Read this article in the English language
1. Inleiding
Dit artikel is het eerste in een serie van drie. In dit eerste artikel leg ik uit waar de invloedrijke beweging van de New Apostolic Reformation (N.A.R.) voor staat en wat zij inhoudt. In de volgende twee artikelen zal ik de accenten en theologische uitgangspunten van de N.A.R. wegen op hun houdbaarheid en waarde in het licht van Gods Woord en de goede, heilzame Weg die daarin wordt geboden. Eerst echter hier aandacht voor de beweging zelf.
2. Lastig te pakken
De N.A.R. is een invloedrijke beweging in evangelische en charismatische wereld van de VS. Zoals zovaak echter waaien de opvattingen van deze beweging met de tijd over de oceaan naar ons deel van de wereld en beïnvloeden ook bij met name evangelische en pinksterkerken. In Nederland kennen we de N.A.R.-beweging onder verschillende namen als de Nieuw Apostolische Beweging of het Kingdom Now denken. Het lastige hierbij is dat de N.A.R. geen afgebakende entiteit is. Zo is er geen kerkgenootschap aan verbonden en er zijn geen gemeenten die zichzelf als N.A.R. identificeren of dit op de gevel van hun kerkgebouwen hebben staan. Het is in die zin een ongrijpbare stroming die uitwerkt en doorwerkt, maar niet in een hokje geplaatst kan worden. Toch is de invloed reëel. De opvattingen en accenten van dit denken werken door en hoewel niet strak omlijnd naar denominatie of kerk, zijn deze opvattingen duidelijk te herkennen. Onderzoekers weten dan ook feilloos een aantal kenmerken te geven die gelovigen en gemeenschappen die de gedachten van de N.A.R. aanhangen delen, net als een aantal gemeenten en predikers die daarbij horen.
3. Oorsprong
Het is begonnen bij de persoon van C. Peter Wagner (1930-2016). Hij was een voorganger en daarnaast professor aan het Fuller Theological Seminary in California. In de jaren ‘70 en ‘80 begon hij te spreken over het herstel van de gave en bediening van eerst profeten en later apostelen. Deze bedieningen kwamen opnieuw in de Gemeente van Jezus op de wijze zoals ze ook in de tijd van het Nieuwe Testament hadden gefungeerd, zo stelde hij.
De term die hierbij hoort is de zogenaamde ‘Third Wave’ of Derde Golf. Wagner geloofde dat de Eerste Golf de opwekking in de Asuza-street in Los Angeles was aan het begin van de twintigste eeuw waaruit de Pinksterbeweging is ontstaan. De Tweede Golf vond plaats in de jaren ‘60 van de vorige eeuw. Wagners ideeën staan historisch in deze lijn van vernieuwing en opwekking en moeten in het verlengde hiervan gezien worden; de Derde Golf is het vervolg van Gods werk dat met de Eerste Golf begon. Het vangt aan met het herstel van de vijfvoudige bediening van de Bijbelse tijd. Deze vijfvoudige bediening beslaat de vijf ambten of taken die we in het Nieuwe Testament en meer specifiek in Efeze 4 vers 11 vinden, waar staat: ‘En Hij is het die apostelen heeft aangesteld, en profeten, evangelieverkondigers, herders en leraren…’ Deze vijf keren door de kracht van Gods Geest terug in de Kerk met daarbij dus met name de nadruk op profeten en apostelen.
Waar de N.A.R. specifiek voor staat is een herstel van deze bediening met de autoriteit van het Nieuwe Testament en het gezag dat daarbij hoort.
Deze bedieningen zijn uiteraard nooit weggeweest. We hebben immers altijd leraren, herders en evangelieverkondigers gehad, om maar enkele te noemen. Dat is waar, maar waar de N.A.R. specifiek voor staat is een herstel van deze bediening met de autoriteit van het Nieuwe Testament en het gezag dat daarbij hoort. Laat ik dit verduidelijken met de gave van profetie. In veel charismatische en evangelische gemeenschappen worden er profetieën uitgesproken. Die zijn echter altijd beperkt qua strekking en omvang. Als iemand een profetie heeft dan wordt die aangehoord en aangenomen als deze betrouwbaar is, maar zij heeft niet per definitie gezag en autoriteit als het Woord van God over alle kerken en gelovigen. Het staat eenieder vrij om er iets mee te doen of niet, zowel gemeenschappen als individuen. Bovendien staat het Woord van God, de Bijbel, altijd nog hoger. Profeten binnen de N.A.R. menen echter een zo grote autoriteit te hebben dat hun woord absoluut is. Als zij spreken, spreken zij profetieën rechtstreeks van God Zelf en als het erop aankomt worden hun uitspraken in de praktijk meestal even hoog of zelfs hoger aangeslagen dan Gods woorden in de Bijbel. Ditzelfde geldt voor de bediening van apostel.
