Inleiding
Wat is het opstandingsleven? Alvorens deze vraag te kunnen beantwoorden, is het nodig vast te stellen wat het begrip LEVEN op zichzelf betekent. Eigenlijk moeten er twee vragen gesteld worden: wat is leven? En: wat is de dood?
In de natuurlijke betekenis is menselijk leven het functioneren van een lichaam (=organisme), dat zijn energie betrekt uit natuurlijke bronnen, zoals zuurstof en voedsel. Zo heeft de Here God, de Schepper, de mens geschapen. Omdat door de zonde al het natuurlijke leven door de vergankelijkheid is aangetast, is het natuurlijke leven tijdelijk en beperkt geworden. Het zal uiteindelijk sterven. Dat is de natuurlijke dood (Gen.3:17-18).
De Here God, de Schepper van al wat is en leeft, heeft de mens als Zijn schepsel, behalve het natuurlijke leven ook geestelijk leven geschonken. Een leven van innerlijk bewustzijn. Toegerust met een geestelijk leven kon de mens, als schepsel, gemeenschap hebben met de Schepper, die Geest is (Joh.4:24), om daarmee verantwoordelijkheden te aanvaarden. Verantwoordelijkheid t.o.v. de Here God in verband met het “beheer” van Gods schepping. Daarin onderscheidt de mens zich van al het andere geschapene (Gen.1:27). De mens heeft daartoe een geestelijk, zedelijk bewustzijn ontvangen, waardoor hij ordenend en dienend kan functioneren. Het scheppingsverhaal op de eerste bladzijden van de Bijbel zegt ons dat eenvoudig en duidelijk.
Geestelijk dood
Door de zondeval is echter het geestelijk vermogen van de mens aangetast. Het geestelijk redelijk functioneren is door de zonde geblokkeerd. De mens is door de zondeval aangewezen op natuurlijke, menselijke (en dus beperkte) mogelijkheden. De “Raad Gods” is daardoor niet meer de “informatiebron”, waaruit onbelemmerd geput kan worden. In die zin is bij de mens de geestelijke dood ingetreden. De geestelijke dood betekent dat de mens gescheiden is van Gods Geest.
De Bijbel is het enige boek in de wereld dat ons deze verklaring geeft. Of de mens deze verklaring aanvaardt, ligt aan de mens zelf. De Bijbel spreekt er juist zo direct en eenvoudig over, opdat ieder mens kan begrijpen hoe ernstig deze harde waarheid is. Het is de enige redelijke verklaring van de aaneenschakeling van mislukkingen en fouten van het menselijk geslacht. In zijn hoogmoed kost het de mens alle moeite dit te aanvaarden. Maar de vruchteloze pogingen van de mens om anders te zijn en de dingen anders te doen, zijn het verdrietige, keiharde bewijs van deze boodschap aan het begin van de Bijbel, Gods Woord.
Daarnaast is de Bijbel ook het enige boek, dat duidelijk en eenvoudig spreekt over de radicale oplossing van het probleem van de geestelijke dood. De oplossing wordt samengevat in het begrip opstandingsleven.
Van het allerhoogste belang is dan ook de vraag: “Wat is dat opstandingsleven en hoe kan de mens deelhebben aan dat opstandingsleven?” In het gesprek, dat de Here Jezus heeft met de farizeeër en schriftgeleerde Nicodemus, zegt Jezus: “Wat uit het vlees geboren is, is vlees en wat uit de Geest geboren is, is geest” (Joh.3:6a).
Met het woord vlees bedoelt Jezus hetzelfde als wat hierboven omschreven wordt als natuurlijk leven.
Met het woord vlees bedoelt Jezus hetzelfde als wat hierboven omschreven wordt als natuurlijk leven. Het natuurlijke leven slaat niet alleen op het lichamelijke leven van de mens, maar evenzeer op het leven en functioneren van de ziel in de betekenis van psyche. De belangrijkste functies van de ziel zijn het menselijk verstand, de menselijke wil en de gevoelens. De Bijbel noemt dat “het vlees” of ook wel “de oude mens” (Joh.3:6, Ef.4:22). Het natuurlijke leven van de mens naar lichaam en ziel wordt beheerst door zijn natuurlijke bewegingen. Door zijn hartstochten en begeerten, zegt de Bijbel (Rom.1:24, 7:5). De mens is in de eerste plaats gericht op de mens zelf, op zijn IK.
In het reeds aangehaalde gesprek met Nicodemus zegt Jezus, dat de natuurlijke mens “wedergeboorte” nodig heeft. Jezus spreekt van een tweede geboorte, die niet vanzelfsprekend samenvalt met de natuurlijke geboorte. De wedergeboorte vindt plaats door de Heilige Geest. “Wat uit de Geest geboren is, is geest” (Joh.3:6). In feite zegt Jezus hiermee, dat de menselijke geest uit de geestelijke dood moet worden opgewekt. Zie hierover wat ik hierboven beschreef over “geestelijke dood.” Deze opwekking geschiedt door de werking van Gods Woord, dat scheppende kracht heeft en door de Heilige Geest (Jes.55:11, Luk.1:38). Als Jezus over wedergeboorte spreekt, gaat het dus over het weer levend maken van de menselijke geest door de Geest van God. Daardoor ontstaat de mogelijkheid vanwege de Here God om de mens opnieuw aan te spreken door Zijn Geest. De mens krijgt daardoor zelfs deel aan het goddelijke leven (2. Petr.1:3-4).
Nieuw leven
Langs deze weg en op deze manier wordt de mens opnieuw in gemeenschap gebracht met de Eeuwige God. Dit is de opstanding van de menselijke geest uit de geestelijke dood. Deze opstanding werd en is mogelijk op grond van de verzoening van de zonde door het offer van de Here Jezus, de Zoon van God, die zoon des mensen werd, op het kruis van Golgotha (Fil.2:8). Dit nieuwe leven, dat de mens uit genade ontvangt, is het opstandingsleven.
“Zijn goddelijke kracht immers heeft ons alles geschonken, wat tot leven en godsvrucht strekt, door de kennis van Hem, Die ons geroepen heeft door Zijn heerlijkheid en macht.”
Hoe zal dit opstandingsleven nu in de mens tot uiting komen? Hoe werkt dat in de praktijk en wat zijn de gevolgen daarvan? Twee Bijbelse werkelijkheden spelen daarbij een allesbeheersende rol. We gebruiken hierbij nadrukkelijk niet het woord “Bijbelse begrippen”, maar “Bijbelse werkelijkheden”. De aanduiding “begrippen” is te vaag en theoretisch. Het gaat hier om levenswerkelijkheden, waaruit geput en geleefd kan worden. Het zijn werkelijkheden van het Leven Gods zelf. Zij heten in de Schrift “Genade” en “de Heilige Geest.”
De uitspraak van Petrus in zijn tweede brief (hfd.1:3-4) is geen theorie, maar de realiteit van goddelijke werkelijkheden, die voor de gelovige mens door wedergeboorte ter beschikking zijn gekomen. “Zijn goddelijke kracht immers heeft ons alles geschonken, wat tot leven en godsvrucht strekt, door de kennis van Hem, Die ons geroepen heeft door Zijn heerlijkheid en macht.” Hier opent zich voor de gelovige mens een levenswerkelijkheid, die in de Bijbel omschreven wordt met de woorden “Opstandingsleven” en “Leven uit genade”, “Leven uit de Heilige Geest”.
Door J.C. Graaff
