Ik ben dol op efficiëntie. Zit ik naast iemand in de auto, dan gebruik ik die tijd om een knoop aan een blouse te naaien of eindelijk dat tijdschrift te lezen dat al weken rondslingert. Rijd ik zelf, dan gaat er een podcast aan, ter lering of vermaak. Tijdens het strijken of was ophangen bel ik bij met familie of vrienden. Niksdoen voelt zinloos – dus als ik na het schoonmaken nog wat tijd over heb, zemen we ook nog even de ramen of bakken snel een cake voor morgen. ‘Uitrusten kan altijd nog,’ denk ik dan, en zo blijf ik doorgaan. Net als die hamster in het rat. In het engels heet dat ding een ‘rat race’, hoe toepasselijk.
De grens bereikt
Totdat ik geveld werd door koorts. Even stil op de bank liggen, maar zodra ik weer een beetje opkrabbelde, ging ik alweer aan de slag: mails bijwerken, aan een artikel beginnen, correcties lezen. Alles in kleine beetjes, en niks gaf voldoening. Integendeel, het maakte me gefrustreerd en moe. Mijn hoofd bleef malen. Alles in mij schreeuwde: “Stop!” Maar ik hield krampachtig vast aan controle – op mijn werk, mijn leven, mezelf. Ondertussen hadden zij juist grip op míj. In mijn hoofd klonk het: rust, reinheid, regelmaat. Als een nostalgische droom uit vervlogen tijden.
Haast als geestelijke vijand
In die week las ik het boek ‘De radicale uitbanning van haast’ van John Mark Comer. Hij stelt dat haast onze grootste geestelijke vijand is. Haast rooft ons van liefde en aandacht – voor God, voor anderen, en voor onszelf. Carl Jung zei het al: “Haast is niet van de duivel, haast ís de duivel.”
Haast rooft ons van liefde en aandacht – voor God, voor anderen, en voor onszelf.
Volgens Comer lijden we aan een haastziekte. Zijn mentor John Ortberg schreef daar eerder al over: het probleem is simpelweg dat we te veel willen doen. Corrie ten Boom zei treffend: “Als de duivel je niet aan het zondigen krijgt, maakt hij je druk.” Beide – zonde en drukte – breken je relaties af.
Het ritme van genade
Comer stelt dat ons levensritme niet christelijk is – het is antichristelijk. Liefde, het hoogste goed in Gods koninkrijk, is onverenigbaar met haast. Hij schrijft eerlijk: “Mijn grootste fouten – als vader, echtgenoot, dominee, mens – maak ik als ik gehaast ben.” Haast maakt ons gespannen, prikkelbaar, en ongeduldig. Terwijl Paulus liefde begint te definiëren met één woord: geduldig. Niet voor niets ‘wandelen’ we met God – we rennen niet. Liefde, vreugde en vrede vormen het hart van Gods koninkrijk. Alle drie verdragen ze zich slecht met haast.
Liefde, het hoogste goed in Gods koninkrijk, is onverenigbaar met haast.
Ortberg benoemt het nog scherper: het echte gevaar is niet dat we ons geloof verliezen, maar dat we er zo doorheen razen dat we slechts een slap aftreksel van geloof overhouden. “Haast,” zegt hij, “is geen probleem van je agenda, maar van je hart.”
Ziek van de haast
We zijn dus ziek – haastziek. Een innerlijke onrust, een voortdurend gevoel van tijdgebrek. Meer uren op een dag lijkt de oplossing, maar we weten: die vullen we alleen maar op met nóg meer taken. En dan zijn we weer terug bij af. Nee, zegt Comer. De oplossing is niet méér tijd. De oplossing is: vertragen en vereenvoudigen.
Een uitnodiging tot rust
In The Message, een vrije vertaling van de Bijbel, klinkt Jezus’ uitnodiging: “Ben je moe? Uitgeput? Kom naar Mij toe… Leer het ongedwongen ritme van genade kennen.” (Matteüs 11:28-29) Geen zware lasten, geen verplichtingen die niet bij je passen – maar leven in vrijheid, lichtheid, rust. Comer noemt het een uitnodiging voor iedereen die moe is, opgebrand, gestrest, verdwaald in de drukte van alledag. Voor wie geleefd wordt door zijn to-do-lijst, of alweer een kop cafeïne nodig heeft om het vol te houden.
Van afleiding naar bewustzijn
Zelf merk ik hoe zelden ik me verveel. Zodra er even ruimte is, grijp ik naar mijn telefoon. Maar dat constante lawaai van pingetjes en bliebjes en de fuik en het algoritme maakt ons doof – vooral voor Gods stem. Momenten van verveling zijn momenten van gebed geworden, zegt Comer. Kansen om wakker te worden, stil te worden, af te stemmen op God.
Wat helpt? Stilte. Afzondering. Tijd nemen. Kiezen voor langzaam en onhandig. Want als God niet afwezig is, maar wíj voortdurend afgeleid zijn, dan is de oplossing eenvoudig: schep de juiste omstandigheden zodat er ruimte komt voor rust en verbinding.
Vertragen dus. Leven volgens het ongedwongen ritme van genade. Niet alleen rustiger – maar werkelijk rijker. Omdat Gods Woord het aangeeft en Jezus het zelf zegt.
Auteur: John Mark Comer ~ Paperback ~ 9789033802898 ~ Maart 2022 ~ 272 pagina’s ~ €25
Dit artikel is een -met toestemming- bewerking van het EO Visie artikel Haast kan onze ziel verwoesten van Mirjam Hollebrandse.