Dit is dus omdat er sprake is van het herstel van de bedieningen van de eerste apostelen in het Nieuwe Testament, die evenzo dit gezag hadden. De Derde Golf van werking van de Heilige Geest begint met het herstel van deze bedieningen én hun autoriteit.
Nadat C. Peter Wagner deze ideeën voor het eerst had verwoord, zijn ze met de tijd gaan doorwerken en hebben ze voet aan de grond gekregen in een paar belangrijke en bepalende gemeenten en sprekers. Hierdoor verspreidde het gedachtengoed zich verder. Sleutelfiguren en gemeenten die door onderzoekers op het gebied van de N.A.R. worden onderscheiden, zijn de Bethel Kerk in Redding California en haar voorganger en apostel Bill Johnson, de al eerdergenoemde C. Peter Wagner, de gemeente IHOP (the International House of Prayer) in Kansas met haar voorganger en apostel Mike Bickle, Lou Ingoll, Randy Clark, Rick Jorner en vele anderen. Veel van dezen erkennen zelf niet dat ze tot de N.A.R. behoren. Bill Johnson zegt bijvoorbeeld dat hij er nog nooit van gehoord had tot 2018 toen iemand hem ernaar vroeg (zie bijvoorbeeld https://www.youtube.com/watch?v=i3kO3jkDOVM), maar of ze de naam dragen of niet, feitelijk hangen ze wel de gedachten en uitgangspunten van deze beweging aan. En omdat deze kerken en sprekers veel invloed hebben op de evangelische en charismatische wereld van het westen, verspreidden de ideeën van de N.A.R. zich via hen en hun gemeenschappen.
4. Theologische uitgangspunten en kenmerken
Herstel Nieuwtestamentische bedieningen – apostelen en profeten
Een van de belangrijkste kenmerken van de N.A.R. is dus de gedachte van het herstel van de bediening van profeten en apostelen in nieuwtestamentische zin door de Heilige Geest. De apostelen en profeten hebben een aanstelling met de bijbehorende autoriteit die rechtstreeks van God is afgeleid. Zij leiden de gemeenten van God en krijgen daarvoor inzichten in visioenen, dromen en woorden. Deze nieuwe openbaringen moeten gedeeld en aangenomen worden door gelovigen, want wat zij zeggen is letterlijk het Woord van God. Neemt iemand dit niet aan dan is dat een teken van ongeloof en onbegrip, dan is dat de dezelfde ‘religieuze geest die in de farizeeën werkzaam was’ en in het ergste geval zelfs een uiting van demonie en duivelse tegenwerking.
Overwinningseschatologie
Een tweede kenmerk is hun geheel eigen, unieke visie op de eindtijd. Hun eschatologie (letterlijk ‘de leer van de laatste dingen’) wordt wel omschreven als overwinningseschatologie of in het Engels ‘Victorious Eschatology’. Dit staat haaks op de meer traditionele opvatting die door een meerderheid van evangelische en charismatische christenen wordt aangehangen en geloofd. Deze traditionele visie leert dat de wereld eerst slechter, kwaadaardiger en goddelozer wordt voordat Christus terugkomt: de liefde verkilt, de tegenmacht openbaart zich omdat de weerhouder wordt weggenomen en er breekt een tijd van grote benauwdheid aan. Deze visie is gebaseerd op de vele Bijbelteksten die dit leren.
De N.A.R. ziet dit echter positiever. Want heeft de gemeente niet een mooie en belangrijke taak? Zij geloven dat het de taak van de Kerk is om het Koninkrijk van God in de wereld te brengen en te laten overwinnen. Dan pas komt Christus terug. Ook hierin spelen de apostelen en profeten een sleutelrol. Zij beroepen zich op Johannes 14:12 waar Jezus het volgende zegt: ‘Waarachtig, ik verzeker jullie: wie op mij vertrouwt zal hetzelfde doen als ik, en zelfs meer dan dat, ik ga immers naar de Vader.’ Het accent ligt voor de aanhangers van de N.A.R. in dit vers op het ‘zelfs meer dan dat’. Men gelooft dat door de werking van de Geest en de bediening van de apostelen en profeten, men met het verstrijken van de tijd steeds grotere wonderen en tekenen zal doen. Zelfs nog groter dan die van Jezus en dat dit er uiteindelijk toe zal leiden dat de wereld zo onder de indruk komt dat het Koninkrijk van God zal doorbreken in een grote opwekking. Dán komt Christus en zal het einde daar zijn.
