ‘Inleiding tot de studie van Godsdiensten’, Kampen, 1998.
46. Houston, J. P. ‘The demonic Imagination, style and theme in French Romantic Poetry.’ Louisiana, 1969.
47. Hunt, S. J., ‘Religion in Western society’, New York, 2002.
48. Hyatt, C. S. ‘Rebels & Devils, the psychology of liberation.’, 2000, Las Vegas.
49. Inglehart, R. ‘Modernization and Post-Modernization’, Princeton, 1997.
50. Introvigne, M. ‘Satanism Scares and Vampirism from the 18th Century to the Contemporary Anti-Cult Movement’.
51. Introvigne, M. Witchcraft, Evil, and Memnoch the Devil: Esoteric and Theosophical Themes in Anne Rice’s New Orleans Fiction A paper
52. presented at the annual meeting of The American Academy of Religion, New Orleans 1996 (a version has appeared in Theosophical History, vol. VI, n. 5, January 1997, pp. 173-179).
53. Isis, ‘Gothic Culture vs. Christianity’.
54. Kaplan, S. ‘Vampire Are’ Palm Spring, 1984.
55. Kelley, M. ‘Why conservative Churches are still growing. Journal for scientific study of religion’, 17, 2: 165-172.
56. Kepel, G. ‘The revenge of God, the resurgence of Islam, Christianity and Judaism in the Modern World.’, Oxford, 1995.
57. Keyworth, D. ‘The Socio-Religious Beliefs and Nature of the Contemporary Vampire Subculture’, article in ‘Journal of Contemporary Religion, Vol. 17, No 3, 2002.
58. L’Herne, ‘Romantisme Noir’, 1978, Parijs.
59. La Vey, A, ‘The Satanic Bible’, San Francisco, 2000.
60. Lovecraft, H. P. ‘Supernatural Horror in Literature’, New York, 1973.
61. Lovecraft, H. P. ‘Compelte works of H. P. Lovecraft, part 1, 2, 3.’ New York, 1998.
62. Luck, G. ‘Arcane Mudi: magic and the occult in the Greek and Roman worlds.’ London, 1987.
63. Marcello. ‘Toward a sociology of the Occult: Notes on Modern Witchcraft.’ In Religious Movements in Contemporary America, Irving Zaretsky and mark Loene, eds., Princeton, 1974.
64. Mercer, M. ‘21st Century Goth’, London, 2002.
65. Mc Calman ‘An Oxford Companion, The Romantic Age, British Culture 1776-1832´ Oxford University Press 1999.
66. Mc Dowell, J. & Stewart, D. ‘The Occult’, San Barnardino, 1992.
67. Miller, D. E. ‘Reinventing American Protestantism. Christianity in the New Millennium.’ Berkeley, 1977.
68. Nietzsche, F. ‘Beyond good and evil: prelude to a philosophy of the future’, trans. Walter Kaufman, New York, 1966.
69. Nool, R. Editor ‘Vampires, Werewolves and Demons: Twentieth Century Reports in the Psychiatric Literature.’ New York, 1992.
70. O’Barr, J. and Kramer, E. ‘The Crow, shattered lives & broken dreams, stories and poems on revenge and redemption.’, New York, 1998.
