1. Inleiding
Eén van de omschrijvingen van het woord ‘spanning’ is volgens het woordenboek: toestand of verhouding, die tot een uitbarsting of breuk dreigt te leiden. Natuurlijk hoeft dat niet altijd het geval te zijn. In bepaalde opzichten kan een beetje spanning juist heel goed zijn. Het is dan ook niet juist om te streven naar een leven zonder spanningen. De bijbel leert ons dat beproevingen en verzoekingen (dus: spanningen) alle mensen kunnen overkomen. De Bijbel zegt echter ook “dat niemand boven vermogen zal worden verzocht!” (I Cor. 10:13).
In tijden van spanning is het een troost drie dingen te weten: 1) God is getrouw; 2) Spanningen komen bij alle mensen voor; 3) Er is een ontsnapping mogelijk.
Tim LaHaye zegt onder andere: “In tijden van spanning is het een troost drie dingen te weten: 1) God is getrouw – 2) Spanningen komen bij alle mensen voor – 3) Er is een ontsnappingsmogelijkheid”. Elk levensstadium kent zijn eigen stress of spanning. We denken daarbij aan de kindertijd, de tienertijd, bij verloofden, bij gehuwden, bij alleenstaanden en gepensioneerden, maar ook aan seksuele spanningen en spanningen rondom een handicap of ziekte. Vaak menen wij dat de houding van andere mensen bij ons de spanningen veroorzaken. Dat is in zekere zin ook wel zo en daarom gaan we dan zulke mensen maar uit de weg. Dat zouden we eigenlijk niet moeten doen. Het is namelijk een misvatting om te denken dat andere mensen onze geest kunnen bepalen. In werkelijkheid onthullen zij die alleen maar. Door de houding van mensen en door omstandigheden komt vaak naar boven wat er werkelijk in ons leeft. Ware liefde, vrede en blijdschap kunnen nooit door andere mensen worden aangetast, omdat ze van God komen en niet van een mens. Onze vrede en blijdschap zijn (als het goed is!) niet gekoppeld aan wat mensen van ons vinden, maar aan wat God van ons vindt! Jammer genoeg kunnen we vaak nog zo woedend reageren op “vervelende” mensen en dat dan ook nog vanzelfsprekend vinden. Wanneer wij echter in de Geest wandelen, zullen andere mensen niet in staat zijn spanningen in ons teweeg te brengen. De innerlijke mens wordt immers van dag tot dag vernieuwd als wij leven in gemeenschap met de Heer? (II Cor. 4:16). Nu klinkt dit allemaal veel simpeler dan het in de praktijk blijkt te zijn. Dat moet echter geen reden zijn om Bijbelse waarheden overboord te zetten.
2. We merken dat schuld vaak spanning veroorzaakt
Laten we nog eens wat dieper ingaan op de oorzaken van spanning en stress. We merken dat schuld vaak spanning veroorzaakt. Gelukkig reinigt het bloed van Jezus ons van alle schuld als wij onze zonden belijden. Wie dat laatste niet kan aanvaarden, kan door een schuldcomplex enorme spanningen krijgen. In het verlengde van dit probleem ligt “een verkeerd Godsbeeld”. Mensen kunnen zichzelf niet aanvaarden en liefhebben zoals zij zijn, omdat zij God niet zien zoals Hij werkelijk is. De mening van mensen, omstandigheden, enz. kunnen spanningen veroorzaken als wij niet zien wie wij mogen zijn in Christus. Veel innerlijke spanning uit zich in zichtbare ziekten. Spreuken 14:30A (Petrus Canisiusvert.) zegt: “Een kalme natuur doet het lichaam goed.”
We merken dat ‘schuld’ vaak spanning veroorzaakt.
Er is een gezonde vorm van spanning en die het vermogen tot handelen vergroot . We denken daarbij aan de atleet voor een wedstrijd en aan een student voor een examen. Is de spanning echter te groot dan gaat het weer niet goed. Als er na elke spanning een ontspanning volgt dan is er niets aan de hand. Blijven spanningen elkaar opvolgen dan zijn de gevolgen heel vaak lichamelijk.
Laten we een aantal oorzaken met betrekking tot stress en spanning eens plaatsen onder twee noemers: 1) Door innerlijke conflicten en 2) Door wat er van buitenaf op ons afkomt. Paulus zegt in II Cor. 4:8…”In alles zijn wij in de druk (spanning), doch niet in het nauw” en in II Cor. 7:5…”Wij waren van alle kanten in de druk: van buiten strijd, van binnen vrees.” Als er vrees in ons is, kunnen we zeker geen standhouden in de strijd, die van buiten komt. Paulus reageerde innerlijk heel evenwichtig (zijn innerlijke mens werd elke dag vernieuwd in zijn gemeenschap met de Heer) op alles wat hem overkwam. Hij bewijst: Niet wat een mens overkomt is de hoofdzaak, maar hoe hij reageert op hetgeen hem overkomt! Spanning ontstaat door het niet verwerken van wat er gebeurt. Verandering van omstandigheden brengt vaak wel wat verlichting, maar lang niet altijd genezing. De oplossing kan alleen komen als wij niet alleen vaststellen waardoor het komt, maar ook willen erkennen dat wij (waarschijnlijk) ergens een fout hebben gemaakt. Hoe kon die spanning binnenkomen? Hadden we wel een relatie met de Heer? Waren we misschien te druk met andere dingen? Hebben we misschien door onze achtergronden een wat lage stressdrempel? In het laatste geval: Zijn we dan in gebed wel eens losgemaakt van het verleden?
Kunt u vergeven wat mensen u hebben aangedaan? Daar ligt, met het belijden van onze eigen fouten, het begin van de oplossing.
Natuurlijk kunnen mensen en omstandigheden best mede oorzaak zijn van uw situatie. Dat hoeven we niet te ontkennen. Wat van belang is dat u kunt vergeven wat mensen u hebben aangedaan. Daar ligt, met het belijden van onze eigen fouten, het begin van de oplossing.
3. Om het even voor u op een rijtje te zetten
- Aanvaard dat het waar is dat u stress of spanning hebt.
- Belijd dit aan de Heer.
- Vergeef degenen, die volgens u, mede oorzaak zijn van deze situatie (anderen de schuld geven lost namelijk niets op).
- Vraag evt. om gebed van andere christenen om u vrij te zetten van banden met het verleden.
- Zorg ervoor te blijven in een diepe relatie met de Heer. Neem tijd voor Hem.
- Waar nodig: Breng discipline aan in uw leven en stel prioriteiten. U zult merken dat God nog steeds een Waarmaken is van Zijn Woord.
4. Vragen om over na te denken
- Vaak menen wij dat mensen en omstandigheden de schuld zijn van het feit dat wij overspannen raakten. Dat kan zeker het geval zijn, maar zouden wijzelf ook ergens een “opening” kunnen hebben. Waardoor die spanningen konden binnenkomen? Hierbij moeten we niet uitgaan van zeer extreme omstandigheden
- Zou je kunnen aangeven wat in jouw leven spanningen veroorzaakt? Hoe denk je overwinning over die spanningen te krijgen?
- Wat was de remedie van Paulus tegen spanningen, die toch het gevolg zouden kunnen zijn van alles wat hem overkwam?
- Anderen de schuld geven van jouw situatie lost niets op. Wat moet je wel doen?
Gespreksonderwerp naar aanleiding van de studie van Kees Goedhart.