Dominion Theology
In dit verband moet ook gesproken worden over de zeven heuvels, bergen of sferen van de cultuur die gedomineerd moeten worden, ook wel ‘dominion theology’ genoemd. Het idee hierachter is dat er in de goddeloze wereld om ons heen zeven terreinen zijn waarop het Koninkrijk van God invloed moet gaan krijgen. Welke zeven sferen dit exact zijn, verschilt per kerk, spreker en aanhanger. De meest voorkomende indelingen hebben in ieder geval een combinatie van deze: onderwijs, religie/spiritualiteit, familie/relaties, zaken/business/economie, regering/militair, kunst/entertainment en media. Als de Kerk van Jezus sterk genoeg is en de Geest voldoende kan werken (met een beroep op het eerdergenoemde Johannes 14: 12), kunnen we als gelovigen deze terreinen overnemen en ze fundamenteel veranderen. Zo kunnen we een Rijk creëren waarin Christus wordt verheerlijkt, waarna Hij kan terugkomen.
Het basisprincipe is: als wij overwinnen op deze terreinen en de victorie behalen, dan zal het einde naderbijkomen.
Sommige aanhangers van de N.A.R. gaan hierin zover dat ze geloven dat wij het duizendjarig rijk kunnen bewerkstelligen (post-millenialisten). Anderen geloven dat we een heel eind kunnen komen, maar dat Christus het laatste zetje geeft (pre-millenialisten). Het basisprincipe is echter bij beide hetzelfde: als wij overwinnen op deze terreinen en de victorie behalen, dan zal het einde naderbijkomen. De eschatologie berust dus op een visie waarbij de gemeente van Jezus Christus door de kracht van de Heilige Geest de wereld tot een betere plek kan maken. In Nederlandse kerken vind je dit nieuwe gedachtengoed terug in de ideeën van Kingdom Now.
5. ‘Bijbelvertaling’
Tot slot nog korte opmerking over The Passion ‘Bijbelvertaling’. Ik zet ‘vertaling’ hierbij bewust tussen aanhalingstekens omdat dit feitelijk niet een echte vertaling is. Het is meer een parafrasering of hertaling zoals dat ook wel wordt genoemd. The Passion is het resultaat van de inspanningen van één man: Brian Simmons. Dat is op zich al bijzonder, want gangbare Bijbelvertalingen (bijvoorbeeld van het Nederlands Bijbelgenootschap) worden gemaakt door hele cohorten geleerden, taalwetenschappers en theologen gezamenlijk. In dit geval is dat niet zo. Brian Simmons heeft alles alleen gedaan, hoewel hij beweert wel ruggespraak te hebben gehad met anderen (maar dat niet onderbouwt). Hij is daarbij niet gespecialiseerd als wetenschapper, theoloog of taalwetenschapper in de Bijbelse talen. Hij baseert zich op een goddelijke openbaring. Hij zou in de hemel rechtstreeks van Jezus hebben gehoord dat hij dit moest gaan doen. The Passion is geschreven vanuit de overtuigingen van de N.A.R. en dat vind je terug in de gekozen bewoordingen. Waar nodig worden teksten aangepast of uitgebreid. De Psalmen bijvoorbeeld zijn in The Passion veel langer dan in de grondteksten of bij andere vertalingen, simpelweg omdat er letterlijk meer tekst is toegevoegd door Brian Simmons.
The Passion is populair en wordt gebruikt in verschillende Engelstalige Pinksterkerken en evangelische gemeenschappen. Bij nader onderzoek blijkt echter dat The Passion niet tot de betrouwbare Bijbelvertalingen kan worden gerekend. Het is een subtiele, maar desalniettemin niet goed te keuren verdraaiing van de tekst die God ons in het Hebreeuws en Grieks heeft gegeven.
In twee volgende artikelen zal ik de bovenbeschreven kenmerken wegen. Dan zullen we zien hoe de N.A.R. zich verhoudt tot de gezonde en voedzame leer die de Bijbel ons voorhoudt.
Dit is het eerste deel van de drieluik die Roelof Ham schreef. Lees ook deel 2 en deel 3. Read this article in the English language >>>