71. O’Dea, Th ‘Godsdienstsociologie’ Utrecht, 1968.
72. Panter, D. ‘The literature of terror’, London, 1980.
73. Plummer, D. The Atlanta Journal and Constitution December 4, 1996, ‘Vampires Just Want to Have Fun’.
74. Poe, E. A. ‘Selected Tales’, London, 1994.
75. Poe, E. A. ‘Spirits of the Dead: Tales and Poems’, London 1997.
76. Porter, A. January 1999, ‘What is Gothic?’ article for gang conference in Utah.
77. Ramsland, K. ‘Piercing the Darkness: Underground with Vampires in America Today’, New York, 1998.
78. Rance, N. ‘Wilkie Collins and Other Sensation Novelists’, Worcester, 1991.
79. Redgrove, P. ‘Sexual Magick’ article in ‘Shaul’, Oxford, 1994.
80. Reuters, November 29,1996, By Ron Popeski Members of “Vampire Clan” Arrested in Louisiana BATON ROUGE, La.
81. Rice, A. ‘Interview with the Vampire’, New York 1976.
82. Rice, A. ‘Vampire Lestat’, New York 1986.
83. Rice, A. ‘Queen of the damned’, New York 1992.
84. Rice, A.‘The tale of the Body Thief’, New York 1998.
85. Rice, A. ‘Memnoch the Devil’, New York 2001.
86. Rice, A. ‘Servant of the Bones’, New York 2001.
87. Rice, A.‘The Vampire Armand’, New York 2000.
88. Rice, A. ‘Vittorio, The Vampire’, New York 1999.
89. Rice, A. ‘Merrick’, London 2001.
90. Rice, A.‘Blood and Gold’, London 2002.
91. Richards, J. ‘Gothic teen engaged in Satanic rituals to fit in.’ Today Newspaper, Utah, may 21, 1997.
92. Roof, W. C. Mckinny, W. ‘American Mainline Religion’, New Brunswick, 1992.
93. Russell, J. B. ‘The Prince of Darkness, Radical Evil and the Power of Good in History’, Ithaca, 1988.
94. Russell, J. B. ‘Mephistopheles, the Devil in the Modern World.’ Ithaca, 1986.
95. Saliba, J. A. ‘Perspectieve on New Religions Movements’, Londen, 1995.
96. Scutcliffe, R. 1996. ‘Left-Hand Path Ritual Magick: an historical and Philosophical Overview’, in Graham Harvey and Charlotte Hardman (eds): 109-37.
97. Shelly, M. ‘Frankenstein, or the modern Prometheus’, 1818 (1994), London.
98. Starhawk ‘The Spiral Dance’ New York, 1999.
99. Stark, R. and Bainbridge, W. ‘Secularization, Revival and Cult Formation’, ‘Annual Review of the Social Sciences of Religion’, 4:85-119, 1980.
100. Stark, R. and Bainbridge, W. ‘The Future of Religion’, Berkeley, 1985.
101. Stark, R. and Bainbridge, W. ‘A Theory of religion’, Berkeley, 1987.
102. Stevenson, R. L. ‘Dr Jekyll and Mr Hyde’, London, 1994.
103. Stoker, B. ‘Dracula’, London 1994.
104. Tamlin, J. ‘Analysis of a Subculture Group: Goth.’
105. The Associated Press, December 2, 1996 Vampire Cult Is Talk of Town Teens arrested in murder tied to blood rites, animal torture Murray, Ky.
106. The Daily Telegraph..2002-JAN-18: ‘Ritual murder reported in Germany’.
107. Thompson, D. ‘The Dark Reign of Gothic Rock, In The Reptile House with The Sisters of Mercy, Bauhaus and The Cure.’ 2002, London.
108. Truzzi, M. “Toward a Sociology of the occult: notes on modern witchcraft, ‘Religious movements in contemporary America’, Irving I. Zaretsky and Mark P. Leone, eds. Princeton University, 1974, p. 631).
109. Unger, M. ‘Demons in the World Today’ Wheaton, 1971.
110. Wallis, R. ‘The road to total freedom: a sociological analysis of scientology’ London, 1976.
111. Wauchope, M. ‘What Is Gothic? – An Exploration of Youth Culture’, University of South Australia.
112. Wheeler, B. Wood, S. en Hatch, R. ‘Assessment and Intervention with Adolescents Involved in Satanism,’ ‘Social Work’, November December, 1988.
113. Wikipedia, Free Encyclopaedia, op de internet.
114. Woodhead, L. Heelas, P. ‘Religion in modern times’, London, 2000.
115. Wuthnow, R. ‘Experimentation in American Religion: The New Mysticisms and Their Implications for the Churches’, Berkeley, 1978.
     www.gothic.org
116. www.cwrl.utexas.edu ‘Literary influences of gothic on gothic subculture.

Naschrift: De gothic-stijl heeft in China een slecht imago, omdat wordt gedacht dat kinderen er negatief door worden beïnvloed. Een aantal gothic-boeken mag er niet worden verkocht, omdat ze te gewelddadig of pornografisch zouden zijn. Bovendien is gothic een overgewaaide trend uit het Westen, waarvoor het land huiverig is. Ruth van der Kolk Metroverbod in China leidt tot gothic-sefies, Nederlands Dagblad, 20-3-2019